archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
Nummer 11 Jaargang 6 26 maart 2009 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Misdaadboeken | ||||
Terug in Transvaal | Theo Capel | |||
In het begin van de jaren vijftig werd de al bestaande sociale scheiding tussen blank en zwart in Zuid-Afrika door een serie wetten steeds meer een Apartheidsregime. Verwoerd, de latere – vermoorde – premier, was toen een ijverige minister van Naturellenzaken die pasjeswetten bedacht, gemengde huwelijken verbood en ook seksuele omgang tussen wat men Blanken, Kleurlingen, Indiërs en Afrikanen noemde. Iedereen moest in zijn eigen hok blijven, waarbij het duidelijk was dat het grootste hok voor de Blanken was en vooral voor de zogenaamde Boeren.
Malla Nunn die als kind in het land opgroeide, weliswaar in de enclave Swaziland, en later met haar ouders naar Australië vertrok, schreef een fraaie Zuid-Afrikaanse thriller die in 1952 is gesitueerd. De moord op een politieman zorgt voor opschudding in een dorpje in het met kranten dichtgeplakte Transvaal. De man wordt doodgeschoten aangetroffen aan een grensrivier met Mozambique. Lourenzo Marquez, het tegenwoordige Maputo, waar alle hypocriete blanken flink de bloemetjes buiten kunnen zetten, is vlakbij. Komt de moordenaar daar vandaan?
'Een mooie plek om te sterven', denkt de steedse rechercheur van Engelse afkomst die belast is met de zaak. Vooral het landschap kan hij waarderen, de boerenpummels die hij tegenkomt minder en helemaal niet de lui van de Geheime Dienst die al a priori weten dat de moord door een zwarte rode rakker is gepleegd en ook als dat niet het geval is er wel een bekentenis uit kunnen slaan.
Een mooie plek om te sterven is ook de titel geworden (Cargo, € 19,90). Hij ligt prettig in het gehoor en dat dachten al diverse andere auteurs eerder. De '… place to die' is in allerlei varianten voorhanden. In de jaren zestig schreef Len Deighton al An expensive place to die. En dan heb je ook een A quiet place, No better place, Wat better, A healthy place en gewoon A good place to die. Kijk dus uit dat je niet met het verkeerde boek thuiskomt als je naar de Engelse versie op zoek bent.
De rechercheur is een gekweld man in een gekweld land. Hij is met een trauma uit WOII teruggekomen en er lijkt nog meer te spelen, maar dat wordt pas helemaal aan het eind geopenbaard. Nunn heeft een sympathiek mens van hem gemaakt. De Apartheid steekt hem dwars in de keel, maar het is geen getuigenis-thriller geworden.
De vermoorde man bleek veel gecompliceerder dan je van een doorsnee-Boer zou verwachten. Misschien is hij wel een 'blanke Zoeloe' voor zover dat mogelijk is. De rechercheur komt in ieder geval voor steeds meer verrassingen te staan bij zijn nasporingen. Een oude jood, zoals hij door iedereen wordt genoemd, speelt een belangrijke bijrol. De Boeren worden op hun bekrompendst afgeschilderd, maar zijn toch ook mensen van vlees en bloed.
Nunn is een goed vertelster die met liefde over het landschap schrijft. Ze lijkt te hunkeren naar de wortels van haar eigen bestaan. Zelf zou ze ook van gemengd bloed zijn en zo in Zuid-Afrika tot Kleurling zijn bestempeld. Leden van deze bevolkingsgroep, die soms niet van Blanken te onderscheiden zijn, spelen een belangrijke rol in het verhaal als buffer tussen de blanke bovenklasse en de zwarte landarbeiders.
Nunn kun je zien als opvolger en misschien ook navolger van James McClure. Net als hij koppelt ze aan de blanke rechercheur een Zoeloe-speurder maar bij haar is de relatie gelijkwaardiger. De boeken van McClure spelen ook één tot twee decennia later toen de blanke overheersing steeds krampachtiger werd.
De vertaling is te prijzen, maar een 'Indiase motor' lijkt me een lelijke vergissing. In het oorspronkelijke Engels zal daar vast Indian hebben gestaan, een beroemd merk motorfiets. dat net in die tijd uit de productie ging.
********************
Beetje tot rust komen?
Kijk op www.canarias.nl |
||||
© 2009 Theo Capel | ||||
powered by CJ2 |