archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 6 Jaargang 7 14 januari 2010 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Naar de film | ||||
De toptien van 2009 | Hans Knegtmans | |||
Een nieuw jaar, een nieuwe film toptien. Het was dit jaar nog moeilijker dan anders. Aan goede films geen gebrek. Integendeel, het was een gedrang van jewelste bij de poort van de ranglijst. Dat lag niet aan Lars von Trier, die naar eigen zeggen geestelijk veel baat heeft gehad bij het maken van Antichrist. Dat is fijn voor Lars. Voor mij was de film het zoveelste bewijs dat de Deense filmmaker gespecialiseerd is in het genre ‘de nieuwe kleren van de keizer’. En, het moet gezegd, ook hij behoudt zijn trouwe onderdanen die elke keer weer met open mond zijn laatste meesterwerk indrinken.
Quentin Tarantino is als probleemregisseur van een andere orde. Die man kan wel degelijk goed filmen. Meestal komt het daar echter niet van door een gebrek aan goede smaak en het ontembare verlangen, strooiend met citaten de kijker te bewijzen dat hij de 8000 films die hij tijdens zijn vroegere baantje in de videotheek heeft gezien, ook allemaal van A tot Z onthouden heeft. Dat neemt niet weg dat het eerste bedrijf van de episodefilm Inglourious Basterds schitterend gefilmd is en akelig spannend. In de volgende bedrijven houdt de regisseur dit niveau niet vast, al maakt de zinderende finale nog wel iets goed.
De Nederlandse filmjournalisten kozen de vampierfilm Let the Right One In (Låt den ratte komma in) van de Zweed Thomas Alfredson tot beste film van het jaar. En, eerlijk is eerlijk, de buddyfilm over een vereenzaamd jongetje en een vampiermeisje heeft het hart op de goede plaats. Hij beleefde zijn première alweer twee jaar geleden op het festival IFFR, en ik voelde bij de bioscoopvertoning afgelopen voorjaar geen behoefte om hem nog eens te bekijken. Geen toptien dus.
Mis ik nog een meesterwerk? Natuurlijk, Avatar! Tijdens mijn kerstreces gezien in een Madrileense bioscoop, met 3D-bril en al. Zeker een onderhoudende film van James Cameron, de man die ons ook die andere kraker Titanic bracht. Technisch vreselijk knap, en innemende beelden van het sprookjesland Pandora, met zijn betoverend harmonische bewoners. Evengoed is de film gewoon een kruising van boy meets girl en een indianenfilm waarbij de roodhuiden voor de afwisseling de blanke man eindelijk eens op zijn sodemieter geven. Over dat laatste thema maakte Marco Ferreri reeds in 1973 het hilarische Touche pas á la femme blanche, opgenomen in de bouwput van de Parijse Hallen. Cameron heeft niet de esprit van Ferreri, en de bonkige cliché-oneliners detoneren lelijk met zowel de mooie plaatjes als de politieke boodschap. Des te opmerkelijker dat NRC het ‘de belangrijkste film van deze tijd’ noemt.
Zo rijk was het filmaanbod dat ook voor de veelgeprezen films 24 City, Adoration, Frozen River, Liverpool, The Most Distant Course, Parque Via, Troubled Water, I’m a Cyborg But That’s OK en Wendy and Lucy geen plaats was in mijn lijstje. Hier komen de beste 10 films van 2009 met, wanneer ik ze hier eerder heb besproken, tussen haakjes het nummer van de desbetreffende aflevering.
1. Das Weisse Band (Michael Haneke, aflevering 7.3)
Indringende schets van Duitse dorpsgemeenschap aan de vooravond van WOI. Een religieuze opvoeding die absolute prioriteit geeft aan naleving van regels en normen staat niet garant voor een moreel hoogstaande persoonlijkheid. Haneke heeft mondiaal hooguit een handvol concurrenten voor de positie van meest begaafde speelfilmregisseur, en als hij dan ook nog eens de beste film uit zijn carrière maakt, is die eerste plaats vanzelfsprekend. Het scenario, het camerawerk en een perfecte vertolking van letterlijk alle rollen – veel indrukwekkender kan een film niet zijn.
2. Tokyo Sonata (Kyoshi Kurosawa, 6.11)
De Japanse regisseur en scenarist staat te boek als bedenker van intellectualistische horror. En juist die man komt met een verhaal over een gewone Japanse huisvader die zijn baan kwijtraakt. Hij verbergt dit beschamende feit voor zijn familie (is eerder vertoond, maar wat geeft dat), maar uiteindelijk loopt hij tegen de lamp. Innemend gezin, waarvan je hoopt dat het de dreigende desintegratie nog een halt kan toeroepen. Met als apotheose een meesterlijk gefilmde uitvoering van Claude Debussy’s pianostuk Clair de lune.
3. The Chaser (Na Hong-jin, 6.19)
Psychologische misdaadfilm uit Zuid-Korea. Voormalig politieman – thans pooier – zorgt ervoor dat psychopathische moordenaar op het politiebureau belandt. Hij bekent daar zijn wandaden, en wordt vervolgens op vrije voeten gesteld. Surrealistisch gegeven met verbijsterende ontknoping. Zuid-Korea bevestigt zijn reputatie als meest vrijgevochten filmland.
4. Three Monkeys (Nuri Bilge Ceylan, 6.14)
Een van de weinige Europese regisseurs die zich kunnen meten met de grote Haneke. Treurig verhaal over chauffeur die tegen betaling de schuld op zich neemt van een dodelijke aanrijding. Met het gezinshoofd achter de tralies gaat het vrouw en jong-volwassen zoon relationeel al niet voor de wind, en als hij weer vrijkomt komt het gezinsleven onder zware druk te staan. Onvervalst melodrama, onderkoeld verteld en vlekkeloos gefilmd.
5. A Country Teacher (Bohdan Sláma)
Onderwijzer verhuist vanuit de grote stad naar het Tsjechische platteland. Pronte weduwe heeft aanvankelijk niet door dat hij homoseksueel is, en dat daardoor haar avances niet aan hem besteed zijn. Ook haar zoon die hij onbaatzuchtig bijlessen geeft, weet geruime tijd van niets. Dit kan niet goed blijven gaan. Beheerste compositie en sympathieke personages tillen de film ver uit boven de gay-problematiek.
6. De laatste dagen van Emma Blank (Alex van Warmerdam, 6.14)
Emma Blank is terminaal ziek. Daarnaast bulkt ze van het geld. Daarom willigen de andere bewoners van het huis in de duinen graag haar – niet altijd redelijke – wensen in. De butler plakt een nepsnor op en, als die te weinig cachet blijkt te hebben, een ander exemplaar. Ene Theo (de regisseur zelf) speelt voor hond en schijt in de tuin. Vlak voor haar overlijden doet Emma een onverwachte mededeling. Daardoor verhardt de stemming onder de bewoners, en daarmee de toonzetting van de film. Van Warmerdams beste sinds zijn debuut Abel.
7. The Milk of Sorrow – La teta asustada (Claudia Llosa)
Op de valreep nog verschenen in 2009. De getraumatiseerde Fausta (verwekt bij de verkrachting van haar moeder door een sektelid van Lichtend Pad) treedt in dienst bij een strenge pianolerares, om zo moeders begrafenis te kunnen bekostigen. De Peruviaanse regisseuse kreeg op veel festivals – waaronder dat van Berlijn – de hoofdprijs, net als de mooie, expressieve hoofdpersoon (Magaly Solier). Houd de programmering van uw filmhuis scherp in de gaten!
8. Goodbye Solo (Ramin Bahrami, 7.5)
In North Carolina vermoedt een Senegalese taxichauffeur dat een oude, nurkse passagier het plan heeft opgevat zich over enkele weken van kant te maken. Hij stelt alles in het werk de man van zijn voornemen af te brengen. De regisseur vermijdt voorbeeldig alle op de loer liggende bombast of goedkoop sentiment.
9. Delta (Kornél Mundruczó)
Zwijgzame jongeman keert zonder verdere uitleg terug in zijn geboortedorp. In de Roemeense Donaudelta bouwt hij een huis op het water. Zijn zuster helpt mee, en algauw hebben zij een incestueuze relatie. Vooral hun stiefvader ziet de ontwikkelingen met lede ogen aan. Als het huisje klaar is, organiseert het paar een housewarming party voor de dorpsgemeenschap. Dat leidt tot een inktzwarte ontknoping van de tot dan toe ingetogen film.
10. District 9 (Neil Blomkamp, 7.1)
Een ruimteschip met aliens is gestrand boven Johannesburg. De buitenaardse wezens worden gehuisvest in een getto, maar als ze voor te veel overlast zorgen, besluit de overheid de wijk massaal te evacueren. De aardse supervisor van de operatie raakt besmet door alienbloed en roept noodgedwongen de steun in van de vreemdelingen. Intelligente actiefilm met maatschappijkritiek zonder opgeheven vingertje. Vergeleken met de fotogenieke wezens in Avatar zijn deze aliens zo lelijk als de nacht. Dat maakt het politieke standpunt van de maker nog sympathieker. *************************
Abonneert u op de Nieuwsbrief.
Ga naar: www.deleunstoel.nl/nieuwsbrief.php |
||||
© 2010 Hans Knegtmans | ||||
powered by CJ2 |