archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 4 Jaargang 9 8 december 2011 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden | ||||
Blik op de bloementafel | Peter Schröder | |||
Kleinmeubilair
U weet het misschien niet maar De Leunstoel verdient goud met het vertonen van Google-ads. Is het u ook al opgevallen hoe alert de firma Google ervoor weet te zorgen dat adverteerders van meubilair bij een bij uitstek geschikt medium als De Leunstoel terechtkomen? Zeker, er wordt overwegend geadverteerd voor banken en bankstellen en leunstoelen komen zelden aan bod, maar wij, Leunstoel en Google blijven ons best doen voor een nog verder geoptimaliseerde win-win situatie, op grond van een nog betere match van advertenties en inhoud. Begunstigt onze adverteerders! Toen we hoorden dat het potentiële adverteerders zo speet dat er nooit eens redactionele aandacht werd besteed aan kleinmeubilair hebben we dan ook beloofd deze vaak vergeten meubelcategorie de aandacht te schenken die hij verdient. Daarom brengen we in dit nummer uit de bonte verscheidenheid van kleine tafels als eerste de bloementafel in beeld.
Heel veel tafels
Over Ursprung und Bedeutung des Tafels, tot in de taalspelen van Wittgenstein, hebben tafels in het intellectuele discours een belangrijke rol gespeeld - zonder dat dit overigens geleid heeft tot een systematische taxonomie die de toets der kritiek kan doorstaan. Als je goed nadenkt (en we gemakshalve de getijdentafels, de gebodentafels en de tafels van vermenigvuldiging buiten beschouwing laten) bestaan er nogal wat tafels: denk aan eettafel, naaitafel (handwerktafel), toilet-/ kaptafel, speeltafel, schrijftafel, operatietafel, dientafel/ stommeknecht, theetafel/ -wagen. Die benamingen zeggen iets over de menselijke activiteit waarvoor de tafel wordt benut, maar veel minder over de vorm. Penant-/ consoletafel en (het goed Hollandse) sidetable vertellen wel iets over die vorm. Bijzettafel lijkt een naam voor een bijzaak, jardinière iets voor een horticulaire functie. En vanuit de sociaalhistorische invalshoek kunnen we ook nog opmerken dat die functionele/ formele differentiatie in het tafelaanbod is ontstaan in het huisraad van rijke machtige mensen (vorsten en andere edelen). En dat die differentiatie zijn grootste bloei kende toen de adel werd afgeschaft en de rijke bourgeoisie in de 19e eeuw wilde laten zien dat de juiste tafelmanieren een krankzinnige variëteit aan tafels/ tafeltjes, serviesgoed en bestek vereiste.
19e eeuwse overdaad
Kleinmeubilair, een hoeveelheid ingewikkeld huisraad die daarna grotendeels weer verdween. We kunnen ook spelen zonder speeltafel en naaien zonder naaitafel. Zodat wat er nu aan uitzonderlijke tafeltjes nog in de huiskamers te zien is, als gesunkenes kulturgut (bij wijze van spreken down getrickelt) eerder gezien moet worden als authentiek accent (het antieke penanttafeltje) of exotisch element (de koloniale side-table) in de interieurbeleving, dan als meubelstuk. Genoeg? Dan gaan we nu hier de bloementafel ter sprake brengen, die in Nederland anno nu meestal plantentafel wordt genoemd. Op een bloementafel staan bloemen, in een vaas, of, als bekroning van een plant, in een bloempot (niet in een plantenpot). Rondom de voet van de bloementafel, is de vloerbedekking doorgaans enigszins bezoedeld door overlopend water; niet zelden zijn bloemenvazen en bloempotten van hun voetstuk gevallen. Voetstuk, het is goed dat u dat zegt, want in het assortiment sluit de bloementafel naadloos aan op de piëdestal, het voetstuk waarop een eenvoudig beeldhouwwerkje, bijvoorbeeld een elegante tors of buste, plaats kan nemen.
Schouwtoneel
Soms wordt het bloementafeltje benut als piëdestal en dat is heel vaak een bijzonder geslaagd gebruik van het meubeltje (met minder risico op vloervervuiling). Ten slotte heeft het bloementafeltje een cruciale rol gespeeld als steunpunt in het atelier van de beroepsfotograaf werkend aan het eind van de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw. Die fotoateliers zagen er vaak uit als minischouwburgjes met een veelheid aan verwisselbare décors en flink wat rekwisieten als hekjes, trapjes, stoelen en tafels en uiteraard de professionele belichting. In een uitgelezen enscenering werden de professionele sterren en modellen gefotografeerd voor hun reclamefoto’s en voor postkaarten. Maar bij heuglijke gebeurtenissen werd ook de gewone man in die weelde vastgelegd op de gevoelige plaat. De goede professionele fotograaf uit die tijd kan gezien worden als meer dan een fotovakman, hij beschikte vaak over grote psychologische gaven en was als het ging om het wegwerken van de stress die het maken van familieportretten met zich brengt, niet zelden ook een onbezoldigd maatschappelijk werker.
Regie en scenografie
In zijn psychologische toolkit speelde het bloementafeltje een hoofdrol. Als het er om ging gewone mensen een juiste houding te geven was het meubeltje steun en toeverlaat van zowel model als fotograaf. Het faciliteerde een fysieke ontspanning en maakte aldus de weg vrij voor de zo broodnodige natuurlijke glimlach – mits de fotograaf de juiste enscenering wist te treffen. In deze aflevering een viertal mooie voorbeelden van het fotografisch gebruik van het bloementafeltje. Foto’s 1a en 1b laten zien hoe hetzelfde tafeltje (en wat een prachtstuk!) benut werd voor twee heel verschillende typen van uitdrukking en karakter: de in het zwart geklede vrouw met de haarscheiding in het midden legt haar linker elleboog op het tafeltje en kijkt ons verwachtingsvol aan. De in het grijs geklede vrouw met knotje en witte stola is iets korter uitgevallen en het hoogteverschil met het tafeltje wordt gecorrigeerd door het gebruik van een boek zodat zij met haar rechter elleboog de vereiste ontspanning kan vinden en ze ons enigszins uitdagend kan bezien.
Zorgeloos
De gesoigneerde heer op foto 2a kreeg alweer zo’n prachtig tafeltje tot zijn beschikking. In weerwil van zijn iets misvormde chapeau en zijn ongelijke broekspijpen, kijkt hij met handschoenen losjes in de rechterhand zorgeloos langs ons heen. De fotograaf heeft het aangedurfd een vaas met bloemen, iets excentrisch op het tafeltje te laten staan, dat geeft het tableau een fleurig aanzien. Tot slot het alweer zo kunstig vervaardigde bloementafeltje op foto 2b. De fotograaf heeft het hier aangedurfd de schoonheid en het karakter van deze vrouw tot zijn recht te laten komen zonder gebruik van een kostuum en door haar niet en face te portretteren maar en profil en met haar rug naar de toeschouwer gekeerd. Chapeau! Het werd een zeer geslaagde kompositie van een overtuigend naturel – mede dankzij de hoofdrol die het tafeltje weer zo voortreffelijk speelt.
Wat een bloeiend en gevarieerd tafelschouwspel al met al!
Beter Beeld
De plaatjes uit deze rubriek zijn veel gedetailleerder te bekijken!
U kunt doorklikken naar mijn eigen website in opbouw, (http://www.peterschroderatb.nl/), daar wordt langzaam maar zeker een beeldbank opgebouwd waarin de plaatjes uit deze rubriek veel beter te zien zijn. Voor de kaarten bij deze aflevering kunt u doorklikken (en nog een paar keer doorklikken) naar:
1.a. Bloementafel 1.
1.b. bloementafel 2.
2.a. bloementafelzorgeloos.
2.b. bloementafel naturel
bonus: bijzettafel naturel.
******************************
Wie op zoek is naar mooie postkaarten, bijvoorbeeld naar uitzonderlijke Kerst/Nieuwjaarskaarten zou een bezoek moeten brengen aan:
Uitgeverij Plaizier, Spoormakerstraat/Rue des Éperonniers 50, 1000 Brussel/Bruxelles
Tel. 0032 (0)2 513 47 30
Of te kijken op www.plaizier. |
||||
© 2011 Peter Schröder | ||||
powered by CJ2 |