Mijn vakantiereisje voerde naar Barcelona. In die stad had ik twee jaar geleden in de buurtbioscoop Meliès Jean-Luc Godards laatste film gezien: Film socialisme. Dat was zoals te verwachten geen onverdeeld genoegen. Zoals steeds in zijn nadagen maakt de aartsvader van de Nouvelle Vague er een potje van, en in de Spaanse ondertiteling werden de onbegrijpelijke Franse dialogen niet wezenlijk verduidelijkt. Evengoed heeft Meliès sindsdien een apart plaatsje in mijn hart, en nu ik toch in Barcelona was, bestudeerde ik op de hotelcomputer aandachtig het programma.

Van het weekaanbod – dagelijks in beide zalen vier verschillende films, dus keus genoeg – sprak Damsels in Distress mij veruit het meeste aan. Interessante thematiek, en in de hoofdrol Greta Gerwig. Wie? Ja, sorry voor dit showing-off. Stomtoevallig zag ik in 2007, tijdens mijn laatste bezoek aan New York (meer showing–off!), Hannah Takes the Stairs. Die wordt algemeen gerekend tot het mumblecore genre. (De naam zegt het al: jongelui neuzelen vijf kwartier in een uur over trivialiteiten uit het dagelijks leven.) In deze filmcategorie was Gerwig een snel rijzende ster, en ik was benieuwd wat er vijf jaar later van haar geworden was.

Damsels in Distress is een komedie en een meidenfilm. Op het derderangs Seven Oaks College wordt nieuwkomer Lily (Analeigh Tipton) liefdevol geadopteerd door het drietal Violet (Greta Gerwig), Rose (Megalyn Echikunwoke) en Heather (Carrie MacLamore). In sneltreinvaart maken die haar deelgenoot van de problemen waar de campus mee worstelt, zoals zelfmoorden. Niet dat er ooit een gepleegd is, maar de meisjes onderkennen het risico, en proberen een leefklimaat te scheppen dat de dreiging reduceert.

Een andere zorgelijke kwestie is het hoge loser-gehalte van de mannelijke studenten. Ze ruiken smerig, en ze zijn dom, boers en onderontwikkeld. Het is aan de dames, hen fysiek, psychisch en moreel op een hoger plan te brengen. Natuurlijk kunnen ze geen ijzer met handen breken. Maar door consequent de minder bedeelde exemplaren te daten, ontwikkelen die in ieder geval een wat positiever zelfbeeld, zodat ze zich minder ongelukkig hoeven te voelen (en het zelfmoordrisico afneemt).

Waar aanvoerder Violet op de langere termijn het meeste van verwacht, is de door haarzelf ontwikkelde dans The Sambola! (het uitroepteken hoort erbij). Totnogtoe is de animo voor oefenavondjes niet groot, maar wat niet is kan komen.

Om deze diversiteit aan thema’s en ideetjes voor de kijker zo niet plausibel, dan toch in ieder geval acceptabel te maken, hebben de acteurs dwingende regieadviezen nodig. Ik was niet bekend met het eerdere werk van regisseur Walt Stillman. Inmiddels begrijp ik dat hij drie eerdere speelfilms maakte: Metropolitan (1990), Barcelona (1994) en The Last Days of Disco (1998). Amerikaanse recensenten tonen zich verheugd dat hij met Damsels ondanks de lange periode van inactiviteit minstens hetzelfde niveau bereikt als in zijn eerdere werk.

Wat die regieadviezen betreft: je kunt je niet aan de indruk onttrekken dat Greta Gerwig in detail aanvoelde – ingefluisterd of niet – wie en wat hoofdpersoon Violet moest uitbeelden. Een bloedserieuze, hyperintelligente jonge vrouw met uitgesproken ideeën, hoe hilarisch en nonsensikaal ook, over hoe ‘een betere wereld’ eruit zou moeten zien. Zij is de automatische spreekbuis van de club, zonder dictatoriale trekjes te vertonen. Sterker nog, wanneer met name nieuweling Lily haar een kritische vraag stelt is ze bereid haar mening te herzien en bedankt ze haar voor de constructieve bijdrage.

De Damsels zijn op een aandoenlijke manier de tijdloze keurigheid en ernst zelve. Als ik de film zou moeten vergelijken met een bekendere productie zou ik uitkomen bij de sfeer en personages van het geniale Moonrise Kingdom van regisseur Wes Anderson (zie Leunstoel 9,15). Als u daar niets aan vond, moet u Damsels vooral links laten liggen.

Een verhaal in de klassieke zin van het woord is er nauwelijks, maar dat geeft niet. De kijker moet zich al genoeg inspannen om de draad van de niet aflatende stroom gesprekken te blijven volgen.

Ter vergelijking heb ik bij thuiskomst in Nederland een ‘reguliere’ meidenfilm bezocht in de uitgaansbioscoop Pathé Spuimarkt. Behalve ik zaten er uitsluitend scholieren in de zaal, van wie 80% meisjes. Pitch Perfect gaat over een vrouwelijk a capella zangkoortje aan het Barden College. De thematiek is één groot cliché. Het dameskoor The Bellas zit in een dal en wordt zelfs bespot door het mannenkoor The Treblemakers. De deelnemers zien zelf ook wel dat er wat aan schort, maar durven de onbuigzame leidster Aubrey niet tegen te spreken. Ook de getalenteerde instromer Beca conformeert zich aanvankelijk aan haar nukken. Pas vlak voor de finale van de jaarlijkse competitie komen de meiden in opstand en ziet ook Aubrey hoe verkeerd zij bezig is geweest. Het hoeft geen betoog dat in de finale The Treblemakers zo overtuigend worden afgedroogd dat het contrast bijna pijnlijk is. Kijk, dát is een meidenfilm volgens het boekje.

Voor de goede orde: pas na afloop ontdekte ik dat Damsels in Distress bij ons niet in de bioscoop komt. In 2012 beleefde hij zijn Nederlandse première op het festival IFFR (compliment voor de programmeurs), maar vervolgens bleek geen enkele distributeur er heil in te zien. Daarom niet getreurd: voor de prijs van nog geen twee bioscoopkaartjes kunt u de DVD aanschaffen. Doen!

 

*********************************