archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 20 Jaargang 8 29 september 2011 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Falckstraat en Frederiksplein | Katharina Kouwenhoven | |||
Er zijn in Amsterdam niet veel straten waarvan de naam met een F begint. Toevallig zijn er in het centrum twee, die vlak bij elkaar gelegen zijn en waarvan de een zelfs naadloos overgaat in de ander.
Het Frederiksplein is een begrip, want daar ligt onze goudvoorraad, onder het foeilijke gebouw van de Nederlandse Bank. De bouw daarvan maakte letterlijk vernietiging van zijn directe omgeving noodzakelijk. Op dat Frederiksplein bevond zich ooit de Utrechtse Poort. Toen die verdween ontstond er een open plek. Op initiatief van Samuel Sarphati, die geïnspireerd was door het Crystal Palace in Londen, werd daar het Paleis voor Volksvlijt gebouwd door Cornelis Outshoorn. Een gebouw van ijzer en glas, waarvan we er in Nederland niet veel hebben. Om het Paleis werd een park aangelegd door de tuinarchitect Zocher en aan de oost- en westzijde werden statige herenhuizen gebouwd, want op en om het Frederiksplein moest een deftige buurt ontstaan.
In 1929 is het Paleis voor Volksvlijt afgebrand, net als haar model in Londen. Dat heeft mij altijd verbaasd. Je zou toch niet verwachten dat gebouwen van glas en metaal zo makkelijk afbranden. Bij de brand van het Paleis is de galerij met woningen en winkels gespaard gebleven en die galerij heb ik nog kunnen aanschouwen. Ik herinner me vooral de postzegelwinkeltjes. De galerij ging er aan om plaats te maken voor het bankgebouw, net als de herenhuizen.
Het Frederiksplein heeft een merkwaardige structuur. Vanaf de Utrechtsestraat vormt het tot aan de Weteringsschans een tamelijk open driehoek, die regelmatig opnieuw ingericht wordt, maar waarvan zolang ik mij herinner hoge bomen en een fontein deel uitmaken. Over de Weteringsschans heen vormt het tot aan de Singelgracht een rechthoek met dat vermaledijde bankgebouw erop. Het Frederiksplein is, kortom, helemaal geen plein. Tussen de twee afzonderlijke delen is geen enkel verband en om van de parkachtige driehoek bij de bouwklomp op de rechthoek te geraken, moet een drukke straat, waar drie trams doorheen rijden, overgestoken worden. Dit heeft Sarphati nooit voor ogen gestaan.
Als je vanuit de Utrechtsestraat op het Frederiksplein meteen rechtsaf slaat, gaat het plein over in het einde van de Falckstraat, een vredig straatje met een middenberm met hoge bomen, waardoor de straat lijkt op een gedempt grachtje. Aan de Falckstraat staan ook herenhuizen, maar de bebouwing is zeer divers en elk huis is anders, zeker aan de oneven kant. Hoge huizen worden afgewisseld met korte, brede en je treft er ook trapgeveltjes aan.
Vlak bij de hoek met de Reguliersgracht bevindt zich Le Bouchon du Centre, het restaurantje van Hanneke Schouten, waar een paar dagen per week echt Frans (cuisine Lyonaise) gegeten kan worden. Als je weer eens een keer eendenmaagjes of bloedworst wilt eten, moet je daar zijn. En Hanneke doet alles zelf, behalve de kaas maken.
In de Falckstraat bevond zich (meende ik) ooit de galerie van Claire Vogtschmidt (Speijer en Vogtschmidt), maar (bij nader inzien) was die op het gedeelte dat al deel uitmaakt van het Frederiksplein. Daar heb ik nogal eens een vernissage bezocht, van Jean Paul Franssens of Gras Heijer en van kunstenaars waarvan ik de naam niet onthouden heb. Claire vertegenwoordigde ook de Frans-Poolse kunstenaar Topor, die in bepaalde kringen in Nederland nogal wat aanhangers had. In Parijs kon je hem altijd treffen op het terras van café La Palette, de stamkroeg van menig Nederlandse kunstenaar in Parijs. Een aimabele en genereuze man, die stierf met een enorme schuldenlast. Zijn werk vond ik overigens verschrikkelijk, maar dat mocht je niet hardop zeggen. Wat er met die galerie gebeurd is weet ik niet. De meeste panden daar, die natuurlijk zo langzaam aan onbetaalbaar geworden zijn, bevatten kantoren, die bevolkt worden door advocaten en makelaars. Niettemin is het een aardig straatje, de Falckstraat, maar met het Frederiksplein wordt het nooit iets, zolang dat bankgebouw niet gesloopt is.
************************************************
(Dit is het zoveelste deel van een Amsterdams ABC in opbouw.) |
||||
© 2011 Katharina Kouwenhoven | ||||
powered by CJ2 |