archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 6 Jaargang 12 15 januari 2015 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Malevich in Assen: subliem | Dik Kruithof | |||
In het Drents Museum in Assen is een prachtige tentoonstelling van Malevich, met de nadruk op het werk in de laatste vijf jaar van zijn leven. Malevich is de schilder die in Rusland de hele ontwikkeling van de schilderkunst – figuratief, impressionisme, kubisme – doorleefde en uitkwam bij zijn eigen vormentaal het suprematisme met als hoogtepunt het zwart vierkant. Die ontwikkeling wordt geschetst in Assen en het Vierkant hangt er magistraal met zijn broertjes Kruis en Cirkel. Mooier, met meer ruimte en afstand kun je ze niet zien. Wel bedenken dat het een later – omstreeks 1923 – geschilderd drieluik is: het eerste zwart vierkant was tien jaar ouder. Hij maakte dit werk in een tijd dat kunstenaars in Rusland de ruimte hadden om te doen wat ze wilden. Toen Stalin de macht overnam in de jaren 1923 tot 1928 veranderde dat en moest er weer figuratief gewerkt worden. In een eerdere tentoonstelling heeft het Drents Museum daar een mooi beeld van gegeven. Het middenstuk van de tentoonstelling bestaat uit ruime aandacht voor de opera De Overwinning op de Zon die Malevich in 1913 maakt met zijn vrienden de schrijver Aleksej Kroetsjonych en de musicus Michail Matjoesjin. De opera is door de kostuums en decors van Malevich een hoogtepunt in de geschiedenis van het Russische futurisme. Deze theatrale gebeurtenis was in 1913 al spectaculair en werd in december slechts twee keer opgevoerd in het Luna-park Theater in St. Petersburg. Van deze opvoering is in Assen een film te zien en poppen met de originele kostuums. Van 1919 tot 1928 gaf Malevich les op verschillende plaatsen in Rusland en hield zich meer bezig met bouwkunde en ontwerpen dan met schilderen. Uit die tijd staat een prachtig architekton – zoals hij dat noemde – in Assen, een wit gipsen model voor een gebouw dat voor ons idee prima past in de sovjettijd. Verder zijn er uit deze tijd kleur- en vormschema’s uit zijn lessen te zien die sterk doen denken aan de lesstof van het Bauhaus in Dessau, waar hij overigens ook op bezoek is geweest. De meeste schilderijen op deze tentoonstelling zijn uit zijn laatste schildersperiode, die loopt van 1928 tot zijn dood in 1933. Toen zijn werk, na de ommezwaai in de officiële sovjetkunstpolitiek in 1928, als 'decadent' werd geklasseerd, maakte hij min of meer figuratieve schilderijen die als thema het boerenleven hadden, opgebouwd uit heel elementaire vormen. Deze schilderijen komen bijna allemaal uit het Russisch Museum in St Petersburg. Het zijn de schilderijen die het eerst te zien waren op de grote tentoonstelling in 1988 die, behalve in Moskou en Leningrad, verder alleen in Amsterdam te zien was. Assen noemt het ook De Jaren van Figuratie en er hangen werken die inmiddels bekend en beroemd zijn, zoals: de Sportlieden, het Rode Huis en de Rode Cavalerie. Als je eraan gewend bent en ze los kunt zien van het suprematisme zijn het prachtige schilderijen, die een vervreemdend beeld geven van het plattelandsleven in Rusland in de tijd van Stalin. In zijn laatste jaren raakte hij gefascineerd door de portretkunst en maakte hij uitgebalanceerde portretten van een stootarbeider, zijn vrouw en een zelfportret. De tentoonstelling sluit af met foto’s van zijn opgebaarde lichaam, in een rouwkamer met de meest aansprekende schilderijen er omheen gehangen. Verder is zijn dodenmasker te zien, dat pas in 2000 als zodanig is herkend. Door de schilderijen, maar ook door de zaal en de inrichting is dit een prachtige tentoonstelling geworden, die volledig recht doen aan de grote kunstenaar die Malevich was. En voor het eerst mocht alles gefotografeerd worden. Nog tot 15 maart in het Drents Museum. ------------------------------------ De foto's zijn van de schrijver --------------------------------------------- Bestel uw boeken, CD’s en veel meer bij bolcom via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel |
||||
© 2015 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |