archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 7
Jaargang 16
31 januari 2019
Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
Het is Von Trier maar Hans Knegtmans

1607VG Jack1Toegegeven, bovenstaande koptekst is niet bijzonder complimenteus. Dat heeft de Deense cineast ook niet nodig. Die is in het verleden al genoeg bewierookt voor films als Europa, Breaking the Waves en Dogville. Fans en prijzen alom. Maar toen werd hij in brede kringen nog beschouwd als de grote Vernieuwer, zoals in een verder verleden ook de jongens (en één meisje) van de Franse Nouvelle Vague resoluut braken met de oudelullen-traditie die zij kleinerend ‘Le cinéma de papa’ noemden. (Ik heb het over Jean-Luc Godard, Claude Chabrol, Alain Renais en Agnes Varda.)

Met zijn nieuwe film The House that Jack Built slaat hij de plank echter lelijk mis. Weliswaar had de organisatie van het filmfestival van Cannes hem, na een zevenjarige schorsing vanwege zijn publiekelijk uitgesproken waardering voor Adolf Hitler, weer in genade aangenomen, je moet niet denken dat hij daardoor een minder riskante koers inzette. De film beschrijft een aantal fragmenten uit het leven van ene Jack. Die is een overtuigd seriemoordenaar, daar bestaat geen twijfel over.

Niet alleen dat, Von Trier heeft met zorg een vijftal enge casussen geselecteerd. En laat nu in vier van deze incidenten Jacks prooi een redelijk jonge, redelijk aantrekkelijke vrouw zijn. (Niet dat ze mijn libido op hol zouden brengen maar ik ben dan ook geen geperverteerde psychopaat, mag ik hopen.)

Hallo! Heb je wel eens gehoord van # MeToo, Lars? Nou, ik wel! En andere filmrecensenten slaan ook wel eens een krant open, neem ik aan. De fysieke mishandelingen gaan gepaard met ontluisterende belediging en kleinering. Als om te voorkomen dat hij alleen maar overgevoelige en politiek vooringenomen vrouwen op de kast krijgt, laat Von1607VG Jack2 Trier ook andere demografische categorieën meedelen in de pret. Twee schattige jongetjes fungeren – samen met hun moeder – als schietschijf. Als klapstuk van inventiviteit toont de filmer hoe het mogelijk is met slechts één kogel een hele reeks slachtoffers simultaan het zwijgen op te leggen. (Een vereiste is dan wel dat je de participanten stevig aan elkaar bindt, zodat de kogel een rechte lijn aflegt tussen hun respectieve hersenpannen.)

Het verhaal is relatief simpel. We krijgen min of meer chronologisch Jacks psychotische verrichtingen te zien. Vooral in de tweede helft van de film worden de gebeurtenissen becommentarieerd door Jack zelf (Matt Dillon) en een zekere Verge (Bruno Ganz), wiens precieze rol in het verhaal onduidelijk blijft. Wel gedraagt hij zich – soms alleen vocaal, soms als volwaardig bijrolacteur – als deskundige die op voet van gelijkheid communiceert met Jack over de ins en outs van het seriemoordenaarschap. Niet alleen daarover: ook over politieke en wetenschappelijke kwesties gaat hij een discussie met zijn vriend, met wie hij naar het schijnt het beste voor heeft, niet uit de weg.

Moeten we blij zijn met deze nieuwe Von Trier? Mijn film is het niet. Ik heb weinig affiniteit met massamoordenaars en vind ze in de regel oninteressant. Mijn waardering neemt bepaald niet toe door de zelfingenomen kijk-mij-eens-knipoogstijl, die ook eerdere films van de cineast ontsierde al was daar de minachting voor de medemens minder prominent aanwezig. Von Trier lijdt aan zelfoverschatting, een verkeerd gevoel voor humor en, last but not least, een gemankeerd moreel besef.    

----
De plaatjes zijn geselecteerd door Henk Klaren


© 2019 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
Het is Von Trier maar Hans Knegtmans
1607VG Jack1Toegegeven, bovenstaande koptekst is niet bijzonder complimenteus. Dat heeft de Deense cineast ook niet nodig. Die is in het verleden al genoeg bewierookt voor films als Europa, Breaking the Waves en Dogville. Fans en prijzen alom. Maar toen werd hij in brede kringen nog beschouwd als de grote Vernieuwer, zoals in een verder verleden ook de jongens (en één meisje) van de Franse Nouvelle Vague resoluut braken met de oudelullen-traditie die zij kleinerend ‘Le cinéma de papa’ noemden. (Ik heb het over Jean-Luc Godard, Claude Chabrol, Alain Renais en Agnes Varda.)

Met zijn nieuwe film The House that Jack Built slaat hij de plank echter lelijk mis. Weliswaar had de organisatie van het filmfestival van Cannes hem, na een zevenjarige schorsing vanwege zijn publiekelijk uitgesproken waardering voor Adolf Hitler, weer in genade aangenomen, je moet niet denken dat hij daardoor een minder riskante koers inzette. De film beschrijft een aantal fragmenten uit het leven van ene Jack. Die is een overtuigd seriemoordenaar, daar bestaat geen twijfel over.

Niet alleen dat, Von Trier heeft met zorg een vijftal enge casussen geselecteerd. En laat nu in vier van deze incidenten Jacks prooi een redelijk jonge, redelijk aantrekkelijke vrouw zijn. (Niet dat ze mijn libido op hol zouden brengen maar ik ben dan ook geen geperverteerde psychopaat, mag ik hopen.)

Hallo! Heb je wel eens gehoord van # MeToo, Lars? Nou, ik wel! En andere filmrecensenten slaan ook wel eens een krant open, neem ik aan. De fysieke mishandelingen gaan gepaard met ontluisterende belediging en kleinering. Als om te voorkomen dat hij alleen maar overgevoelige en politiek vooringenomen vrouwen op de kast krijgt, laat Von1607VG Jack2 Trier ook andere demografische categorieën meedelen in de pret. Twee schattige jongetjes fungeren – samen met hun moeder – als schietschijf. Als klapstuk van inventiviteit toont de filmer hoe het mogelijk is met slechts één kogel een hele reeks slachtoffers simultaan het zwijgen op te leggen. (Een vereiste is dan wel dat je de participanten stevig aan elkaar bindt, zodat de kogel een rechte lijn aflegt tussen hun respectieve hersenpannen.)

Het verhaal is relatief simpel. We krijgen min of meer chronologisch Jacks psychotische verrichtingen te zien. Vooral in de tweede helft van de film worden de gebeurtenissen becommentarieerd door Jack zelf (Matt Dillon) en een zekere Verge (Bruno Ganz), wiens precieze rol in het verhaal onduidelijk blijft. Wel gedraagt hij zich – soms alleen vocaal, soms als volwaardig bijrolacteur – als deskundige die op voet van gelijkheid communiceert met Jack over de ins en outs van het seriemoordenaarschap. Niet alleen daarover: ook over politieke en wetenschappelijke kwesties gaat hij een discussie met zijn vriend, met wie hij naar het schijnt het beste voor heeft, niet uit de weg.

Moeten we blij zijn met deze nieuwe Von Trier? Mijn film is het niet. Ik heb weinig affiniteit met massamoordenaars en vind ze in de regel oninteressant. Mijn waardering neemt bepaald niet toe door de zelfingenomen kijk-mij-eens-knipoogstijl, die ook eerdere films van de cineast ontsierde al was daar de minachting voor de medemens minder prominent aanwezig. Von Trier lijdt aan zelfoverschatting, een verkeerd gevoel voor humor en, last but not least, een gemankeerd moreel besef.    

----
De plaatjes zijn geselecteerd door Henk Klaren
© 2019 Hans Knegtmans
powered by CJ2