archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 1 Jaargang 12 16 oktober 2014 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Het Zwart Vierkant was hier wel! | Dik Kruithof | |||
We waren in Londen en dus gingen we naar Tate Modern. Daar was dezelfde tentoonstelling van Malevich te zien die in Amsterdam geweest is en later in Bonn, waar wij hem zagen maar tot onze teleurstelling moesten constateren dat het Zwart Vierkant, zijn meest bekende werk, er niet was. In Londen ging ik dus weer naar de Malevich tentoonstelling en ook omdat het Zwart Vierkant er wel was maakte het een grote indruk op mij, veel meer dan in Bonn. Hoe dat kan is mij een raadsel, maar ik kwam er echt uit met het idee een unieke ervaring te hebben gehad. Behalve dat er niet één maar twee Zwarte Vierkanten waren – hij heeft het een paar jaar later nog eens gedaan, omdat de eerste wat scheurtjes in het zwart ging vertonen – was er ook een prachtig zwart rechthoekje, klein formaat, misschien twintig bij dertig centimeter en afkomstig uit de Griekse collectie die, voorzover mij bekend, voor het eerst in breder verband te zien was. Het is wat ouder en heeft alle kenmerken van een eerste oefening voor een meesterstuk. Ontroerend. Hoewel eigenlijk alle andere schilderijen bekend waren was de combinatie van zaal, licht, ophangen en presenteren zo geslaagd dat het een nieuwe tentoonstelling leek. Tate is erg groot en voor Malevich gebruikten ze maar een zesde van de ruimte. Uit de eigen collectie hadden ze nog een paar mooie tentoonstellingen samengesteld, waarvan de eerste onder het motto Energy and Process aandacht vroeg voor de Italiaanse Arte Povera beweging met haar internationale context en gevolgen. In één van de eerste zalen, voorbij de schilderkunst, hing een werk van Henk Peeters van onze Nul en de internationale Zero-beweging. Proces werd vertaald naar veel aandacht voor textiel en andere materialen. Energie zag ik vooral in wild rood werk van Cy Twombly, heel apart en indrukwekkend, anders dan ander werk van hem. Van de arte povera zelf mooi werk van Mario Merz en bomen van Giuseppe Penone, die in Kassel ook een mooie documenta-boom heeft laten staan. De volgende had als motto Structure and Clarity en liep vanaf abstract uit de jaren twintig, langs constructionisme en minimalisme via Elsworth Kelly, naar kubisme. Veel mooi werk, onder meer een grote Grijs van Gerhard Richter, herkenbare blokken van Donald Judd en prachtige kleuren van Kelly. De Engelse inbreng vond ik wat minder. De derde heette Transformed Visions en liet op prachtige wijze zien hoe de kunst van de vorige eeuw omging met de dramatische gebeurtenissen in die eeuw, van gewoon een prachtig Constant-achtig schilderij van Hedda Sterne tot de vervormde personen van Giacometti en Bacon. Van het gecontroleerd wilde van The busy life van Dubuffet (met een tekst erbij waarin Brian Eno uitlegt waarom het hem zo aanspreekt) naar een echt wilde uitbarsting van Pollock. De weg naar het abstracte werd aangegeven van een late Turner, langs Nolde en Kandinsky naar Newman en Rothko. En dan ben ik bij het hoogtepunt van Tate: de Rothko room met de Seagram Murals. Iedere keer weer apart om te voelen hoe schilderijen je lichamelijk kunnen beïnvloeden. Nooit zal ik vergeten de eerste keer dat ik ze zag in het oude gebouw aan de overkant van de rivier, toen ik nietsvermoedend een donker gehouden kamer binnenstapte waar die schilderijen bijna alle wanden vulden. En dat gevoel komt elke keer weer terug. Later was er nog meer, ondermeer volle zalen met drie lagen schilderijen en heel veel drukte waarin onder andere Klee en Miro eigenlijk verdronken en Karel Appel ook nog een plek had gekregen. Er was ook een prachtige zaal vol posters van de Russische revolutie, ook drie lagen hoog. Maar toen was het wel mooi geweest. En nieuw was: je mocht (behalve bij Malevich) nu overal fotograferen. ---------------------------------------- De plaatjes zijn van Dik Kruithof --------------------------------------------------------------- Bestel uw boeken via de banner hiernaast bij bol.com Dan steunt u De Leunstoel! |
||||
© 2014 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |