archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 19
Jaargang 18
16 september 2021
Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Vakantie in Friesland Dik Kruithof

1819VG Friesland1We konden nog een weekje weg en hadden een hotel gevonden in Bockhorn, een stukje boven Oldenburg, in Oost Friesland, dacht ik. We komen daar graag en veel en er is altijd wel wat nieuws te ontdekken. En we waren nog nooit zo oostelijk geweest. Enigszins tot mijn verbazing vonden we in een opruimingsbakje een boekje met als titel Friesland, dat ging over het gebied waar wij waren. Wat blijkt nu? De eigen bewoners noemen het oostelijke deel van Oost Friesland gewoon Friesland, en dat is ook de officiële naam van de Landkreis die het oostelijkste deel van het schiereiland is. Het heeft natuurlijk een historische achtergrond: het Duitse Ostfriesland is het gebied van vroeger de Friesische Freiheit en later de graven van Ostfriesland en daarna bleef het een cultureel samenhangend gebied als Ostfriesische Landschaft. Nu is dat een semi-politieke organisatie die zich bezighoudt met cultuurbeleid, sociale zaken, onderzoek en onderwijs gevestigd in de oude Friese centrumplaats Aurich, waar ook de Upstalsboom staat, het symbool van de periode van de Friese Vrijheid.

Het Landkreis Friesland is ontstaan als graafschap Jever en na 1500 onderdeel geworden van het Groothertogdom Oldenburg. De bewoners voelen zich geen Ostfriesen. Het duidelijkste voorbeeld daarvan was dat we onze eerste gewone zwarte thee in een glas kregen geserveerd, met suiker en koffiemelk terwijl dat in Ostfriesland altijd met een Klontje kandijsuiker en room zal zijn. Dat kon je hier ook wel krijgen maar dan moest je het dubbele betalen, bleek in kleine lettertjes onderaan de menukaart te staan.  

We logeerden in Hotel De Friesische Wehde en dat Wehde is een oud woord voor woud, een verwijzing naar een stuk oer-bos dat ligt in het gebied ten westen van Bockhorn en dat indrukwekkend is om doorheen te rijden. Sommige delen zijn al tweeduizend jaar bos en de oudste bomen die er staan zijn eeuwen oud.   

Jever is de oude hoofdplaats van het gebied met een oud gravenslot waarin nu een historisch museum gevestigd is1819VG Friesland2 en op het marktplein een plek met een goed uitzicht op de graslanden ten noorden van de stad. Er staat een informatiebord met als titel ‘Geest und Marsch’ waarin uitgelegd wordt dat we daar staan op een natuurlijke zandheuvel, een Geest, en tweehonderdvijftig meter verder, als we de straat aflopen naar de weilanden, de Marsch begint die acht meter lager ligt. En dat dit de plaats is waar je het duidelijkst het verschil mee maakt tussen de zandruggen waar de eerste mensen in dit gebied woonden en de lage door de zee aangevoerde vruchtbare kleigronden waar ze hun voedsel verbouwden.  Dat tot 1300 ook mensen op zelf opgeworpen heuvels, (Wurten, Warften, bij ons dus terpen of wierden) woonden en dat in 1300 de eerste volledig zeedijk, de Gouden Ring, werd aangelegd.  En dat voor het laatst in 1717 de Kerstvloed zo zwaar was dat de dijken braken en schepen tot aan Jever voeren. En dat Jeverland – Marsch und Geest – tegenwoordig beschermd wordt door een dijk van ongeveer 8,5 meter hoog.

Wittmund ligt vlakbij Jever en daar werd in 1911 begonnen met de bouw van een basis voor luchtschepen. Er zijn Zeppelins gebouwd, opgestegen en geland. Het directe gevolg daarvan is een klein particulier museum in de binnenstad van Wittmund dat voor de helft gewijd is aan de zeppelin-geschiedenis van de luchthaven Wittmund. Modellen, foto’s, maquettes en uniformen herinneren aan de vooral commerciele benutting van de Zeppelins die eindigde met de ramp met de Hindenburg in 1937. Overigens was het vliegveld in Wittmund na de eerste wereldoorlog al weer in landbouwgrond omgezet. Het museum heeft ook nog een metersgroot model van een Duits vliegdekschip, een prachtige collectie oude fietsen en op de eerste verdieping een behoorlijke verzameling ballen en prijzen van het Boszeln, in sommige gebieden Klootschieten genoemd.  Hoogtepunt vond ik wel de echte oude Heidelberg-drukpers en een mooie linotype zetmachine.
    
----
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2021 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Vakantie in Friesland Dik Kruithof
1819VG Friesland1We konden nog een weekje weg en hadden een hotel gevonden in Bockhorn, een stukje boven Oldenburg, in Oost Friesland, dacht ik. We komen daar graag en veel en er is altijd wel wat nieuws te ontdekken. En we waren nog nooit zo oostelijk geweest. Enigszins tot mijn verbazing vonden we in een opruimingsbakje een boekje met als titel Friesland, dat ging over het gebied waar wij waren. Wat blijkt nu? De eigen bewoners noemen het oostelijke deel van Oost Friesland gewoon Friesland, en dat is ook de officiële naam van de Landkreis die het oostelijkste deel van het schiereiland is. Het heeft natuurlijk een historische achtergrond: het Duitse Ostfriesland is het gebied van vroeger de Friesische Freiheit en later de graven van Ostfriesland en daarna bleef het een cultureel samenhangend gebied als Ostfriesische Landschaft. Nu is dat een semi-politieke organisatie die zich bezighoudt met cultuurbeleid, sociale zaken, onderzoek en onderwijs gevestigd in de oude Friese centrumplaats Aurich, waar ook de Upstalsboom staat, het symbool van de periode van de Friese Vrijheid.

Het Landkreis Friesland is ontstaan als graafschap Jever en na 1500 onderdeel geworden van het Groothertogdom Oldenburg. De bewoners voelen zich geen Ostfriesen. Het duidelijkste voorbeeld daarvan was dat we onze eerste gewone zwarte thee in een glas kregen geserveerd, met suiker en koffiemelk terwijl dat in Ostfriesland altijd met een Klontje kandijsuiker en room zal zijn. Dat kon je hier ook wel krijgen maar dan moest je het dubbele betalen, bleek in kleine lettertjes onderaan de menukaart te staan.  

We logeerden in Hotel De Friesische Wehde en dat Wehde is een oud woord voor woud, een verwijzing naar een stuk oer-bos dat ligt in het gebied ten westen van Bockhorn en dat indrukwekkend is om doorheen te rijden. Sommige delen zijn al tweeduizend jaar bos en de oudste bomen die er staan zijn eeuwen oud.   

Jever is de oude hoofdplaats van het gebied met een oud gravenslot waarin nu een historisch museum gevestigd is1819VG Friesland2 en op het marktplein een plek met een goed uitzicht op de graslanden ten noorden van de stad. Er staat een informatiebord met als titel ‘Geest und Marsch’ waarin uitgelegd wordt dat we daar staan op een natuurlijke zandheuvel, een Geest, en tweehonderdvijftig meter verder, als we de straat aflopen naar de weilanden, de Marsch begint die acht meter lager ligt. En dat dit de plaats is waar je het duidelijkst het verschil mee maakt tussen de zandruggen waar de eerste mensen in dit gebied woonden en de lage door de zee aangevoerde vruchtbare kleigronden waar ze hun voedsel verbouwden.  Dat tot 1300 ook mensen op zelf opgeworpen heuvels, (Wurten, Warften, bij ons dus terpen of wierden) woonden en dat in 1300 de eerste volledig zeedijk, de Gouden Ring, werd aangelegd.  En dat voor het laatst in 1717 de Kerstvloed zo zwaar was dat de dijken braken en schepen tot aan Jever voeren. En dat Jeverland – Marsch und Geest – tegenwoordig beschermd wordt door een dijk van ongeveer 8,5 meter hoog.

Wittmund ligt vlakbij Jever en daar werd in 1911 begonnen met de bouw van een basis voor luchtschepen. Er zijn Zeppelins gebouwd, opgestegen en geland. Het directe gevolg daarvan is een klein particulier museum in de binnenstad van Wittmund dat voor de helft gewijd is aan de zeppelin-geschiedenis van de luchthaven Wittmund. Modellen, foto’s, maquettes en uniformen herinneren aan de vooral commerciele benutting van de Zeppelins die eindigde met de ramp met de Hindenburg in 1937. Overigens was het vliegveld in Wittmund na de eerste wereldoorlog al weer in landbouwgrond omgezet. Het museum heeft ook nog een metersgroot model van een Duits vliegdekschip, een prachtige collectie oude fietsen en op de eerste verdieping een behoorlijke verzameling ballen en prijzen van het Boszeln, in sommige gebieden Klootschieten genoemd.  Hoogtepunt vond ik wel de echte oude Heidelberg-drukpers en een mooie linotype zetmachine.
    
----
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2021 Dik Kruithof
powered by CJ2