archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 11
Jaargang 12
26 maart 2015
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Roken en gerookt worden Peter Schröder

1211BS Roken1Informatieve achtergrond:  Roken (Wikipedia) is het nuttigen van de rook van smeulende tabak. Roken is schadelijk voor de gezondheid; de rookverslaving die optreedt wordt veroorzaakt door de stof nicotine.

Wanneer en waar? Historici hebben bronnen ontdekt die het roken illustreren voordat de tabak ontdekt werd in Europa en het Middellandse zeegebied. Hippocrates schreef al dat de rook van verschillende plantensoorten heilzaam zou zijn tegen bepaalde kwalen. De Scythen en Thraciërs zouden volgens Griekse en Egyptische bronnen in extase raken door bedwelmende dampen. De ontdekking van o.a. nicotine in Egyptische mummies, door Balabanova, werd in wetenschappelijke kringen fel betwist. Algemeen wordt aangenomen dat de Egyptenaren geen tabak kenden voordat deze ontdekt werd door Columbus. Voor de oorspronkelijke bewoners van het Amerikaanse continent is het roken van tabak al zeer lang een onderdeel van de cultuur. Van de Maya's is bekend dat ze rond het jaar 500 al rookten. Vermoedelijk was tabak in de vroege Indiaanse cultuur slechts één van de rookmiddelen. Om in vervoering te geraken werd de tabak gemengd met extracten van paddenstoelen en andere planten.

Hebben we dat? Goed dat allemaal eens tot ons door te laten dringen. Hier en nu: in Nederland zijn de maatschappelijke kosten (ziekteverzuim, zorgkosten) van roken 2,4 miljard Euro, de Accijnsopbrengsten 2,3 miljard Euro. Dilemma: De kosten omlaag of de Accijns omhoog?

En dan nu de kern voor deze rubriek: het rokertje op de postkaart. Anno 2015 vrijwel onzichtbaar, maar bijvoorbeeld in 1908 zeker niet. De plaatjes moeten hier eigenlijk voor zich spreken, toch wat toelichting.

Kijk naar postkaart 1.a , op 16 oktober 1908 verstuurd door ? uit Bruinisse naar Mej. Kaatje Pols p/a Den Heer P.Pols in Yerseke. Verder geen tekst. Stemmig stel, samen op rand van bed/bank; Heer heeft vast sigaretje in zijn mond en biedt Vrouw een vuurtje aan voor haar sigaret. De vrouw kijkt vol verwachting. Roken vol verwachting. Een aansporing tot gezamenlijk genieten.

Kaart 1.b. 1912 Mara (?) stuurt de kaart in Augustus 1920, vanuit Scheveningen naar Mej. R. van Soest in Rotterdam. Twee min of meer in kostuum geklede jongens van circa tien jaar op een duin. De een geeft de ander een ‘contactvuurtje’. ‘De eerste sigaar. Jan en Stoffel’ . ‘The First Smoke. Zeeland Holland’, is het onderschrift. Daaraan kunnen we toevoegen: Jong geleerd, oud gedaan.

Hier in Nederland leken de rokers te genieten. Zouden ze weten wat ‘passief roken’ is? ‘Passief roken’ is roken zonder ‘eigen rookgerei’. Vooral bekend geworden in de 70er jaren van de vorige eeuw. Maar natuurlijk al veel ouder. Bijvoorbeeld in de1211BS Roken2 'smog' van Londen rond 1900. In de Savoye kwamen jongelui vaak aan de kost als schoorsteenveger. Net als veel leeftijdgenoten in Noord Italië, denk aan het prachtboek ‘Levende Bezems’ van Liza Tetzner. Een treurig beroep, waarin jongens van een jaar of 10 met een borstel de schoorsteen in gejaagd werden om daaruit zoveel mogelijk roet te schrapen. Waar gerookt wordt heerst roet. Ze maakten als het ware de asbak schoon van de rokerige kachel en kregen nog meer kankerverwekkende troep naar binnen dan Dr. Dushkind en Chief Whip voor mogelijk hielden.
Niettemin opgewekt op de foto voor de postkaart onder het motto: ‘La Savoie Pitoresque’.

Op kaart 2.a. een serieuze ‘Ramoneur’ (schoorsteenveger), met zijn gereedschap: hier touwen en vegers. Nog niet die moderne kogelvegers met draadsterren, maar het eenvoudiger werk. Zelfde laken een pak op postkaart2.b. hier twee jeugdige vegertjes met hun spullen, ze kunnen nog lachen naar de fotograaf.

Het heeft allemaal een hoog ‘Dickens gehalte’, ernstig (non-seksueel ) kindermisbruik. Van lang geleden. Nu is alles natuurlijk anders. Zijn er belangstellenden onder de Leunstoellezers die het zelf eens willen ervaren? Voilà: ’Er is geen regulier bekostigde opleiding tot schoorsteenveger. De opleidingen tot gezel en meester schoorsteenveger worden verzorgd door de Algemene Schoorsteenvegerspatroonbond (ASPB) te Eemnes. De opleiding is opgezet met ondersteuning van het HBA. Sinds 2002 geldt als toelatingseis voor het lidmaatschap van de ASPB dat de opleiding tot gezel schoorsteenveger moet worden gevolgd. Het aantal bij UWV ingeschreven niet-werkend werkzoekende schoorsteenvegers is zeer beperkt. Terwijl het aantal niet-werkende werkzoekenden in Nederland het afgelopen jaar is gestegen met 37 procent, deed zich onder de schoorsteenvoegers zelfs een daling voor (-29 procent). Daarmee lijkt de kans op werk voor schoorsteenvegers op dit moment relatief gunstig. Er zijn niet heel veel vacatures, maar er liggen ook kansen in het zelfstandig ondernemerschap’ (UvW 2015).

----------------------------------------------------------------
De plaatjes komen uit de collectie van Peter Schröder
--------------------------------------------------
Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer
bij bolcom, via de banner rechts.
Dan steunt u De Leunstoel!
---------------------------------
Abonneert u op de Nieuwsbrief.
Ga naar: www.deleunstoel.nl/nieuwsbrief.php

© 2015 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Roken en gerookt worden Peter Schröder
1211BS Roken1Informatieve achtergrond:  Roken (Wikipedia) is het nuttigen van de rook van smeulende tabak. Roken is schadelijk voor de gezondheid; de rookverslaving die optreedt wordt veroorzaakt door de stof nicotine.

Wanneer en waar? Historici hebben bronnen ontdekt die het roken illustreren voordat de tabak ontdekt werd in Europa en het Middellandse zeegebied. Hippocrates schreef al dat de rook van verschillende plantensoorten heilzaam zou zijn tegen bepaalde kwalen. De Scythen en Thraciërs zouden volgens Griekse en Egyptische bronnen in extase raken door bedwelmende dampen. De ontdekking van o.a. nicotine in Egyptische mummies, door Balabanova, werd in wetenschappelijke kringen fel betwist. Algemeen wordt aangenomen dat de Egyptenaren geen tabak kenden voordat deze ontdekt werd door Columbus. Voor de oorspronkelijke bewoners van het Amerikaanse continent is het roken van tabak al zeer lang een onderdeel van de cultuur. Van de Maya's is bekend dat ze rond het jaar 500 al rookten. Vermoedelijk was tabak in de vroege Indiaanse cultuur slechts één van de rookmiddelen. Om in vervoering te geraken werd de tabak gemengd met extracten van paddenstoelen en andere planten.

Hebben we dat? Goed dat allemaal eens tot ons door te laten dringen. Hier en nu: in Nederland zijn de maatschappelijke kosten (ziekteverzuim, zorgkosten) van roken 2,4 miljard Euro, de Accijnsopbrengsten 2,3 miljard Euro. Dilemma: De kosten omlaag of de Accijns omhoog?

En dan nu de kern voor deze rubriek: het rokertje op de postkaart. Anno 2015 vrijwel onzichtbaar, maar bijvoorbeeld in 1908 zeker niet. De plaatjes moeten hier eigenlijk voor zich spreken, toch wat toelichting.

Kijk naar postkaart 1.a , op 16 oktober 1908 verstuurd door ? uit Bruinisse naar Mej. Kaatje Pols p/a Den Heer P.Pols in Yerseke. Verder geen tekst. Stemmig stel, samen op rand van bed/bank; Heer heeft vast sigaretje in zijn mond en biedt Vrouw een vuurtje aan voor haar sigaret. De vrouw kijkt vol verwachting. Roken vol verwachting. Een aansporing tot gezamenlijk genieten.

Kaart 1.b. 1912 Mara (?) stuurt de kaart in Augustus 1920, vanuit Scheveningen naar Mej. R. van Soest in Rotterdam. Twee min of meer in kostuum geklede jongens van circa tien jaar op een duin. De een geeft de ander een ‘contactvuurtje’. ‘De eerste sigaar. Jan en Stoffel’ . ‘The First Smoke. Zeeland Holland’, is het onderschrift. Daaraan kunnen we toevoegen: Jong geleerd, oud gedaan.

Hier in Nederland leken de rokers te genieten. Zouden ze weten wat ‘passief roken’ is? ‘Passief roken’ is roken zonder ‘eigen rookgerei’. Vooral bekend geworden in de 70er jaren van de vorige eeuw. Maar natuurlijk al veel ouder. Bijvoorbeeld in de1211BS Roken2 'smog' van Londen rond 1900. In de Savoye kwamen jongelui vaak aan de kost als schoorsteenveger. Net als veel leeftijdgenoten in Noord Italië, denk aan het prachtboek ‘Levende Bezems’ van Liza Tetzner. Een treurig beroep, waarin jongens van een jaar of 10 met een borstel de schoorsteen in gejaagd werden om daaruit zoveel mogelijk roet te schrapen. Waar gerookt wordt heerst roet. Ze maakten als het ware de asbak schoon van de rokerige kachel en kregen nog meer kankerverwekkende troep naar binnen dan Dr. Dushkind en Chief Whip voor mogelijk hielden.
Niettemin opgewekt op de foto voor de postkaart onder het motto: ‘La Savoie Pitoresque’.

Op kaart 2.a. een serieuze ‘Ramoneur’ (schoorsteenveger), met zijn gereedschap: hier touwen en vegers. Nog niet die moderne kogelvegers met draadsterren, maar het eenvoudiger werk. Zelfde laken een pak op postkaart2.b. hier twee jeugdige vegertjes met hun spullen, ze kunnen nog lachen naar de fotograaf.

Het heeft allemaal een hoog ‘Dickens gehalte’, ernstig (non-seksueel ) kindermisbruik. Van lang geleden. Nu is alles natuurlijk anders. Zijn er belangstellenden onder de Leunstoellezers die het zelf eens willen ervaren? Voilà: ’Er is geen regulier bekostigde opleiding tot schoorsteenveger. De opleidingen tot gezel en meester schoorsteenveger worden verzorgd door de Algemene Schoorsteenvegerspatroonbond (ASPB) te Eemnes. De opleiding is opgezet met ondersteuning van het HBA. Sinds 2002 geldt als toelatingseis voor het lidmaatschap van de ASPB dat de opleiding tot gezel schoorsteenveger moet worden gevolgd. Het aantal bij UWV ingeschreven niet-werkend werkzoekende schoorsteenvegers is zeer beperkt. Terwijl het aantal niet-werkende werkzoekenden in Nederland het afgelopen jaar is gestegen met 37 procent, deed zich onder de schoorsteenvoegers zelfs een daling voor (-29 procent). Daarmee lijkt de kans op werk voor schoorsteenvegers op dit moment relatief gunstig. Er zijn niet heel veel vacatures, maar er liggen ook kansen in het zelfstandig ondernemerschap’ (UvW 2015).

----------------------------------------------------------------
De plaatjes komen uit de collectie van Peter Schröder
--------------------------------------------------
Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer
bij bolcom, via de banner rechts.
Dan steunt u De Leunstoel!
---------------------------------
Abonneert u op de Nieuwsbrief.
Ga naar: www.deleunstoel.nl/nieuwsbrief.php
© 2015 Peter Schröder
powered by CJ2