archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 1
Jaargang 2
14 oktober 2004
Vermaak en Genot > Was er nog wat op de tv? delen printen terug
Hoe kijken we eigenlijk TV? Katharina Kouwenhoven

0201Hoe kijken we eigenlijk TV?
 
Het standaardbeeld van de Tv-kijker is iemand die onderuit gezakt op een bank zit of in een fauteuil hangt, een pijpje pils en een zak chips onder handbereik. Dit standaardbeeld ontlenen we natuurlijk zelf weer aan de TV. In reclamespotjes en sitcoms, zoals Married with children en natuurlijk de immer TV kijkende Royle Family, zien we de Tv-kijker zo geportretteerd, maar waaraan ontlenen zij dit beeld eigenlijk?
 
Er wordt gesuggereerd dat veel gezinnen bij het avondeten niet meer gezellig rond de tafel geschaard zitten, maar hun snelle hap consumeren met een bord opschoot voor de TV. Mij lijkt daar niets op tegen – eten aan tafel is ook maar een toevallige gewoonte – maar waar het mij omgaat is wat eigenlijk de huidige mores voor TV kijken zijn. Als ik mezelf als voorbeeld neem, dan zijn die mores in de loop der jaren nogal veranderd. Toen tijdens mijn vroege puberteit de TV zijn intrede deed, keken wij bij de buren. Zij waren, net als wij, zo klein behuisd dat er in de woonkamer helemaal geen ruimte was voor een bank om op te hangen en wij zaten dus rondom de eettafel TV te kijken, de stoelen een beetje naar elkaar toegeschoven. Voor zo’n gezellig avondje bakte de buurvrouw wel eens speciaal een cake voor bij de koffie en we rookten op haar aandringen een sigaretje, ikzelf, omdat ze vond dat ik daar nu wel oud genoeg voor was en mijn niet-rokende moeder, omdat ze geen spelbreekster wilde zijn. Later op de avond pelden we pinda’s op een krant, zoals we dat ook altijd bij de radio gedaan hadden.
 
Op mijn studentenkamertje heb ik nooit een TV gehad. Pas toen ik samenwoonde met mijn latere echtgenoot installeerden we een bakbeest van een TV, die we op straat gevonden hadden, in wat op onze zolderverdieping doorging voor slaapkamer. TV kijken vanaf het bed heb ik jarenlang gedaan, in verschillende slaapkamers. Ook toen dronken we ’s avonds voornamelijk koffie, behalve als er bezoek was en er in de avondwinkel een paar flesjes bier gehaald werden. Als daar al wat bij geknabbeld werd waren dat pretzels, van die stokjes met grote zoutkristallen erop geplakt. Niet erg subtiel van smaak, maar wel erg goedkoop.
 
Toen we het huis betrokken waar ik nu nog steeds woon, belandde de TV, nog steeds een bakbeest, in de woonkamer op een lage, vierkante, zelfgemaakte tafel en keken wij vanaf een bank, veroverd op de vuilstort en zelf bekleed met rode bloemetjes stof (ik moet dit ruiterlijk bekennen, want er zijn foto’s van). Zodra mijn dochter kon zitten, kroop zij dat tafeltje op en posteerde zich in een soort kleermakerszit voor die enorme buis. Regelmatig, ze was nog maar zes of zeven maanden, sloeg zij achterover van dat tafeltje op de grond, maar zonder en kik te geven kroop ze er weer op om onverstoorbaar verder te kijken naar de bewegende zwart-wit beelden, die voor haar geen enkele betekenis konden hebben. We keken toen vaak met een heel gezelschap naar sportmanifestaties en dat ging vergezeld van ruime hoeveelheden bier, gemengde zoutjes, dipsausjes, stukjes worst, blokjes kaas, kortom oud-hollandse hapjes, want we waren inmiddels maatschappelijk gestegen. Tijdens Studio Sport zaten we toen natuurlijk ook met een bord op schoot, omdat dat nu eenmaal op een onmogelijke tijd werd (en wordt) uitgezonden.
 
Toen ik alleen bleef met mijn dochter hebben we samen heel veel TV gekeken, maar samen aan een tafel eten deden we zelden. Als je met z’n tweeën bent, hoef je niet zo moeilijk te doen. Bij de TV hebben we gelachen, gehuild, gescholden, gegild, gejammerd en gejoeld en genoten van de heftige emoties waar we samen door bevangen werden. Dat werd nog veel erger toen ik een videorecorder had aangeschaft en we films huurden, want zo’n gehuurde film werd minstens vier keer afgespeeld. Films die daar tegen bestand zijn, hebben hun kwaliteit bewezen. Ondertussen aten we bij de TV, dronken bij de TV, deden spelletjes bij de TV en sliepen bij de TV, samen met twee katten op de bank.
 
En nu kijk ik alleen, niet hangend of onderuit gezakt, maar liggend op de bank; gestrekt. Behalve wanneer mijn nevenactiviteiten een andere houding noodzakelijk maken. Want slechts TV kijken, met alle aandacht op het beeld gericht, dat doe ik zelden. Ik eet bij de TV, drink (wijn en zelden bier) bij de TV, lees de krant bij de TV, brei babytruitjes bij de TV, naai knopen aan bij de TV, leer Spaanse woordjes bij de TV, telefoneer bij de TV en slaap bij de TV en dan dient hij ook nog als radio, als ik achter de computer of de naaimachine zit. Alleen een boek lezen doe ik in bed. En bij dat alles kan ik geen gezelschap gebruiken. In aanwezigheid van anderen gaat de TV uit.
 
Eerlijk gezegd denk ik dat tegenwoordig de meeste mensen in hun eentje TV kijken. Vader in de huiskamer, moeder in de slaapkamer of in de keuken, zoon en dochter in hun eigen kamer en oma in de serre. En allemaal kijken ze naar een ander net. Iedereen heeft zijn eigen apparaat, zodat er niet gevochten hoeft te worden om de afstandsbediening, en het gezin Royal dat met z’n vieren op een bank geperst zit te kijken, is een anachronisme geworden. Alleen bij een groot voetbaltoernooi, als het Nederlands Elftal speelt, willen mensen nog wel eens bij elkaar klitten. Maar dat gebeurt natuurlijk eigenlijk niet om TV te kijken. Dat is alleen maar een aanleiding om gezamenlijk rosé te drinken en zeewier, olijven en sushi te nuttigen zonder de conversatie gaande te hoeven houden. Dus wat ze ons ook willen doen geloven, ik ben er van overtuigd dat de meeste mensen in hun eentje voor de buis hangen of liggen, voor hun eigen toestel, met hun eigen afstandsbediening, kijkend naar hun eigen zender met hun eigen favoriete programma. Tenslotte kun je alleen zo ongestoord genieten. Als er iets te genieten valt tenminste.
 


© 2004 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Was er nog wat op de tv?" -
Vermaak en Genot > Was er nog wat op de tv?
Hoe kijken we eigenlijk TV? Katharina Kouwenhoven
0201Hoe kijken we eigenlijk TV?
 
Het standaardbeeld van de Tv-kijker is iemand die onderuit gezakt op een bank zit of in een fauteuil hangt, een pijpje pils en een zak chips onder handbereik. Dit standaardbeeld ontlenen we natuurlijk zelf weer aan de TV. In reclamespotjes en sitcoms, zoals Married with children en natuurlijk de immer TV kijkende Royle Family, zien we de Tv-kijker zo geportretteerd, maar waaraan ontlenen zij dit beeld eigenlijk?
 
Er wordt gesuggereerd dat veel gezinnen bij het avondeten niet meer gezellig rond de tafel geschaard zitten, maar hun snelle hap consumeren met een bord opschoot voor de TV. Mij lijkt daar niets op tegen – eten aan tafel is ook maar een toevallige gewoonte – maar waar het mij omgaat is wat eigenlijk de huidige mores voor TV kijken zijn. Als ik mezelf als voorbeeld neem, dan zijn die mores in de loop der jaren nogal veranderd. Toen tijdens mijn vroege puberteit de TV zijn intrede deed, keken wij bij de buren. Zij waren, net als wij, zo klein behuisd dat er in de woonkamer helemaal geen ruimte was voor een bank om op te hangen en wij zaten dus rondom de eettafel TV te kijken, de stoelen een beetje naar elkaar toegeschoven. Voor zo’n gezellig avondje bakte de buurvrouw wel eens speciaal een cake voor bij de koffie en we rookten op haar aandringen een sigaretje, ikzelf, omdat ze vond dat ik daar nu wel oud genoeg voor was en mijn niet-rokende moeder, omdat ze geen spelbreekster wilde zijn. Later op de avond pelden we pinda’s op een krant, zoals we dat ook altijd bij de radio gedaan hadden.
 
Op mijn studentenkamertje heb ik nooit een TV gehad. Pas toen ik samenwoonde met mijn latere echtgenoot installeerden we een bakbeest van een TV, die we op straat gevonden hadden, in wat op onze zolderverdieping doorging voor slaapkamer. TV kijken vanaf het bed heb ik jarenlang gedaan, in verschillende slaapkamers. Ook toen dronken we ’s avonds voornamelijk koffie, behalve als er bezoek was en er in de avondwinkel een paar flesjes bier gehaald werden. Als daar al wat bij geknabbeld werd waren dat pretzels, van die stokjes met grote zoutkristallen erop geplakt. Niet erg subtiel van smaak, maar wel erg goedkoop.
 
Toen we het huis betrokken waar ik nu nog steeds woon, belandde de TV, nog steeds een bakbeest, in de woonkamer op een lage, vierkante, zelfgemaakte tafel en keken wij vanaf een bank, veroverd op de vuilstort en zelf bekleed met rode bloemetjes stof (ik moet dit ruiterlijk bekennen, want er zijn foto’s van). Zodra mijn dochter kon zitten, kroop zij dat tafeltje op en posteerde zich in een soort kleermakerszit voor die enorme buis. Regelmatig, ze was nog maar zes of zeven maanden, sloeg zij achterover van dat tafeltje op de grond, maar zonder en kik te geven kroop ze er weer op om onverstoorbaar verder te kijken naar de bewegende zwart-wit beelden, die voor haar geen enkele betekenis konden hebben. We keken toen vaak met een heel gezelschap naar sportmanifestaties en dat ging vergezeld van ruime hoeveelheden bier, gemengde zoutjes, dipsausjes, stukjes worst, blokjes kaas, kortom oud-hollandse hapjes, want we waren inmiddels maatschappelijk gestegen. Tijdens Studio Sport zaten we toen natuurlijk ook met een bord op schoot, omdat dat nu eenmaal op een onmogelijke tijd werd (en wordt) uitgezonden.
 
Toen ik alleen bleef met mijn dochter hebben we samen heel veel TV gekeken, maar samen aan een tafel eten deden we zelden. Als je met z’n tweeën bent, hoef je niet zo moeilijk te doen. Bij de TV hebben we gelachen, gehuild, gescholden, gegild, gejammerd en gejoeld en genoten van de heftige emoties waar we samen door bevangen werden. Dat werd nog veel erger toen ik een videorecorder had aangeschaft en we films huurden, want zo’n gehuurde film werd minstens vier keer afgespeeld. Films die daar tegen bestand zijn, hebben hun kwaliteit bewezen. Ondertussen aten we bij de TV, dronken bij de TV, deden spelletjes bij de TV en sliepen bij de TV, samen met twee katten op de bank.
 
En nu kijk ik alleen, niet hangend of onderuit gezakt, maar liggend op de bank; gestrekt. Behalve wanneer mijn nevenactiviteiten een andere houding noodzakelijk maken. Want slechts TV kijken, met alle aandacht op het beeld gericht, dat doe ik zelden. Ik eet bij de TV, drink (wijn en zelden bier) bij de TV, lees de krant bij de TV, brei babytruitjes bij de TV, naai knopen aan bij de TV, leer Spaanse woordjes bij de TV, telefoneer bij de TV en slaap bij de TV en dan dient hij ook nog als radio, als ik achter de computer of de naaimachine zit. Alleen een boek lezen doe ik in bed. En bij dat alles kan ik geen gezelschap gebruiken. In aanwezigheid van anderen gaat de TV uit.
 
Eerlijk gezegd denk ik dat tegenwoordig de meeste mensen in hun eentje TV kijken. Vader in de huiskamer, moeder in de slaapkamer of in de keuken, zoon en dochter in hun eigen kamer en oma in de serre. En allemaal kijken ze naar een ander net. Iedereen heeft zijn eigen apparaat, zodat er niet gevochten hoeft te worden om de afstandsbediening, en het gezin Royal dat met z’n vieren op een bank geperst zit te kijken, is een anachronisme geworden. Alleen bij een groot voetbaltoernooi, als het Nederlands Elftal speelt, willen mensen nog wel eens bij elkaar klitten. Maar dat gebeurt natuurlijk eigenlijk niet om TV te kijken. Dat is alleen maar een aanleiding om gezamenlijk rosé te drinken en zeewier, olijven en sushi te nuttigen zonder de conversatie gaande te hoeven houden. Dus wat ze ons ook willen doen geloven, ik ben er van overtuigd dat de meeste mensen in hun eentje voor de buis hangen of liggen, voor hun eigen toestel, met hun eigen afstandsbediening, kijkend naar hun eigen zender met hun eigen favoriete programma. Tenslotte kun je alleen zo ongestoord genieten. Als er iets te genieten valt tenminste.
 
© 2004 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2