archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 9
Jaargang 14
2 maart 2017
Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Ook boven Groningen is het mooi * Dik Kruithof

1409VG ReitsmaAls halve Fries – Limburgse vader en Friese moeder – heb ik een wat moeizame relatie met de provincie Groningen. Er speelt al heel lang iets van tweestrijd tussen hun, ja en ons. Groningen stad is net ietsje groter en levendiger dan Leeuwarden, maar van de rest van de provincie had ik altijd het idee dat het eigenlijk een heel groot graanveld was. Dat komt natuurlijk ook door het boek van Frank Westerman, de Graanrepubliek, maar ja, ik had beter moeten weten.

De afgelopen twee jaren ben ik voor het eerst van mijn leven boven (stad) Groningen geweest en ik moet zeggen: het valt stukken mee. Het eerste en opmerkelijkste is dat er ook veel grasland en koeien zijn, wat de Fries toch al gauw het gevoel geeft een beetje thuis te zijn. Er liggen ook heel leuke dorpjes, waarvan sommige dezelfde naam hebben als dorpjes in Friesland. Ook dat geeft een huiselijk gevoel. Ons eerste bezoek was aan de Menkemaborg in Uithuizen. We waren met de auto over Lauwersoog gekomen en hadden dus ook al heel wat graanvelden gezien: ze zijn er wel maar beginnen wat noordelijker. De Menkemaborg is een mooie uithoek want hij ligt bijna aan het eind van een spoorlijn uit Stad Groningen. De borg is een oud versterkt herenhuis dat omstreeks 1625 gebouwd is op de plek van een nog ouder huis dat in 1400 verwoest werd. Het nieuwe huis is met de tuinen er omheen mooi bewaard gebleven.   

De tweede keer dat ik ten Noorden van Groningen kwam was om de juweeltjes van architectuur van de Amsterdamse School te bekijken die daar te vinden zijn. Heel lang hebben de Groningse boeren veel geld verdiend en dat gedeeltelijk weer uitgegeven aan aparte woonhuizen bij hun boerderijen, of een huis in een dorp als ze van de boerderij af gingen.
In het boek ‘Versteende welvaart’ van Anja Reenders zijn prachtige voorbeelden opgenomen. Een van de mooiste vond ik een woonhuis van de architect Egbert Reitsma aan de Stationsweg in Winsum (Gr.). Het is een stap verder dan de Amsterdamse School – de schrijfster noemt het een kubische1409VG Appingedam interpretatie – en het lijkt inderdaad op een verzameling gestapelde blokkendozen in contrasterende bakstenen opgebouwd. Ik vond het prachtig en geweldig om het ‘in het echt’ te zien.

Egbert Reitsma was een baksteenkunstenaar en bouwde onder meer ook de gereformeerde kerk in Appingedam, met schitterende baksteendetails aan de buitenkant en een indrukwekkend interieur.
Appingedam is een prachtig oud stadje met ruim tienduizend inwoners en is het oude centrum van het vroegere Friese gewest Fivelingo. ‘Al in de 13e eeuw vergaderden hier de redgers van het Friese gewest Fivelingo. De zelfstandigheid van rechtspraak en bestuur werd bevestigd in 1327. In dat jaar erkenden de vertegenwoordigers van de Zeven Friese Zeelanden, verenigd in het verbond van de Upstalsboom, de al van oudsher in Appingedam bestaande rechten en gewoonten en legden deze vast in het stadsprivilege van Appingedam, de buurbrief. De voertaal in Appingedam was in de middeleeuwen Fries. Dit blijkt ook uit overgeleverde Oudfriese wetsteksten. Het Fries werd als gevolg van de Hanzehandel en de invloed van de stad Groningen aan het einde van de middeleeuwen verdrongen door het Nederduits’ (wiki). Ja, dat doet de bezoekende Fries goed!
Appingedam heeft nu ook bekendheid door de ‘hangende keukens’, uitgebouwde keukens die boven het water hangen.

Als je ten noorden van de stad op architectuurreis bent dan moet natuurlijk ook het voormalige stadhuis van Usquert niet vergeten worden, gebouwd door Berlage in 1930. Het heet nu het Berlagehuis, is in 1991 gerestaureerd en het is mooi en verrassend om het daar te zien.
De nieuwe tijd is te zien in de Eemshaven bij Delfzijl. Daar kun je met de boot naar het Duitse eiland Borkum, het westelijkste en tevens het grootste van de Oost-Friese Waddeneilanden.
Mooie verhalen uit en over het noorden van Groningen staan in twee boeken van Aafke Steenhuis, Stemmen van Groninger dijken en Verhalen van het Groninger Ommeland.

----
De foto’s zijn van Dik Kruithof


© 2017 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Ook boven Groningen is het mooi * Dik Kruithof
1409VG ReitsmaAls halve Fries – Limburgse vader en Friese moeder – heb ik een wat moeizame relatie met de provincie Groningen. Er speelt al heel lang iets van tweestrijd tussen hun, ja en ons. Groningen stad is net ietsje groter en levendiger dan Leeuwarden, maar van de rest van de provincie had ik altijd het idee dat het eigenlijk een heel groot graanveld was. Dat komt natuurlijk ook door het boek van Frank Westerman, de Graanrepubliek, maar ja, ik had beter moeten weten.

De afgelopen twee jaren ben ik voor het eerst van mijn leven boven (stad) Groningen geweest en ik moet zeggen: het valt stukken mee. Het eerste en opmerkelijkste is dat er ook veel grasland en koeien zijn, wat de Fries toch al gauw het gevoel geeft een beetje thuis te zijn. Er liggen ook heel leuke dorpjes, waarvan sommige dezelfde naam hebben als dorpjes in Friesland. Ook dat geeft een huiselijk gevoel. Ons eerste bezoek was aan de Menkemaborg in Uithuizen. We waren met de auto over Lauwersoog gekomen en hadden dus ook al heel wat graanvelden gezien: ze zijn er wel maar beginnen wat noordelijker. De Menkemaborg is een mooie uithoek want hij ligt bijna aan het eind van een spoorlijn uit Stad Groningen. De borg is een oud versterkt herenhuis dat omstreeks 1625 gebouwd is op de plek van een nog ouder huis dat in 1400 verwoest werd. Het nieuwe huis is met de tuinen er omheen mooi bewaard gebleven.   

De tweede keer dat ik ten Noorden van Groningen kwam was om de juweeltjes van architectuur van de Amsterdamse School te bekijken die daar te vinden zijn. Heel lang hebben de Groningse boeren veel geld verdiend en dat gedeeltelijk weer uitgegeven aan aparte woonhuizen bij hun boerderijen, of een huis in een dorp als ze van de boerderij af gingen.
In het boek ‘Versteende welvaart’ van Anja Reenders zijn prachtige voorbeelden opgenomen. Een van de mooiste vond ik een woonhuis van de architect Egbert Reitsma aan de Stationsweg in Winsum (Gr.). Het is een stap verder dan de Amsterdamse School – de schrijfster noemt het een kubische1409VG Appingedam interpretatie – en het lijkt inderdaad op een verzameling gestapelde blokkendozen in contrasterende bakstenen opgebouwd. Ik vond het prachtig en geweldig om het ‘in het echt’ te zien.

Egbert Reitsma was een baksteenkunstenaar en bouwde onder meer ook de gereformeerde kerk in Appingedam, met schitterende baksteendetails aan de buitenkant en een indrukwekkend interieur.
Appingedam is een prachtig oud stadje met ruim tienduizend inwoners en is het oude centrum van het vroegere Friese gewest Fivelingo. ‘Al in de 13e eeuw vergaderden hier de redgers van het Friese gewest Fivelingo. De zelfstandigheid van rechtspraak en bestuur werd bevestigd in 1327. In dat jaar erkenden de vertegenwoordigers van de Zeven Friese Zeelanden, verenigd in het verbond van de Upstalsboom, de al van oudsher in Appingedam bestaande rechten en gewoonten en legden deze vast in het stadsprivilege van Appingedam, de buurbrief. De voertaal in Appingedam was in de middeleeuwen Fries. Dit blijkt ook uit overgeleverde Oudfriese wetsteksten. Het Fries werd als gevolg van de Hanzehandel en de invloed van de stad Groningen aan het einde van de middeleeuwen verdrongen door het Nederduits’ (wiki). Ja, dat doet de bezoekende Fries goed!
Appingedam heeft nu ook bekendheid door de ‘hangende keukens’, uitgebouwde keukens die boven het water hangen.

Als je ten noorden van de stad op architectuurreis bent dan moet natuurlijk ook het voormalige stadhuis van Usquert niet vergeten worden, gebouwd door Berlage in 1930. Het heet nu het Berlagehuis, is in 1991 gerestaureerd en het is mooi en verrassend om het daar te zien.
De nieuwe tijd is te zien in de Eemshaven bij Delfzijl. Daar kun je met de boot naar het Duitse eiland Borkum, het westelijkste en tevens het grootste van de Oost-Friese Waddeneilanden.
Mooie verhalen uit en over het noorden van Groningen staan in twee boeken van Aafke Steenhuis, Stemmen van Groninger dijken en Verhalen van het Groninger Ommeland.

----
De foto’s zijn van Dik Kruithof
© 2017 Dik Kruithof
powered by CJ2