Ik kan mij uit mijn jeugd niets van Koninginnedag herinneren, behalve dat je een dag vrij had. Nu woonde ik in een socialistische buurt en daar werd natuurlijk niet gevlagd en gewimpeld; een echte socialist was toen qualitate qua republikein. Misschien vond er wel een optocht plaats, van de speeltuinvereniging bijvoorbeeld, want die beschikte over iets dat op een fanfare leek. De traditionele optocht van de AJC was natuurlijk op 1 mei.

Pas toen ik studeerde kreeg Koninginnedag enige betekenis. Er was toen ook al een vrijmarkt, maar dat hield niet veel meer in dan dat de markt op het Waterlooplein wat uitgebreider was dan normaal. Het belang van Koninginnedag was echter vooral dat de cafés tot vier uur 's ochtends open bleven en dat was aanleiding om een kroegentocht te houden. We zwalkten van café naar café, om duistere redenen vooral op en rondom de Zeedijk, die toen ook al een slechte naam had, tot we niet meer op onze benen konden staan. Veel herinner ik me daar ook niet van, behalve William's Dance Cellar (of Danskelder, daar wil ik vanaf zijn) en de wezenloze gesprekken met 'buitenlui'.

Ik moet er nu niet aan denken, aan een kroegentocht, maar een paar jaar geleden kon ik er niet onderuit, want in Spanje is het dé manier waarop in het weekend wordt uitgegaan. Je gaat naar een café, neemt één drankje en één hapje en verkast naar het volgende café. Raak je toevallig met iemand in gesprek en wil je dat gesprek voortzetten, dan moet die ander zich aansluiten. Zwaan kleef aan. Het is niet de bedoeling dat je ooit ergens gaat zitten. Zitten wordt er in cafés sowieso nauwelijks gedaan, behalve als je zwaar invalide bent. Het was niet zozeer de hoeveelheid drank die mij daar nekte, maar de fysieke inspanning van dat geslenter door nauwe, volle straatjes en dat eindeloze staan, aan de bar of buiten, hangend tegen de pui of tegen elkaar. Daar was ik inmiddels te oud voor en ik miste de routine, die ik in de jaren zestig kennelijk wel had.

Daarna werd Koninginnedag een dag waarop je gezellig de stad inging. De vrijmarkt beperkte zich nog tot het centrum en overal kon je kennissen tegenkomen. In het begin van de jaren zeventig namen we onze peuter mee de stad in. Ik heb daar nog een foto van: mijn dochter in haar wandelwagentje, met een ballon in haar hand. Het wagentje staat tussen de tramrails op het Rokin en verder is er geen mens te zien.

Een paar jaar later kon je de stad eigenlijk al niet meer in. In het centrum kon je over de hoofden lopen. Voor de bewoners van Amsterdam Zuid was er een alternatief: de Beethovenstraat. Daar zaten de kinderen op kleedjes hun speelgoed te verkopen. Mijn dochter verkocht er een door mij met bloed, zweet en tranen voor haar gebreide trui voor een kwartje en ik kon wel janken, vooral omdat ik daardoor twijfelde aan haar empatisch vermogen. Kopen vond ze trouwens leuker dan verkopen, dus dit was eens maar nooit meer.

Bovendien namen de winkeliers in de Beethovenstraat de vrijmarkt daar over. En dat gebeurde eigenlijk overal in de stad. Het werd een markt voor professionele handelaren en mensen die speciaal voor de gelegenheid partijen goederen met waterschade of weeffoutjes opkochten. Het territorium van de vrijmarkt breidde zich steeds meer uit, er ontstonden vechtpartijen voor de mooiste plekken en er werd beslist dat de vrijmarkt de avond vóór Koninginnedag al mocht beginnen. De kinderen kregen het Vondelpark toegewezen, dat tot op de ochtend van Koninginnedag op slot ging!

Wanneer de muziek massaal zijn intrede deed, weet ik eigenlijk niet meer. Waar je ook ging werd je bestookt door een enorme hoeveelheid decibellen. Inmiddels vulden de grachten zich met boten en bootjes, wat levensgevaarlijke situaties tot gevolg had en al dat varend materieel werd uitgerust met megageluidsinstallaties.

Toen ik zelfs de stad niet meer in kon en ook nooit meer één bekende tegenkwam, ging ik op Koninginnedag de stad uit. Als Amsterdam bezet was door 'buitenlui' zat er voor de Amsterdammer niets anders op dan naar 'buiten' te trekken. Ik stapte op de fiets en was een paar uur verlost van herrie en drukte. Bij zo'n fietstochtje moest je trouwens wel met beleid je route kiezen, want anders kon je onverwacht in een Oranjegezind dorp terecht komen, waar ook geen doorkomen aan was. Dat overkwam mij een keer in Ouderkerk en dat had ik kunnen weten, want ze zijn daar, onder de rook van Amsterdam, zeer fijn gereformeerd. Ook de Waver kon je beter mijden, want daar verzamelden zich allerlei boten, met de geluidskraan helemaal open, op weg naar de binnenstad van Amsterdam.

Aan Koninginnedag word je al een dag of tien tevoren herinnerd, doordat er overal op straat territoria worden afgebakend met plakband dat er nooit meer afgaat. Dat afplakken gebeurt steeds eerder, want voor je het weet ben je te laat en is er geen plek meer om je deplorabele rotzooi uit te stallen.

De laatste Koninginnedag besloot ik vroeg een stukje te gaan hardlopen in het Beatrixpark. Als je niet op tijd je huis uit gaat lukt dat niet meer, want dan word je gegijzeld door auto's die op de stoep staan geparkeerd tot aan je deurknop. Ik kon er nog uit en later er ook weer in, maar bij het passeren van de Apollolaan bleek dat de vrijmarkt zich inmiddels ook hier al genesteld had en dat er ook een groot podium voor levende muziek was opgericht. De geluidswallen rukten op. Het meest schokkende was echter dat iedereen die daar stond of liep een oranje kledingstuk droeg. Zelf in het park bleken alle aanwezige joggers een oranje T-shirt te dragen of op zijn minst een oranje zonnebril.

Ik was blij toen ik weer thuis was. Het sluiten van de ramen was echter niet afdoende om het geluid te weren dat tot diep in de nacht naar binnen zoemde. Koninginnedag, het is inmiddels een van de verschrikkelijkste dagen van het jaar.

Dit jaar heeft er ook nog een vreselijk incident plaatsgevonden. Zo'n incident dat normaal alleen andere landen treft. Het lijkt me een goede aanleiding om Koninginnedag helemaal af te schaffen.

 

********************************************

De Leunstoel is gebouwd door Peppered.