archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 11
Jaargang 8
24 maart 2011
Bezigheden > Lopen delen printen terug
Varnis en varf Frits Hoorweg

0811BZ Winkel van sinkel
Utrecht, hoe vaak ben ik daar al niet geweest? Het begon toen ik bij het Ministerie van CRM ging werken. Bijna alle landelijke organisaties hadden er hun landelijk bureau en daar werd nogal eens vergaderd, en natuurlijk moest er een vertegenwoordiger van het ministerie bij zijn. Van het een kwam het ander: er werden vergadercentra uit de grond gestampt en adviesbureaus streken er bij bosjes neer. Met als gevolg dat ik er nog vaker heen moest. En altijd om te praten. Gewone vergaderingen en 'brainstormsessies' wisselden elkaar in hoog tempo af. De resultaten waren, dat kan nu na 35 jaar wel vastgesteld worden, niet om over naar huis te schrijven; wat desalniettemin toch gebeurde. De stad had, leek het wel, moeiteloos een overstap gemaakt van klerikaal geneuzel naar welzijnspraat.

Mij nooit gerealiseerd dat er in de stad (vroeger?) ook gewoon werd gewerkt. (Nou ja, dat is natuurlijk een beetje overdreven. Bij nadering van de stad rook je meteen dat er op grote schaal koffie werd gebrand. Maar ja, wat wil je, met al die vergaderingen.) Tot ik het boekje 'Historische muurreclames Utrecht' * in handen kreeg. Dat leidt de wandelaar, en de fietser, langs oude opschriften waarmee producenten en vooral handelaren hun waren aanprezen; zoals daar zijn: waterdichte dekkleden, ijzerwaren, bouwbeslag, gereedschappen, karpetten, beschuit-biskwie-koek, glas in lood, hemden, brandhout en steenkolen. Alles origineel vormgegeven, wat moeten de winkelstraten er vroeger feestelijk uitgezien hebben!

De meeste van die muurreclames sieren nu woningen, of winkels die allang een andere functie hebben gekregen. Veelal zijn het weinig opzienbarende gebouwen, die op zich geen monumentaal karakter meer hebben. Maar dat geldt niet voor (het gebouw van) de Winkel van Sinkel aan de Oudegracht 158, daar is nu een grand-café0811BZ Varnis in gevestigd waar je als wandelaar mooi kan gaan lunchen, hoewel daar natuurlijk wel meer mogelijkheden voor zijn. Hier werd in 1839 het eerste warenhuis van Utrecht gevestigd. Bekend van het rijmpje:

In de winkel van Sinkel
Is alles te koop
Daar kan men krijgen
Doosjes pommade
Flesjes orgeade
Hoeden en petten
En damescorsetten
Drop om te snoepen
En pillen om te poepen

Nu ik dat rijmpje voor het eerst uitgeschreven zag, dacht ik: ‘orgeade’ is dat geen schrijffout? Maar nee hoor, orgeade was een drankje dat oorspronkelijk gemaakt werd van gepelde gerst, suiker en amandelsap; later uit fijngestampte amandelen, suiker en citroenschil (Van Dale).
Overigens is de naam op de voorgevel geen voorbeeld van een gerestaureerde 'oude' muurreclame, daarvoor moet je van opzij helemaal naar boven kijken.

Hoogtepunt van de wandeling waren voor mij de panelen die verffabrikant Stel in 1930 liet aanbrengen boven de benedenramen van het pand aan Herenstraat 33. Ze zijn ontworpen door Cornelis Jetses en de teksten zijn (waarschijnlijk) bedacht door de baas zelf. Een ervan luidt: 'Varnis en varf voorkompt bedarf'. Ogenschijnlijk oud-Hollands(ch), maar dat is nep, want geen van die woorden (behalve ‘en’) werd ooit in de geschiedenis op die manier geschreven.

* Een uitgave van de Werkgroep Directe Voorzieningen van de gemeente uit 2007.
 
*************************
Abonneert u op de Nieuwsbrief.


© 2011 Frits Hoorweg meer Frits Hoorweg - meer "Lopen" -
Bezigheden > Lopen
Varnis en varf Frits Hoorweg
0811BZ Winkel van sinkel
Utrecht, hoe vaak ben ik daar al niet geweest? Het begon toen ik bij het Ministerie van CRM ging werken. Bijna alle landelijke organisaties hadden er hun landelijk bureau en daar werd nogal eens vergaderd, en natuurlijk moest er een vertegenwoordiger van het ministerie bij zijn. Van het een kwam het ander: er werden vergadercentra uit de grond gestampt en adviesbureaus streken er bij bosjes neer. Met als gevolg dat ik er nog vaker heen moest. En altijd om te praten. Gewone vergaderingen en 'brainstormsessies' wisselden elkaar in hoog tempo af. De resultaten waren, dat kan nu na 35 jaar wel vastgesteld worden, niet om over naar huis te schrijven; wat desalniettemin toch gebeurde. De stad had, leek het wel, moeiteloos een overstap gemaakt van klerikaal geneuzel naar welzijnspraat.

Mij nooit gerealiseerd dat er in de stad (vroeger?) ook gewoon werd gewerkt. (Nou ja, dat is natuurlijk een beetje overdreven. Bij nadering van de stad rook je meteen dat er op grote schaal koffie werd gebrand. Maar ja, wat wil je, met al die vergaderingen.) Tot ik het boekje 'Historische muurreclames Utrecht' * in handen kreeg. Dat leidt de wandelaar, en de fietser, langs oude opschriften waarmee producenten en vooral handelaren hun waren aanprezen; zoals daar zijn: waterdichte dekkleden, ijzerwaren, bouwbeslag, gereedschappen, karpetten, beschuit-biskwie-koek, glas in lood, hemden, brandhout en steenkolen. Alles origineel vormgegeven, wat moeten de winkelstraten er vroeger feestelijk uitgezien hebben!

De meeste van die muurreclames sieren nu woningen, of winkels die allang een andere functie hebben gekregen. Veelal zijn het weinig opzienbarende gebouwen, die op zich geen monumentaal karakter meer hebben. Maar dat geldt niet voor (het gebouw van) de Winkel van Sinkel aan de Oudegracht 158, daar is nu een grand-café0811BZ Varnis in gevestigd waar je als wandelaar mooi kan gaan lunchen, hoewel daar natuurlijk wel meer mogelijkheden voor zijn. Hier werd in 1839 het eerste warenhuis van Utrecht gevestigd. Bekend van het rijmpje:

In de winkel van Sinkel
Is alles te koop
Daar kan men krijgen
Doosjes pommade
Flesjes orgeade
Hoeden en petten
En damescorsetten
Drop om te snoepen
En pillen om te poepen

Nu ik dat rijmpje voor het eerst uitgeschreven zag, dacht ik: ‘orgeade’ is dat geen schrijffout? Maar nee hoor, orgeade was een drankje dat oorspronkelijk gemaakt werd van gepelde gerst, suiker en amandelsap; later uit fijngestampte amandelen, suiker en citroenschil (Van Dale).
Overigens is de naam op de voorgevel geen voorbeeld van een gerestaureerde 'oude' muurreclame, daarvoor moet je van opzij helemaal naar boven kijken.

Hoogtepunt van de wandeling waren voor mij de panelen die verffabrikant Stel in 1930 liet aanbrengen boven de benedenramen van het pand aan Herenstraat 33. Ze zijn ontworpen door Cornelis Jetses en de teksten zijn (waarschijnlijk) bedacht door de baas zelf. Een ervan luidt: 'Varnis en varf voorkompt bedarf'. Ogenschijnlijk oud-Hollands(ch), maar dat is nep, want geen van die woorden (behalve ‘en’) werd ooit in de geschiedenis op die manier geschreven.

* Een uitgave van de Werkgroep Directe Voorzieningen van de gemeente uit 2007.
 
*************************
Abonneert u op de Nieuwsbrief.
© 2011 Frits Hoorweg
powered by CJ2