archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 14 Jaargang 13 26 mei 2016 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Bezigheden > Lopen | ||||
Amsterdams ABC: de Lijnbaansgracht | Katharina Kouwenhoven | |||
Een van mijn favoriete grachten in Amsterdam is de Lijnbaansgracht, de buitenste gracht van de grachtengordel, maar veel minder bekend. Hij is in de zelfde tijd gegraven als de Prinsen-, Keizers- en Herengracht, toch is hij heel anders. De Lijnbaansgracht is bijvoorbeeld asymmetrisch, want eigenlijk slechts aan één kant bebouwd en van een weg voorzien. Aan de andere kant bevonden zich natuurlijk de touwslagerijen, waar de naam lijnbaan betrekking op heeft. Zij hadden veel grond nodig om de draden uit te leggen waarvan de touwen gedraaid werden. Daar zie je nu niets van terug, maar nog steeds zijn er aan die kant onbebouwde stukken, is er geen weg (uitgezonderd een paar delen, zoals de Siezeniskade – de achterkant van het bekende Barlaeusgymnasium) en als er bebouwing is, staat die met de voeten in het water. Op bepaalde plekken kijk je er op de achtergevels van de straten ervoor, bij een stuk van de Weteringsschans en bij een paar delen van de Marnixstraat. De Lijnbaansgracht loopt niet zover door als de drie andere grachten. Hij begint aan de westkant bij de Brouwersgracht en loopt tot de Reguliersgracht aan de oostkant. De Prinsengracht begint aan de andere kant van de Brouwersgracht al met de Korte Prinsengracht en alle drie steken de Amstel over als Nieuwe P., K. en H. gracht. Een andere rarigheid van de Lijnbaansgracht is, dat er in de 19e eeuw een aantal stukken gedempt zijn, zoals het deel van de Reguliersgracht naar de Amstel, het Kleine – Gartmanplantsoen en het Leidseplein, waar de gracht weer verder gaat voorbij de Stadsschouwburg en het Raamplein. De Lijnbaansgracht is bijzonder omdat hij zo gevarieerd bebouwd is. Er zijn een paar zeventiende-eeuwse grachtenpandjes, maar niet van de allure van die van de Herengracht. De meeste grachtenpandjes en pakhuizen zijn uit de 18e eeuw; in de negentiende eeuw zijn er achter lange horizontale gevels allerlei hofjes en bejaardenhuizen gebouwd, die later aan de man gebracht zijn als studentenbehuizing. In de 20e eeuw zijn er allerlei lompe bakstenen pandjes tussen gezet. Voor elk wat wils. Ik mag graag de Lijnbaansgracht afwandelen vanaf de Reguliersgracht, vanwege de achterkant van de huizen van de Weteringsschans. Dat zie je niet vaak en zo krijg je een aardige indruk van de dingen die mensen doen met hun achterbalkon, van helemaal volplempen met rotzooi tot inrichten als een tropische tuin. Voorbij de Vijzelgracht passeer je het sluisje en café Maxwel, een van de weinige cafés met een terras pal aan het water. Op de hoek van de Spiegelgracht tref je café Hans en Grietje, dat in de jaren zestig enige faam had. We gaan de achterkant van het Barlaeusgymnasium voorbij en komen steeds meer cafés tegen tot we op het Leidseplein komen. Nu zijn we de Lijnbaansgracht even kwijt, maar voorbij de Schouwburg pakken we hem weer op en lopen langs bioscoop Cinecenter, een soort semi-arthouse, het politiebureau en daar tegenover de Melkweg, ooit een melkfabriek, nu voor muziek en theater. Aan de andere kant van de Leidsegracht raken we de Lijnbaansgracht weer even kwijt voor het Raamplein, waar heel lang nog een echte boerderij heeft gestaan. Nu volgt er een wat saai stuk, waar zich antiekmarkt De Looier bevindt en waar ook een bridgeclub haar domicilie heeft. Voorbij de Rozengracht zijn we echt in de Jordaan, waar de Lijnbaansgracht vooral een ratjetoe is, met onder andere achter een muur een Russisch-Orthodoxe Kerk en iets verderop de plek waar zich eens een Kartuizer klooster bevond. Na de Lindengracht, Palmstraat en Willemsstraat (Jordaanser kan het niet) volgt de Brouwersgracht, waar de Lijnbaansgracht eindigt, maar eigenlijk begint. De Brouwersgracht is de enige toegang tot het water van de Lijnbaansgracht. De Lijnbaansgracht ligt echter vol met boten. Toch zijn de bruggen zo laag en het water zo hoog dat een normale doorgang onmogelijk is. Die boten moeten dus zijn aangevlogen. Alleen dat al maakt de Lijnbaansgracht zo intrigerend. Binnenkort ga ik hem weer eens aflopen. ----------- De plaatjes zijn van Katharina Kouwenhoven |
||||
© 2016 Katharina Kouwenhoven | ||||
powered by CJ2 |