archiefvorig nr.lopend nr.
			Nummer 15 Jaargang 12 4 juni 2015

	Beschouwingen > Een rustig mens delen printen terug In memoriam Gábor Budavári (2) Frits Hoorweg Lees eerst Deel 1 als U dat hebt gemist. Er is niet veel aandrang nodig om Nel aan de praat te krijgen over hun eerste ontmoeting. ‘Dat was de 20e december 1984, op het vliegveld van Praag. We waren allebei onderweg naar Budapest, hij vanwege het feit dat zijn broer overleden was en ik voor een bezoekje aan mijn voormalige Hongaarse muzieklerares, die na een periode hier weer terug was gegaan. We maakten een tussenlanding in Praag, omdat er teveel mist hing boven het vliegveld van Budapest. Eerlijk gezegd was hij me in het vliegtuig ook al opgevallen hoor. Ik dacht meteen: wat een bijzondere man.’ (Mijn vrouw, de ex-secretaresse, is ook bij dit gesprek aanwezig. De dames wisselen een blik van verstandhouding. Ik registreer alleen maar.) ‘Op een gegeven moment heeft hij op dat vliegveld een stoel voor me geregeld en wat te drinken gehaald, heel galant en zo raakten we aan de praat. In Praag konden we een keus maken: of er overnachten of met de trein door naar Budapest. Omdat het intussen 17.00 uur was maakte niemand gebruik van de trein. Dus moesten we naar een hotel en dat was een heel gedoe want iedereen moest een visum hebben om erheen te kunnen gaan. De volgende ochtend vlogen we eerst naar Warschau en vandaar, na een tussenlanding, naar Budapest. Hij heeft er zelf ook over geschreven, maar ja dat is in het Hongaars. Misschien moet ik dat nog eens laten vertalen, dan kunnen we kijken waar onze versies van het verhaal verschillen.’ ‘Sindsdien hebben we contact gehouden. Na het overlijden van zijn eerste vrouw in 1990 wat frequenter, maar het bleef toch, in zijn woorden: een vakantievriendschap. Ik was daar op den duur niet zo van gecharmeerd. Op een gegeven moment ben ik heel erg boos geworden en is het tot een breuk gekomen. We zijn elkaar daarna uit het oog verloren. Ik ben (opnieuw) getrouwd en verhuisd naar het Gooi, helemaal uit het zicht verdwenen dus, maar op die relatie rustte geen zegen. Nadat ik bij die man weg was gegaan heb ik Gábor op een gegeven moment weer een briefje geschreven en is het contact hersteld. In 2003 zijn we getrouwd.’ Gábor is dan al lang opgehouden met werken. In 1985 is hij in de VUT gegaan. Na zijn periode bij Van der Heem is hij organisatieadviseur geworden (hij had ondertussen economie gestudeerd) en via het Bureau Ydo is hij bij het Provinciaal Energiebedrijf Noord-Holland (PEN) terecht gekomen. Nadat hij in de VUT was beland heeft hij wijsbegeerte gestudeerd. Door een reünie van Van der Heem komen wij weer in contact en dat leidt er toe dat hij af en toe stukjes gaat schrijven voor De Leunstoel. En dan is er in het voorjaar van 2013 ineens die vreselijke diagnose: vasculaire dementie. Wellicht ten overvloede: dat is een vorm van dementie waarin de patiënt zich regelmatig bewust is van zijn aftakeling, wat tot wanhoop en agressie leidt. Na de eerste crisisopname komt hij weer thuis en moet daar een verzorgingsregime worden uitgevonden. De eerste thuiszorgploeg wordt na enige tijd vervangen door een tweede, die wél heel goed voldoet. Toch moet na enige maanden geconstateerd worden dat het thuis geen houdbare situatie is. De ene crisis is nog niet verwerkt of de volgende dient zich al weer aan. Half november 2013 moet besloten worden Gábor op te laten nemen in een verpleeghuis. Er wordt gekozen voor een Schevenings tehuis dat de thuiszorgploeg, waar hij aan gewend is geraakt, toegang verschaft. Vol goede moed stelt Nel zich in op een periode waarin de zorg goed geregeld lijkt, maar al snel worden de ogen haar geopend. Haar bittere oordeel luidt nu: ‘Het bleek een tehuis waarin de woorden ‘pauze’ en ‘schat’ zo vaak werden gebruikt dat ik er allergisch voor geworden ben.’ Zij zond mij een collage van e-mails waarin haar signalementen al snel klachten werden. Pogingen om mee te denken met het personeel werden opgevat als een aanslag op de integriteit van de leidinggevenden. Wat zijn toch de diepere oorzaken van zo’n treurige janboel? ‘Nee, het was geen kwestie van onderbezetting. Er was daar nog tijd genoeg om regelmatig koffie te drinken en samen dingen door te praten. Deskundigheid is er echter veel te weinig. Neem, zoiets als hygiëne, daar hoort iedereen die in zo’n tehuis werkt een elementaire opleiding in te hebben gehad. Nou, dat is duidelijk niet het geval.’ Een recent rapport van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) bevat blijkbaar niet toevallig veel kritiek op de hygiëne in verpleeghuizen.) Toch is het de vraag of dat het enige is. In Trouw van 28 april 2015 stond een belangwekkend interview met Joris Luyendijk. Hij schreef een boek over a-moraliteit in de bankensector en trekt het land door om daarover spreekbeurten te houden. Daarbij heeft hij ontdekt dat veel mensen ervan overtuigd zijn dat die a-moraliteit niet alleen de bankensector treft. Ook in allerlei andere sectoren is het afwerken van routines en het behalen van targets in de plaats gekomen van gewetensvol proberen je werk goed te doen. Als dat zo is en het ook de pleegzorg treft, moeten we beseffen dat het verbeteren van de situatie meer vergt dan het formuleren van nieuwe gedragsregels. Nel is nu druk met het soort administratieve taken waarmee je opgezadeld wordt als je man overleden is. Een van haar zorgen was het vinden van een goede bestemming voor de Hongaarse boeken van Gábor. De vermelding daarvan deed mij denken aan Griekse relaties, Nederlandse herinneringen, weer zo'n navrant verhaaltje van zijn hand, over een oud boek, ook uit een nalatenschap, en de herinneringen die het bij hem oproept aan de dagen van zijn ‘inburgering’. ‘Inmiddels is er trouwens al een goede bestemming voor de boeken gevonden, ze gaan naar Transsylvanië. Ze mogen niet worden verkocht en blijven bij elkaar. Precies zoals Gábor wilde.’ ------------------------------------------- De foto is gemaakt door Cobi Klein en de tekening is door Linda Hulshof bij Gábors laatste bijdrage aan de Leunstoel ----------------------------------------------------- Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer bij bolcom, via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel! © 2015 Frits Hoorweg meer Frits Hoorweg - meer "Een rustig mens" -

Beschouwingen > Een rustig mens
In memoriam Gábor Budavári (2)	Frits Hoorweg
Lees eerst Deel 1 als U dat hebt gemist. Er is niet veel aandrang nodig om Nel aan de praat te krijgen over hun eerste ontmoeting. ‘Dat was de 20e december 1984, op het vliegveld van Praag. We waren allebei onderweg naar Budapest, hij vanwege het feit dat zijn broer overleden was en ik voor een bezoekje aan mijn voormalige Hongaarse muzieklerares, die na een periode hier weer terug was gegaan. We maakten een tussenlanding in Praag, omdat er teveel mist hing boven het vliegveld van Budapest. Eerlijk gezegd was hij me in het vliegtuig ook al opgevallen hoor. Ik dacht meteen: wat een bijzondere man.’ (Mijn vrouw, de ex-secretaresse, is ook bij dit gesprek aanwezig. De dames wisselen een blik van verstandhouding. Ik registreer alleen maar.) ‘Op een gegeven moment heeft hij op dat vliegveld een stoel voor me geregeld en wat te drinken gehaald, heel galant en zo raakten we aan de praat. In Praag konden we een keus maken: of er overnachten of met de trein door naar Budapest. Omdat het intussen 17.00 uur was maakte niemand gebruik van de trein. Dus moesten we naar een hotel en dat was een heel gedoe want iedereen moest een visum hebben om erheen te kunnen gaan. De volgende ochtend vlogen we eerst naar Warschau en vandaar, na een tussenlanding, naar Budapest. Hij heeft er zelf ook over geschreven, maar ja dat is in het Hongaars. Misschien moet ik dat nog eens laten vertalen, dan kunnen we kijken waar onze versies van het verhaal verschillen.’ ‘Sindsdien hebben we contact gehouden. Na het overlijden van zijn eerste vrouw in 1990 wat frequenter, maar het bleef toch, in zijn woorden: een vakantievriendschap. Ik was daar op den duur niet zo van gecharmeerd. Op een gegeven moment ben ik heel erg boos geworden en is het tot een breuk gekomen. We zijn elkaar daarna uit het oog verloren. Ik ben (opnieuw) getrouwd en verhuisd naar het Gooi, helemaal uit het zicht verdwenen dus, maar op die relatie rustte geen zegen. Nadat ik bij die man weg was gegaan heb ik Gábor op een gegeven moment weer een briefje geschreven en is het contact hersteld. In 2003 zijn we getrouwd.’ Gábor is dan al lang opgehouden met werken. In 1985 is hij in de VUT gegaan. Na zijn periode bij Van der Heem is hij organisatieadviseur geworden (hij had ondertussen economie gestudeerd) en via het Bureau Ydo is hij bij het Provinciaal Energiebedrijf Noord-Holland (PEN) terecht gekomen. Nadat hij in de VUT was beland heeft hij wijsbegeerte gestudeerd. Door een reünie van Van der Heem komen wij weer in contact en dat leidt er toe dat hij af en toe stukjes gaat schrijven voor De Leunstoel. En dan is er in het voorjaar van 2013 ineens die vreselijke diagnose: vasculaire dementie. Wellicht ten overvloede: dat is een vorm van dementie waarin de patiënt zich regelmatig bewust is van zijn aftakeling, wat tot wanhoop en agressie leidt. Na de eerste crisisopname komt hij weer thuis en moet daar een verzorgingsregime worden uitgevonden. De eerste thuiszorgploeg wordt na enige tijd vervangen door een tweede, die wél heel goed voldoet. Toch moet na enige maanden geconstateerd worden dat het thuis geen houdbare situatie is. De ene crisis is nog niet verwerkt of de volgende dient zich al weer aan. Half november 2013 moet besloten worden Gábor op te laten nemen in een verpleeghuis. Er wordt gekozen voor een Schevenings tehuis dat de thuiszorgploeg, waar hij aan gewend is geraakt, toegang verschaft. Vol goede moed stelt Nel zich in op een periode waarin de zorg goed geregeld lijkt, maar al snel worden de ogen haar geopend. Haar bittere oordeel luidt nu: ‘Het bleek een tehuis waarin de woorden ‘pauze’ en ‘schat’ zo vaak werden gebruikt dat ik er allergisch voor geworden ben.’ Zij zond mij een collage van e-mails waarin haar signalementen al snel klachten werden. Pogingen om mee te denken met het personeel werden opgevat als een aanslag op de integriteit van de leidinggevenden. Wat zijn toch de diepere oorzaken van zo’n treurige janboel? ‘Nee, het was geen kwestie van onderbezetting. Er was daar nog tijd genoeg om regelmatig koffie te drinken en samen dingen door te praten. Deskundigheid is er echter veel te weinig. Neem, zoiets als hygiëne, daar hoort iedereen die in zo’n tehuis werkt een elementaire opleiding in te hebben gehad. Nou, dat is duidelijk niet het geval.’ Een recent rapport van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) bevat blijkbaar niet toevallig veel kritiek op de hygiëne in verpleeghuizen.) Toch is het de vraag of dat het enige is. In Trouw van 28 april 2015 stond een belangwekkend interview met Joris Luyendijk. Hij schreef een boek over a-moraliteit in de bankensector en trekt het land door om daarover spreekbeurten te houden. Daarbij heeft hij ontdekt dat veel mensen ervan overtuigd zijn dat die a-moraliteit niet alleen de bankensector treft. Ook in allerlei andere sectoren is het afwerken van routines en het behalen van targets in de plaats gekomen van gewetensvol proberen je werk goed te doen. Als dat zo is en het ook de pleegzorg treft, moeten we beseffen dat het verbeteren van de situatie meer vergt dan het formuleren van nieuwe gedragsregels. Nel is nu druk met het soort administratieve taken waarmee je opgezadeld wordt als je man overleden is. Een van haar zorgen was het vinden van een goede bestemming voor de Hongaarse boeken van Gábor. De vermelding daarvan deed mij denken aan Griekse relaties, Nederlandse herinneringen, weer zo'n navrant verhaaltje van zijn hand, over een oud boek, ook uit een nalatenschap, en de herinneringen die het bij hem oproept aan de dagen van zijn ‘inburgering’. ‘Inmiddels is er trouwens al een goede bestemming voor de boeken gevonden, ze gaan naar Transsylvanië. Ze mogen niet worden verkocht en blijven bij elkaar. Precies zoals Gábor wilde.’ ------------------------------------------- De foto is gemaakt door Cobi Klein en de tekening is door Linda Hulshof bij Gábors laatste bijdrage aan de Leunstoel ----------------------------------------------------- Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer bij bolcom, via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel!
© 2015 Frits Hoorweg
	powered by CJ2