In mijn kennissenkring was ik een van de weinige mensen die nog nooit in de VS waren geweest. Daar had ik goede redenen voor: ik houd niet van de VS en ik houd niet van vliegen. Vliegen is soms een noodzakelijk kwaad, maar het mag niet langer dan vier uur duren. Dat kan ik nog net verdragen.

Omdat van New York wordt beweerd dat het helemaal geen 'Amerika' is, heb ik het erop gewaagd en die lange vliegreis op de koop toe genomen. Tenslotte houd ik van grote steden.

New York is inderdaad een grote stad en dan heb ik me nog beperkt tot Manhattan. Maar het heeft niets van wat ik in Europese steden zo aantrekkelijk vind: een Plaza Mayor, zal ik maar zeggen, een oud, liefst Middeleeuws, stadsdeel met nauwe kronkelende straatjes waar je makkelijk in kunt verdwalen, een kerk of kathedraal uit de 12e eeuw, oorspronkelijke klassieke, gotische , renaissance en barokke gebouwen waarvan de functie onduidelijk is, en dat soort dingen.

Ik ervoer Manhattan als een heel groot plan-Zuid, waarin niets spontaan tot stand was gekomen. Het was onmogelijk er te verdwalen en daardoor behoorlijk saai. Alleen de zuidpunt wijkt daarvan in gunstige zin af, met straten die niet genummerd zijn maar een naam hebben en die niet langs een liniaal getrokken zijn. In de Noord-Zuid richting vertoont alleen Broadway een afwijkende slingering.

Alle gebouwen die een klassiek of gotisch gezicht tonen zijn uiteraard neo- , want uit de 19e eeuw. Verrassingen waren er wel in de zijstraten van de grote Avenues. Huizen die rechtstreeks vanuit Antwerpen, Brussel, Parijs of Wenen leken te zijn overgeplaatst. Er was zelfs een straatje met vakwerkhuizen. New York moet het qua architectuur hebben van de wolkenkrabbers, sommige mooi, andere lelijk, maar alleen genietbaar vanaf een afstand, bijvoorbeeld vanaf het water. Sta je er vlak voor, dan zie je vooral hoge muren of spiegelend glas. Een boottocht van drie uur rondom Manhattan begon me echter na het passeren van de bruggen over de East River – en die bruggen zijn fantastisch– al snel te vervelen.

De Amerikanen, hoewel conservatief, bewaren niets, althans niet op Manhattan. Moet er iets nieuws komen, dan breken ze iets ouds af en zoeken het in de hoogte. Nu is de ruimte op zo'n (schier)eiland natuurlijk beperkt. Of het in Brooklyn, Queens en de Bronx ook zo toegaat, weet ik niet. En of het alleen vanwege ruimtegebrek is, weet ik ook niet, want in Glasgow gaan ze bijvoorbeeld ook zo te werk, terwijl er in Schotland ruimte zat is. De kennismaking met New York was in die zin schokkend, dat bleek dat ik het allemaal al gezien had, vaak gezien. En het was precies zo als in de films en de Tv-series. De werkelijkheid voegde daar weinig aan toe. Alleen Grand Central Station was veel kleiner en minder imposant (en minder druk) dan ik me uit films herinnerde.

Met de musea had ik niet veel geluk. Het Guggenheim was voor de helft gesloten en voor de rest gevuld met een overzichtstentoonstelling van Rineke Dijkstra (!). Leuk voor haar, maar niet voor mij. Bij het Whitney stond een kilometerslange rij wachtenden en daar heb ik vanaf gezien. En het American Folk Art Museum was in de verbouwing. Toen heb ik het Moma maar even bezocht en The Cloisters, een in het begin van de vorige eeuw nagebouwd middeleeuws klooster op een heuvel in het noordelijke puntje van Manhatten. Het lijkt echt sprekend op een middeleeuws klooster. Ik hobbelde er met de bus naartoe en zag zo een deel van Manhattan waar je anders misschien niet komt. En het was de moeite waard, want The Cloisters herbergt een prachtige collectie middeleeuwse kunst en vanaf die heuvel heb je een mooi uitzicht over de Hudson.

Lopend over straat was het me niet zo opgevallen, maar in de metro werd ik voor het eerst geconfronteerd met extreme vormen van obesitas. Mensen die nauwelijks nog konden lopen of zelfs al in een rolstoel zaten. Ik had zielsveel medelijden met ze, want hun situatie was hopeloos. Dat enorme gewicht zouden ze nooit meer kwijtraken en ze waren ten dode opgeschreven. Eten kan kennelijk, net als drinken, een langzame vorm van zelfmoord zijn. Bij kinderen die veel te zwaar zijn, moet onmiddellijk worden ingegrepen, anders is er geen weg terug meer.

In een restaurentje waar ik at stond muziek aan, maar niet hard. Ik had moeite om het te herkennen. Toch dacht ik iets te horen waarvan ik dacht: dat bestaat niet! De Algerijn Cheb Khaled en Aïysha in New York? Ik vroeg het de ober en die begreep mijn verbazing niet. Cheb Khaled was heel populair in New York en over de hele wereld trouwens. Goed dat ik het weet.

Ik ben in New York geweest en dus in de VS en dat heb ik geweten. Ik moest er acht uur voor vliegen en daarna nog twee uur in de rij voor de paspoortcontrole. New York verlaten is makkelijker, de vliegreis is echter net zo lang. Een week na aankomst in Amsterdam heb ik nog steeds mijn eigen bioritme niet terug.

Ik doe het nooit meer.

 

*****************************

De tekening is gemaakt door de auteur