 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
Nummer 20 Jaargang 16 26 september 2019 |
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
| Pas op, design! | Thomas van der Steen | |||
 Gebiologeerd keek ik naar de tv. Het NTS-journaal behandelde de viering van de Dag van de Republiek in de DDR. Het zal een jubileum zijn geweest want er werd flink uitgepakt daar in Oost-Berlijn. Ik zag een ramvol stadion, geen stoel was onbezet. Op het veld voerden duizenden gymnasten in smetteloos witte tenues uiterst gedisciplineerd hun oefeningen uit. Het werd ronduit betoverend toen een hele tribune van het stadion een afbeelding van een man met een witte baard vormde. In een fractie van een seconde veranderde hij in een man met een pet, ik vond het ongelooflijk. ‘Puur fascisme, engerds zijn het’, zei mijn moeder, ‘doe ze laarzen aan en ze gaan marcheren.’ Een paar jaar later zag ik, inmiddels 10 jaar, snippers van Leni Riefenstahls Triumph des Willens. Van de voice-over begreep ik dat het gezwaai met vaandels, de duizenden brandende fakkels, adorerende blikken van het publiek, de lichtbundels die naar de hemel wezen, überhaupt het bijeenkomen van zo’n mensenmassa, verwerpelijk moest vinden. O, ik wist dat Hitler de grootste slechterik ooit was maar de beelden van die bijeenkomst vond ik fascinerend. Stiekem, dat wel. Toen het Design Museum in Den Bosch aankondigde een expositie te houden over het design van het Derde Rijk ontstond er onmiddellijk ophef. Het zou neonazi's aantrekken en een ode brengen aan Hitlers Duizendjarig Rijk. Directeur Timo de Rijk verdedigde zich met de uitleg dat de tentoonstelling wilde laten zien hoe design ook misbruikt kan worden. Dat  moest ik zien natuurlijk maar pas op de tweede dag na de opening kon ik terecht. Ik kreeg zelfs een tijdstip toegewezen, zo groot was de bezoekersstroom. Op de bovenste verdieping wordt in een grote zaal een documentaire vertoond. Duidelijk wordt hoe van het Derde Rijk een merk werd gemaakt. Het logo was vanzelfsprekend de swastika maar werkelijk over alles was nagedacht. Over banieren, postzegels, radio’s, gebouwen, posters tot op de manier waarop Hitler tijdens parades stond in zijn machtige Mercedes. De film toont hoe het ultieme kwaad het leven van de Duitsers insloop. Daarna loop ik door een gedempt verlichte zaal langs de symbolen, aankondigingen, boeken, beelden, maquettes, wapens, uniformen en foto’s. Een Jodenster achter glas oogt kwetsbaar. Ik herken de directeur, hij leidt een groep vrouwen door de zaal. Zijn rijzige gestalte steekt boven de dames uit en hij kijkt trots. Geniet van je finest hour Timo, zo druk als nu zal het nooit meer worden. Ik besluit naar Kamp Vught te fietsen om te zien waar al dat design, de architectuur, meeloperij, massale aanbidding en opgevolgde bevelen toe heeft geleid. De barakken zijn naargeestig, de prikkeldraadomheining grimmig. Aan het eind van het kamp staat het Monument der Verloren Kinderen. Daarop de 1269 namen van kinderen die op 6 en 7 juni 1943 werden afgevoerd naar de vernietigingskampen. Mijn blik glijdt over de eindeloze reeks namen, mijn bloed stolt. ------- De plaatjes zijn van Henk Klaren |
||||
| © 2019 Thomas van der Steen | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||