archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 15 Jaargang 10 6 juni 2013 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Aernout Mik onder de badkuip | Dik Kruithof | |||
In de kelder van de nieuwbouw presenteert het Stedelijk Museum Amsterdam de eerste grote overzichtstentoonstelling van Aernout Mik in Nederland. Aernout Mik (Groningen, 1962) maakt videokunst en heeft zowel in Nederland als internationaal naam gemaakt. Hij vertegenwoordigde Nederland op de Biënnale van Venetië in 1997 en 2007 en hij had de afgelopen twee jaar grote overzichtstentoonstellingen in het MoMa in New York, in Parijs en in Essen.
Zijn films gaan over het gedrag van mensen in hun dagelijkse bezigheden, waarbij vaak de nadruk wordt gelegd op vreemde of opvallende kanten eraan. In de kelder is een prachtige opstelling gemaakt waarin zijn video’s volledig tot hun recht komen. In een doolhofachtig parcours, afwisselend hoog en laag, loop je voor of achter de video’s langs – wat er soms toe leidt dat kijkers ineens een zwarte schaduw voorbij zien komen. Maar dat zie ik als een onderdeel van de vervreemdende kunst van Mik. Louter door het waarnemen en vastleggen van menselijk gedrag, zonder geluid, maakt hij indruk. Want het gaat erom hoe mensen zich gedragen: in een in elkaar vallend huis (de oudste, uit 1999), op de beursvloer (Middlemen uit 2001), bij een ongeluk op de snelweg ( Refraction, 2004) of bij een politiek proces in Shifting Sitting uit 2011. Hierin zie je alle gevoelens van de rechters, aanklagers, verdedigers en toeschouwers bij een proces tegen Berlusconi – hier gespeeld door een zeer goed gelijkende acteur.
Het opmerkelijke aan de video’s is dat meestal niet direct duidelijk is of het ‘echt’ is, of zo in scène gezet. Als je iemand ziet die op Berlusconi lijkt weet je dus dat het gespeeld is, maar bij veel andere video’s weet je dat niet direct en dat is een van de onzekerheden die je hebt als kijker. Zo lijk je in Schoolyard uit 2008 te kijken naar een multicultureel schoolplein, maar in de loop van de film trekt alles voorbij wat er op het gebied van jongeren in beweging de afgelopen tientallen jaren heeft plaatsgevonden: alle vormen van sit-down stakingen en andere protesten, dreigingen en slachtoffers die afgevoerd worden, dan weer is er een feestje, een ritueel of een demonstratie. De jongeren hebben ook hun eigen inbreng gehad. In een interview zei Mik: ‘Kijk, die jongen bijvoorbeeld. Die kwam naar me toe en zei: meneer, meneer, zal ik die prullenbak op mijn hoofd zetten? Het is toch kunst?’.
Uit verhalen en interviews wordt duidelijk dat de meeste video’s gespeeld zijn, enkele uitzonderingen daargelaten zoals Raw footage uit 2006 dat bestaat uit filmmateriaal overgebleven van nieuwsuitzendingen over de oorlog in Joegoslavië en ‘gecomponeerd’ tot een mooi spel van aantrekken en afstoten tussen een groep journalisten en een tankbataljon.
En natuurlijk zijn nieuwste werk ‘Tongues and assistants’, dat opgenomen is op een bijeenkomst van de Pinkstergemeente in Rio de Janeiro en waarin gelovigen vol overgave hun religie beleven, zodat het verschil duidelijk wordt tussen enerzijds de geloofsbeleving van de deelnemers en anderzijds de strakke organisatie van de ordebewaarders.
Communitas is de video waaraan de tentoonstelling zijn naam ontleent en dat is een indrukwekkend schouwspel op drie schermen naast elkaar in het midden van de zaal. Mensen komen bijeen in een prachtig oud vergadergebouw (het Paleis voor Cultuur en Wetenschap in Warschau *) en proberen iets te bereiken. Wat ze willen bereiken moet je natuurlijk raden, er is geen geluid en geen tekst, maar je ziet mensen samenwerken, ruzie maken, demonstreren, in slingers door de zalen lopen, een stoelenstapel bouwen, slapen en eten. Je ziet ook enthousiasme, bijna extase als iemand aan het eind gekozen is en de zaal toespreekt.
Een indrukwekkend en intrigerend hoogtepunt van een prachtige tentoonstelling van een groot kunstenaar die hier nog niet de naamsbekendheid heeft die hij zeker verdient.
*) Het in Stalinistische ‘suikertaartstijl’ opgetrokken gebouw is 237 meter hoog, inclusief de spits van 49 meter. Op 42 verdiepingen zijn 3288 kamers met een totale oppervlakte van 120.000 m². Het gebouw is momenteel voornamelijk in gebruik als tentoonstellingscentrum en kantoorgebouw. Daarnaast zijn er bioscopen, theaters, musea, boekwinkels en een conferentieruimte voor 3000 personen.
Het citaat is uit een interview in de Volkskrant uit 2009.
*******************************
De foto's zijn gemaakt door de schrijver |
||||
© 2013 Dik Kruithof | ||||
powered by CJ2 |