In jaren tachtig kende het prachtige radioprogramma ‘Borát’, een voorloper van Jiskefet, de rubriek ‘Goedkope Meningen’, waarin iemand totaal ongegrond voor zich uit zat te bazelen. Dat was toen humor waarom je mocht lachen. Als je tegenwoordig om iemands goedkope mening lacht, kun je er donder op zeggen dat je op hoge toon het verwijt krijgt dat je de eigenaar van deze mening aantast in zijn ‘vrijheid van meningsuiting’. Oei, het was dus niet om te lachen. Als je dan, enigszins onthutst, probeert om met argumenten aan te tonen dat die in alle vrijheid geuite mening toch wel erg goedkoop is, word je er al snel van beschuldigd dat je ‘demoniseert’. Het ligt allemaal nogal gevoelig de laatste tijd.

Wat is dat eigenlijk, een ‘mening’? Het woordenboek zegt onder meer: ‘een subjectieve opvatting ten opzichte van een bepaalde toestand of gebeurtenis’. Je kunt meningen volgens mij in twee categorieën onderverdelen: meningen gebaseerd op kennis en meningen gebaseerd op geloof. Stefan Themerson heeft het verschil tussen beide mooi weergegeven in het gedicht ‘The Lay Scripture’ (de Lekenbijbel). Ik heb een fragment voor u vertaald:

De bewering dat de aarde het centrum mundi is

Was ooit waarheid

Voor hen die dit (hoe onjuist ook) wisten;

En op het zelfde moment vooroordeel

Voor hen die dit geloofden.

Voor de eersten,

Was het systeem dat Copernicus beschreef

Een grote ontdekking, een openbaring die

Het gecompliceerde net van het Ptolemaische systeem.

Verlichtte en ontwarde.

Voor de laatsten,

Was het een verschrikkelijke revolutionaire schok

Een vernietigende Joods-Bolsjevistische uitvinding

Zoals we dat vandaag de dag zouden zeggen.

Waarheid die zijn tijd overleefd heeft

Wordt vooroordeel

Als je het ‘traditie’ noemt

Zul je me ontrieven.

(Stefan Themerson (1997), ‘The Lay Bible’, in: Selected Poems, Gaberbocchus Press/De Harmonie, Amsterdam)

Vandaar dat het zo lastig discussiëren is met mensen die hun mening, hoe goedkoop ook, op een geloof baseren. Zonder hun mening stort hun wereld in. Of dat geloof nou op God of Geert, of op weer wat anders is gebaseerd.

 

********************************