archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 9
Jaargang 10
28 februari 2013
Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Nog een keer: Russen in Assen Dik Kruithof

1009VG Russen1
De tentoonstelling van realistische Sovjetkunst in Assen wordt begeleid door het standbeeld van Lenin aan de kop van de vaart. De oude leider staat met de hand omhoog te wuiven naar het water en heeft geen volgelingen meer. Waarschijnlijk typerend voor de revolutie die hij in gang zette: voor hem alleen maar water en geen toeschouwers, achter hem geen plein vol volgelingen maar een lege straat.

De tentoonstelling trekt nogal wat publiek op de zondag dat ik er ben: wij kunnen nog vlot naar binnen maar als we om twee uur ongeveer naar buiten willen moeten we ons door een lange rij wringen. Opvallend, dat zelfs de nieuwste Nederlandse musea geen rekening houden met grote aantallen bezoekers: zelfs bij het nieuwe Stedelijk in Amsterdam loopt de uitweg dwars door de rijen die voor de kassa staan.

De totale nieuwe zaal van het Drents Museum is gereserveerd voor de Sovjet-Mythe. En, om maar met het grootste bezwaar te beginnen: de schilderijen over de leiderscultus zijn overweldigend en stuitend. Overweldigend door het formaat en de drukte, stuitend door de luxe en de overdaad van de groots geregisseerde scènes op een partijcongres. Zoals de inleidende tekst zegt: ‘Het Socialistisch Realisme wordt gewoonlijk veroordeeld omdat het de terreur, de misdaden en het mismanagement van de Sovjetstaat hielp te maskeren en meehielp aan de verafgoding van de verantwoordelijke leiders. Dat oordeel is terecht.’

‘Anderzijds leverde het een schilderkunst op die veel origineler is dan vaak wordt voorgesteld, een kunstvorm bovendien die aandacht had voor zaken die in de twintigste-eeuwse kunst vaak onzichtbaar bleven, de verbeelding van werk en werkenden, van alledaagse lichamelijkheid, de verbeelding van het collectief, de relatie tussen mens en natuur en die tussen mens en machines.’

Zeker: in de thema’s landbouw en platteland, het gezin en de nieuwe vrouw, industrie en arbeid, sport en oorlog is een mooie verzameling werk uit het Russische Staatsmuseum in Sint Petersburg bijeengebracht. Dat geeft ons in elk geval de mogelijkheid om vier prachtige werken van Malevitsj te zien waarvan er twee, de Maaisters en het portret van een arbeider: Zjarnovsky,1009VG Russen2 Drager van de Rode Vlag, in elk geval niet op de grote tentoonstelling van zijn werk in het Stedelijk in 1989 te zien waren en die dus waarschijnlijk voor het eerst in Nederland zijn. De Maaisters past in een serie over het landwerk en is in die zin niet verrassend – wel erg mooi – en het portret van Zjarnovsky is indrukwekkend en plaatst Malevitsj in de rijke traditie van de portretkunst vanaf de renaissance. De andere twee zijn het portret van een boerin en één van de topwerken uit zijn dertigerjaren periode: de Sportlieden, vier bijna mansgrote gezichtsloze figuren, ‘gekleed in briljante heraldieke geometrie’, zoals kunsthistoricus John Milner het omschreef.

Naast Malevitsj, sinds die tentoonstelling in 1989 voor mij één van de echt grote schilders,
is er prachtig werk van minder bekende namen. Bijvoorbeeld drie indringende portretten van door de oorlog getekende gezichten van Korzjev uit de serie ‘Vernietigd door het vuur van de oorlog’, maar ook een vrolijk Kolchozenfeest van Plastov uit 1937, waar alle vrolijkheid die mogelijk was op het platteland is samengebracht.
Alexander Deineka heeft waarschijnlijk in aantal schilderijen de grootste bijdrage aan deze tentoonstelling en is ook het duidelijkste voorbeeld van een schilder die binnen de grenzen van het herkenbare beeld op zoek is naar de grenzen van wat nog kan en mogelijk is. In een dorpslandschap met koeien raakt hij aan de vreemde beelden van Magritte, in ander werk zoekt hij de grenzen van wat toelaatbaar was in het schilderen van naakten.

De Sovjet-mythe geeft misschien wel een te mooi beeld van het leven in de Sovjetstaat, omdat het zich – buiten de thema’s oorlog en leiderscultus – voornamelijk bepaalt tot de mooie kanten: veel zonlicht en hard werken.

De tentoonstelling is te zien tot 9 juni 2013 en wordt vergezeld door een aanvullende tentoonstelling Samen en Alleen over het Leven in Rusland van 1990 tot nu, verzorgd door het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Dat alles in het kader van het Nederland-Ruslandjaar 2013.
 
*******************************
De foto's zijn gemaakt door Dik Kruithof


© 2013 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Nog een keer: Russen in Assen Dik Kruithof
1009VG Russen1
De tentoonstelling van realistische Sovjetkunst in Assen wordt begeleid door het standbeeld van Lenin aan de kop van de vaart. De oude leider staat met de hand omhoog te wuiven naar het water en heeft geen volgelingen meer. Waarschijnlijk typerend voor de revolutie die hij in gang zette: voor hem alleen maar water en geen toeschouwers, achter hem geen plein vol volgelingen maar een lege straat.

De tentoonstelling trekt nogal wat publiek op de zondag dat ik er ben: wij kunnen nog vlot naar binnen maar als we om twee uur ongeveer naar buiten willen moeten we ons door een lange rij wringen. Opvallend, dat zelfs de nieuwste Nederlandse musea geen rekening houden met grote aantallen bezoekers: zelfs bij het nieuwe Stedelijk in Amsterdam loopt de uitweg dwars door de rijen die voor de kassa staan.

De totale nieuwe zaal van het Drents Museum is gereserveerd voor de Sovjet-Mythe. En, om maar met het grootste bezwaar te beginnen: de schilderijen over de leiderscultus zijn overweldigend en stuitend. Overweldigend door het formaat en de drukte, stuitend door de luxe en de overdaad van de groots geregisseerde scènes op een partijcongres. Zoals de inleidende tekst zegt: ‘Het Socialistisch Realisme wordt gewoonlijk veroordeeld omdat het de terreur, de misdaden en het mismanagement van de Sovjetstaat hielp te maskeren en meehielp aan de verafgoding van de verantwoordelijke leiders. Dat oordeel is terecht.’

‘Anderzijds leverde het een schilderkunst op die veel origineler is dan vaak wordt voorgesteld, een kunstvorm bovendien die aandacht had voor zaken die in de twintigste-eeuwse kunst vaak onzichtbaar bleven, de verbeelding van werk en werkenden, van alledaagse lichamelijkheid, de verbeelding van het collectief, de relatie tussen mens en natuur en die tussen mens en machines.’

Zeker: in de thema’s landbouw en platteland, het gezin en de nieuwe vrouw, industrie en arbeid, sport en oorlog is een mooie verzameling werk uit het Russische Staatsmuseum in Sint Petersburg bijeengebracht. Dat geeft ons in elk geval de mogelijkheid om vier prachtige werken van Malevitsj te zien waarvan er twee, de Maaisters en het portret van een arbeider: Zjarnovsky,1009VG Russen2 Drager van de Rode Vlag, in elk geval niet op de grote tentoonstelling van zijn werk in het Stedelijk in 1989 te zien waren en die dus waarschijnlijk voor het eerst in Nederland zijn. De Maaisters past in een serie over het landwerk en is in die zin niet verrassend – wel erg mooi – en het portret van Zjarnovsky is indrukwekkend en plaatst Malevitsj in de rijke traditie van de portretkunst vanaf de renaissance. De andere twee zijn het portret van een boerin en één van de topwerken uit zijn dertigerjaren periode: de Sportlieden, vier bijna mansgrote gezichtsloze figuren, ‘gekleed in briljante heraldieke geometrie’, zoals kunsthistoricus John Milner het omschreef.

Naast Malevitsj, sinds die tentoonstelling in 1989 voor mij één van de echt grote schilders,
is er prachtig werk van minder bekende namen. Bijvoorbeeld drie indringende portretten van door de oorlog getekende gezichten van Korzjev uit de serie ‘Vernietigd door het vuur van de oorlog’, maar ook een vrolijk Kolchozenfeest van Plastov uit 1937, waar alle vrolijkheid die mogelijk was op het platteland is samengebracht.
Alexander Deineka heeft waarschijnlijk in aantal schilderijen de grootste bijdrage aan deze tentoonstelling en is ook het duidelijkste voorbeeld van een schilder die binnen de grenzen van het herkenbare beeld op zoek is naar de grenzen van wat nog kan en mogelijk is. In een dorpslandschap met koeien raakt hij aan de vreemde beelden van Magritte, in ander werk zoekt hij de grenzen van wat toelaatbaar was in het schilderen van naakten.

De Sovjet-mythe geeft misschien wel een te mooi beeld van het leven in de Sovjetstaat, omdat het zich – buiten de thema’s oorlog en leiderscultus – voornamelijk bepaalt tot de mooie kanten: veel zonlicht en hard werken.

De tentoonstelling is te zien tot 9 juni 2013 en wordt vergezeld door een aanvullende tentoonstelling Samen en Alleen over het Leven in Rusland van 1990 tot nu, verzorgd door het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Dat alles in het kader van het Nederland-Ruslandjaar 2013.
 
*******************************
De foto's zijn gemaakt door Dik Kruithof
© 2013 Dik Kruithof
powered by CJ2