archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 19
Jaargang 19
15 september 2022
Bezigheden > Wereldburger delen printen terug
Fries zijn of Twent* Dik Kruithof

1919BZ Dreeslinksgroen1919BZ Fries
Als je meertalig opgroeit in Nederland ben je anders. Zelf ben ik in 1947 geboren in Markelo in Overijssel en met mijn vriendjes sprak ik Twents. Mijn moeder kwam uit Friesland en mijn vader uit Limburg. Ze hadden elkaar ontmoet op de volkshogeschool Bakkeveen en thuis spraken wij Fries. Op school leerde ik Nederlands. Toen we op mijn achtste een jaar in Friesland op de Hantumeruitburen woonden bij pake kwam ik op een christelijke school. Dat was allemaal nieuw en ik sprak natuurlijk ook voor mijn gevoel een ander Nederlands dan daar gesproken werd. Gelukkig was ik de pake-sizzer van een grote boer dus veel last heb ik niet van al die verschillen gehad. Ik mocht zelfs met de kerstviering in de kerk een psalm opzeggen en de vervelendste herinnering uit die tijd is dat ik vanaf de kansel omhoog gewuifd werd want daarvoor moest je gaan staan in die overvolle kerk.

Toen ik negen was verhuisden we naar Alkmaar, waar weer een ander soort Nederlands gesproken werd en mijn zusje en ik erop aangesproken werden dat we kennen en kunnen en liggen en leggen niet door elkaar wilden gebruiken. Maar ik heb me daar snel aangepast en in mijn middelbare schooltijd is er niets vervelends gebeurd op dit gebied. Integendeel zelfs: ik kon schaken, kwam in het schoolschaakteam en speelde als derdeklasser al aan het eerste bord. Ik ben ervan overtuigd, nog steeds, dat mij dat in een voordelige positie bracht ten opzicht van al mijn schoolgenoten.

Na de middelbare school ging ik studeren in Wageningen en een grotere smeltkroes van Nederland is er waarschijnlijk niet. Veel plattelanders uit alle streken van het land maar ook genoeg stedelingen. Ik heb even geprobeerd mij aan te sluiten bij de Friese studenten maar daar was berenburg bijna verplicht en ik was blauw opgevoed dus dat bleef beperkt tot één bijeenkomst. Trouwens, volledig zonder bier gestudeerd.
Na Wageningen kwam ik in Leeuwarden, eerst met een1919BZ Fries2 stageplek op het provinciehuis. Daar werd ik direct geconfronteerd met een vreemde werkelijkheid: iedereen sprak Nederlands alsof hij liever Fries sprak maar als je in het Fries antwoordde werd dat niet op prijs gesteld. Zo kwam ik iets tegen wat ik altijd de klankkleur van taal genoemd heb en waarvan ik nu weet dat onderwerp van studie is in de fonologie en de sociolinguïstiek is binnen de taalwetenschap.

Het werd dus al snel mijn gewoonte om in Leeuwarden geen Fries te spreken. Tot ik omstreeks 2005 als raadslid in een commissievergadering het woord kreeg na het FNP-raadslid Sybren Posthumus die natuurlijk alles principieel in het Fries deed. En toen sprak ik tot veler verbazing ineens ook Fries in de raad. Dat was dus gewoon een automatisch doorgaan in dezelfde taal. Ik weet nog goed hoe verbaasd ze waren dat iemand met mijn achternaam ineens behoorlijk goed Fries bleek te spreken.

Later hebben we nog eens een week in een hotel bij Enschede gelogeerd. Ik werd tot mijn verbazing helemaal blij van de klank waarmee daar het Nederlands wordt gesproken. Dat heeft dus met die eerste acht jaar in Markelo te maken. Overigens was ik wel zo nu en dan iemand tegengekomen die aan mijn Nederlands kon horen dat ik uit Twente kwam.

Wiki, verkort: Het Nedersaksisch of West-Nederduits is een in Nederland en Duitsland officieel erkende taal die bestaat uit een groep Nederduitse dialecten. Het Nederduits kan als een overkoepelende term worden beschouwd. De Nederduitse dialecten worden voornamelijk gesproken in het noordelijke deel van Duitsland en in het noordelijke en oostelijke deel van Nederland (de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel en in Gelderland: de Veluwe en de Achterhoek).

-----------

De plaatjes zijn geleverd door de auteur.



© 2022 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Wereldburger" -
Bezigheden > Wereldburger
Fries zijn of Twent* Dik Kruithof
1919BZ Dreeslinksgroen1919BZ Fries
Als je meertalig opgroeit in Nederland ben je anders. Zelf ben ik in 1947 geboren in Markelo in Overijssel en met mijn vriendjes sprak ik Twents. Mijn moeder kwam uit Friesland en mijn vader uit Limburg. Ze hadden elkaar ontmoet op de volkshogeschool Bakkeveen en thuis spraken wij Fries. Op school leerde ik Nederlands. Toen we op mijn achtste een jaar in Friesland op de Hantumeruitburen woonden bij pake kwam ik op een christelijke school. Dat was allemaal nieuw en ik sprak natuurlijk ook voor mijn gevoel een ander Nederlands dan daar gesproken werd. Gelukkig was ik de pake-sizzer van een grote boer dus veel last heb ik niet van al die verschillen gehad. Ik mocht zelfs met de kerstviering in de kerk een psalm opzeggen en de vervelendste herinnering uit die tijd is dat ik vanaf de kansel omhoog gewuifd werd want daarvoor moest je gaan staan in die overvolle kerk.

Toen ik negen was verhuisden we naar Alkmaar, waar weer een ander soort Nederlands gesproken werd en mijn zusje en ik erop aangesproken werden dat we kennen en kunnen en liggen en leggen niet door elkaar wilden gebruiken. Maar ik heb me daar snel aangepast en in mijn middelbare schooltijd is er niets vervelends gebeurd op dit gebied. Integendeel zelfs: ik kon schaken, kwam in het schoolschaakteam en speelde als derdeklasser al aan het eerste bord. Ik ben ervan overtuigd, nog steeds, dat mij dat in een voordelige positie bracht ten opzicht van al mijn schoolgenoten.

Na de middelbare school ging ik studeren in Wageningen en een grotere smeltkroes van Nederland is er waarschijnlijk niet. Veel plattelanders uit alle streken van het land maar ook genoeg stedelingen. Ik heb even geprobeerd mij aan te sluiten bij de Friese studenten maar daar was berenburg bijna verplicht en ik was blauw opgevoed dus dat bleef beperkt tot één bijeenkomst. Trouwens, volledig zonder bier gestudeerd.
Na Wageningen kwam ik in Leeuwarden, eerst met een1919BZ Fries2 stageplek op het provinciehuis. Daar werd ik direct geconfronteerd met een vreemde werkelijkheid: iedereen sprak Nederlands alsof hij liever Fries sprak maar als je in het Fries antwoordde werd dat niet op prijs gesteld. Zo kwam ik iets tegen wat ik altijd de klankkleur van taal genoemd heb en waarvan ik nu weet dat onderwerp van studie is in de fonologie en de sociolinguïstiek is binnen de taalwetenschap.

Het werd dus al snel mijn gewoonte om in Leeuwarden geen Fries te spreken. Tot ik omstreeks 2005 als raadslid in een commissievergadering het woord kreeg na het FNP-raadslid Sybren Posthumus die natuurlijk alles principieel in het Fries deed. En toen sprak ik tot veler verbazing ineens ook Fries in de raad. Dat was dus gewoon een automatisch doorgaan in dezelfde taal. Ik weet nog goed hoe verbaasd ze waren dat iemand met mijn achternaam ineens behoorlijk goed Fries bleek te spreken.

Later hebben we nog eens een week in een hotel bij Enschede gelogeerd. Ik werd tot mijn verbazing helemaal blij van de klank waarmee daar het Nederlands wordt gesproken. Dat heeft dus met die eerste acht jaar in Markelo te maken. Overigens was ik wel zo nu en dan iemand tegengekomen die aan mijn Nederlands kon horen dat ik uit Twente kwam.

Wiki, verkort: Het Nedersaksisch of West-Nederduits is een in Nederland en Duitsland officieel erkende taal die bestaat uit een groep Nederduitse dialecten. Het Nederduits kan als een overkoepelende term worden beschouwd. De Nederduitse dialecten worden voornamelijk gesproken in het noordelijke deel van Duitsland en in het noordelijke en oostelijke deel van Nederland (de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel en in Gelderland: de Veluwe en de Achterhoek).

-----------

De plaatjes zijn geleverd door de auteur.

© 2022 Dik Kruithof
powered by CJ2