archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 9
Jaargang 19
24 februari 2022
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Rampspoed Willem Minderhout

1909VG Kadt
‘Voor Nederland is het kolonialisme een omgeslagen bladzijde, het koloniale verleden een dichtgeslagen boek’, schreef Baudet. 

Baudet? Dezelfde Baudet, die nu hysterische tweets over ‘Ons Indië’ lanceert als: ‘En dat zij óns zijn kwijtgeraakt. Al die prachtige volkeren — allemaal onder de tirannie van Java gebracht. We hadden ze zó kunnen helpen, ze zóveel kunnen brengen. Kijk naar Zuid-Afrika nu, kijk naar “Indonesië” nu. Drama. Wát een verdriet, wát een verlies. White Man’s Burden.’?

Nee, ik heb het over de historicus Baudet, een oudoom of zo. Hij schreef het in 1969. Ik trof het citaat aan in H.L. Wesselings bundel ‘Indië verloren, Ramspoed geboren’ uit 1988. Wesseling signaleerde dat sindsdien de belangstelling voor ons koloniale verleden was opgelaaid ‘door de Molukse acties (…) en door verhitte discussies over het gedrag en het wangedrag van zijn (de Nederlandse) troepen in Indonesië’.

Van de oude Baudet ken ik alleen de bundel ‘Balans van beleid’ (1984), waarin hij en Brugmans een keur van indologen, oude bestuursambtenaren en dergelijken aan het woord laten.  De toon is over het algemeen nogal verongelijkt.  Ze hadden het allemaal toch zo goed voorgehad met Indië en zijn bewoners. Hypocrisie? Ik denk stellig van niet. Ze waren er echt van overtuigd dat ze het beste met de kolonie voor hadden. Baudet vraagt zich in een nawoord dan ook af of de band tussen Nederland en Indië bestendigd had kunnen worden als er geen wereldoorlog tussenbeide was gekomen.

Is dat een impertinente vraag? Ik denk het niet. Ook een uitgesproken criticus van de politionele acties als Jacques de Kadt, die daarover destijds met vijf anderen een minderheidsstandpunt in de PvdA-fractie in de Tweede Kamer innam terwijl de meerderheid morrend akkoord ging, was vooral ook tegen omdat militair optreden tegen de Republiek Indonesië ‘de samenwerking tussen Nederland en Indonesië op den duur onmogelijk zou maken’. Volgens De Kadt zou het militaire optreden vooral extremistische krachten als de communisten in de kaart spelen. (J. de Kadt, De Indonesische Tragedie, 1949.)

De belangstelling voor ons koloniale verleden is de laatste tijd ontploft. Na elkaar verschenen vuistdikke boeken van Martin Bossenbroek (De wraak van Diponegoro) en David van Reybrouck (Revolusi) en talloze andere studies als Reggie Baays ‘Daar werd wat gruwelijks verricht’ over de slavernij in de Oost.

Nu ploffen er weer twaalf kloeke boeken op die stapel: de opbrengst van het ‘onderzoeksprogramma Onafhankelijkheid, De kolonisatie, Geweld en Oorlog’. De belangstelling is groot en de reacties voorspelbaar: de laatste veteranen voelen zich, net als toen de Indische delen van De Jong uitkwamen, gekwetst.

Nieuw is dat premier Rutte deze keer ondubbelzinnig excuses heeft aangeboden voor het geweld in Indonesië. Nieuw is ook dat er tegenwoordig weer een partij is die luidkeels terugverlangt naar ons koloniale verleden. Het eerste is vast goed voor de relatie met Indonesië, het tweede is beschamend, maar we leren zo langzamerhand leven met deze brulboeien aan de uiterste rechterzijde. De geschiedenis verandert er niet door, maar het is goed dat het nu zo minutieus in kaart is gebracht.

Ga ik dat allemaal lezen? Vast niet. Ik heb zelfs ‘Revolusi’ nog niet uit. Maar zeg nooit nooit.


© 2022 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Rampspoed Willem Minderhout
1909VG Kadt
‘Voor Nederland is het kolonialisme een omgeslagen bladzijde, het koloniale verleden een dichtgeslagen boek’, schreef Baudet. 

Baudet? Dezelfde Baudet, die nu hysterische tweets over ‘Ons Indië’ lanceert als: ‘En dat zij óns zijn kwijtgeraakt. Al die prachtige volkeren — allemaal onder de tirannie van Java gebracht. We hadden ze zó kunnen helpen, ze zóveel kunnen brengen. Kijk naar Zuid-Afrika nu, kijk naar “Indonesië” nu. Drama. Wát een verdriet, wát een verlies. White Man’s Burden.’?

Nee, ik heb het over de historicus Baudet, een oudoom of zo. Hij schreef het in 1969. Ik trof het citaat aan in H.L. Wesselings bundel ‘Indië verloren, Ramspoed geboren’ uit 1988. Wesseling signaleerde dat sindsdien de belangstelling voor ons koloniale verleden was opgelaaid ‘door de Molukse acties (…) en door verhitte discussies over het gedrag en het wangedrag van zijn (de Nederlandse) troepen in Indonesië’.

Van de oude Baudet ken ik alleen de bundel ‘Balans van beleid’ (1984), waarin hij en Brugmans een keur van indologen, oude bestuursambtenaren en dergelijken aan het woord laten.  De toon is over het algemeen nogal verongelijkt.  Ze hadden het allemaal toch zo goed voorgehad met Indië en zijn bewoners. Hypocrisie? Ik denk stellig van niet. Ze waren er echt van overtuigd dat ze het beste met de kolonie voor hadden. Baudet vraagt zich in een nawoord dan ook af of de band tussen Nederland en Indië bestendigd had kunnen worden als er geen wereldoorlog tussenbeide was gekomen.

Is dat een impertinente vraag? Ik denk het niet. Ook een uitgesproken criticus van de politionele acties als Jacques de Kadt, die daarover destijds met vijf anderen een minderheidsstandpunt in de PvdA-fractie in de Tweede Kamer innam terwijl de meerderheid morrend akkoord ging, was vooral ook tegen omdat militair optreden tegen de Republiek Indonesië ‘de samenwerking tussen Nederland en Indonesië op den duur onmogelijk zou maken’. Volgens De Kadt zou het militaire optreden vooral extremistische krachten als de communisten in de kaart spelen. (J. de Kadt, De Indonesische Tragedie, 1949.)

De belangstelling voor ons koloniale verleden is de laatste tijd ontploft. Na elkaar verschenen vuistdikke boeken van Martin Bossenbroek (De wraak van Diponegoro) en David van Reybrouck (Revolusi) en talloze andere studies als Reggie Baays ‘Daar werd wat gruwelijks verricht’ over de slavernij in de Oost.

Nu ploffen er weer twaalf kloeke boeken op die stapel: de opbrengst van het ‘onderzoeksprogramma Onafhankelijkheid, De kolonisatie, Geweld en Oorlog’. De belangstelling is groot en de reacties voorspelbaar: de laatste veteranen voelen zich, net als toen de Indische delen van De Jong uitkwamen, gekwetst.

Nieuw is dat premier Rutte deze keer ondubbelzinnig excuses heeft aangeboden voor het geweld in Indonesië. Nieuw is ook dat er tegenwoordig weer een partij is die luidkeels terugverlangt naar ons koloniale verleden. Het eerste is vast goed voor de relatie met Indonesië, het tweede is beschamend, maar we leren zo langzamerhand leven met deze brulboeien aan de uiterste rechterzijde. De geschiedenis verandert er niet door, maar het is goed dat het nu zo minutieus in kaart is gebracht.

Ga ik dat allemaal lezen? Vast niet. Ik heb zelfs ‘Revolusi’ nog niet uit. Maar zeg nooit nooit.
© 2022 Willem Minderhout
powered by CJ2