Ter voorbereiding op de Nordic Art in het Groninger Museum ging ik eerst op zoek naar Deense Kunst in Kopenhagen. Het grote museum daarvoor is het SMK: Statens Museum for Kunst, ofwel de National Gallery of Denmark, zoals er in het beeldmerk bij staat. Ik had wel gezien dat er vlakbij het SMK nog een kleiner museum lag, maar pas toen ik er voor stond besloot ik daar ook naar binnen te gaan.

Dat kwam omdat ik aan twee naar buiten komende bezoekers vroeg wat ze daar hadden: ‘old pictures, only old pictures, but very beautiful’ was het antwoord en dat haalde mij over. Ik heb er geen spijt van gehad. Het Hirschsprung museum herbergt de particuliere collectie van de tabaksfabrikant Heinrich Hirschsprung, die in 1865 zijn kunstcollectie begon en toen waarschijnlijk niet wist dat hij leefde in wat nu de Gouden Eeuw van de Deense schilderkunst genoemd wordt. In 1902 schonk hij zijn collectie aan de Deense staat en deze wordt tentoongesteld in een voor dat doel gebouwd Museum, dat voltooid is in 1911. De collectie is van hoog niveau en fantastisch mooi. Het was de tijd van de opkomst van het impressionisme in Europa dat in Nederland in de Haagse School naar voren kwam. De Denen kenden dezelfde ontwikkeling.

Het voordeel of nadeel van het Hirschsprung is dat er aan dit soort informatie geen aandacht wordt besteed. Je dwaalt door zalen vol schilderijen, vaak in rijen van drie opgehangen met als belangrijkste kenmerk dat in bijna elke zaal het werk van één bepaalde schilder het vaakst voorkomt. Dat is dan op te maken uit de enige informatie, de bordjes op de lijst van het schilderij met naam van de schilder en titel. Voor mij waren het alleen maar mooie of leuke schilderijen van onbekende namen. Maar het is natuurlijk, dat paste in die tijd, makkelijk aansprekende kunst, met het Deense landschap in de hoofdrol. En Denemarken was mooi in die tijd! Bovendien is het een soort les in sociale geschiedenis, want de schilders hadden ook veel aandacht voor het alledaagse leven. En het waren ook echt goede schilders met vaak een eigen kijk op de wereld. Opvallend is ook het grote aandeel in de collectie van de Skagen-schilders, een kunstenaarskolonie op de uiterste noordpunt van Jutland, Kaap Skagen, misschien vergelijkbaar met Laren in Nederland. Grote namen uit die groep zijn Kroyer en Michael en Anna Ancher.

Daarna ging ik naar het SMK. Bij de informatiebalie kreeg ik drie folders over de grote schilderroutes in het museum, één voor de Europese kunst van 1300-1800, één voor de Deense en Noordse kunst van 1750-1900 en één van Deense en internationale kunst na 1900. Er is trouwens nog een kleinere route voor de Franse kunst van 1800-1900. Toen ik vertelde dat ik net uit het Hirschsprung kwam was het antwoord dat dat erg mooi was, met een voor mijn gevoel bijna jaloerse ondertoon. En dat bleek niet geheel ten onrechte want het Hirschsprung kan de vergelijking met de Deense kunst van het SMK best aan. Het voordeel van het SMK is wel dat alles helder en duidelijk in de tijd is gezet, topschilders worden benoemd en stromingen worden aangegeven. Dan blijkt dat zij de Gouden Eeuw plaatsen van 1800 tot 1850, met een uitloop in de late Gouden Eeuw tot 1880. Eckersberg, Skovgaard, Kobke en Lundbye zijn hier ook de hoofdfiguren, waarvan in het Hirschsprung dus nog veel meer te zien is. Wel heeft het SMK een prachtige verzameling werken van de mysterieus wazig schilderende Hammershoi, waarvan bij één schilderij van een lege kamer staat dat zijn favoriete onderwerp het licht in een kamer was, het liefst met zijn vrouw erin die bezig was met iets. Hij kon dat inderdaad prachtig weergeven.

Overigens is het SMK een prachtig en heel groot museum. Hoge lichte zalen die niet overdadig gevuld zijn. Voor de moderne kunst is er achter het oude museum uit 1896 een nieuwe vleugel gebouwd, die door een beeldenstraat verbonden is met het hoofdgebouw.

In die nieuwe vleugel moet je constateren dat alle stromingen in de twintigste eeuw in Denemarken volgers en navolging hebben gevonden. Veel werk dat past in de tijd maar waarvan ik zeg: het is het vaak net niet. De Europese kunstenaars waarvan ze wel werk hebben – opvallend vond ik Emil Nolde, Victor Vasarely en Gerhard Richter – springen er dan net wel bovenuit. Kortom: een goed tijdsbeeld, maar zonder veel hoogtepunten.

Zie bij voorbeeld wiki skagenschilders, www.hirschsprung.dk en www.smk.dk.

 

*************************

Foto's gemaakt door de schrijver

 

************************

Ga naar: www.deleunstoel.nl/nieuwsbrief.php