archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 4
Jaargang 6
27 november 2008
Bezigheden > Lopen delen printen terug
Claves arcis Gertrudenbergae Frits Hoorweg

0604BZ Geertrui
In mijn hoofd had zich de gedachte genesteld dat ik naar Geertruidenberg moest. Zou er niet een wandeling zijn die het stadje aandoet? Op bladzijde 204 van een atlas met topografische kaarten vond ik Geertruidenberg, naast Raamsdonksveer en daarvan gescheiden door het riviertje de Donge. Ha, een rivier! Er tekende zich een sympathieke wandeling langs het water af.
Maar ja, je weet het maar nooit. De topografische kaart kan een ogenschijnlijk doorgaande weg aangeven die niet vrij toegankelijk is. Het kan ook zijn dat sinds het verschijnen van de kaart infrastructurele werken zijn gestart. Hoe het ook zij, je moet erop verdacht zijn dat een wandeling die enkel met behulp van de topografische kaart is uitgestippeld ergens in de prut vastloopt.

Gelukkig is er Internet. Met een paar klikken was ik op www.wandelpaden.com en daar vond ik zowaar De Donge Route. Ene Charles Aerssens, van de Lange Afstand Wandelvereniging “VIA-VIA”, leidt de lezer van ’s Gravenmoer naar Oosterhout, en de route gaat voor een belangrijk deel langs het water. Geertruidenberg zelf doet hij niet aan, maar de beschrijving toonde aan dat het pad langs de Donge te belopen is. Althans, als er niets veranderd was sinds het maken ervan: hij dateert uit 2002. Ik had natuurlijk kunnen proberen contact te leggen met de beheerder van de website, je kon er ook een beschrijving met kaart bestellen, maar ja hoe gaat dat: je bereidt je een dag voor je op pad gaat pas in detail voor en dan is het te laat voor dergelijke tijdrovende acties.

Na enig wikken en wegen, waarbij ook de OV-planner een rol speelde, besloot ik van Oosterhout via Oosteind, en vervolgens langs de Donge, naar Geertruidenberg te lopen. De eerste vijf kilometers van deze zelfontworpen wandeling bleken geen feest. De weg van Oosterhout naar, en door, Oosteind is smal en vrij druk. Ik moest regelmatig de berm in om auto’s en vrachtwagens vrije doorgang te verschaffen, en ook wel om het vege lijf te redden. Maar toen ik de Donge eenmaal bereikt had was die narigheid snel vergeten. Ik liep vandaar ongeveer 8 kilometer over een breed slingerend zandpad met bomen er langs, en met uitzicht over de polders.

Een kleine tegenvaller was dat er, bijna halverwege, aan het dijkje waarover ik liep werd gewerkt, misschien wel met het perfide oogmerk het pad te verharden. Even verderop passeerde ik het punt waar een (afwaterings)kanaal in noordelijke richting loopt. De beschrijving van Charles Aerssens had me daarop attent gemaakt, en als je erover gelezen hebt zie je zoiets ook. In het kader van de Deltawerken is de Donge bij Geertruidenberg, waar hij oorspronkelijk op de Bergsche Maas uitkwam, afgedamd. In plaats daarvan is dus dat kanaal aangelegd, dat ervoor zorgt dat de Donge nu uitwatert op het Oude Maasje. Het gevolg is dat de stroomrichting van de Donge voorbij0604BZ Vergezichten het beginpunt van het kanaal is omgekeerd, het water gaat als het ware stroomopwaarts; althans voor mensen met historisch besef.

Geertruidenberg is in de geschiedenisboeken terechtgekomen door het uitgekiende beleg waarmee Maurits de stad in 1593 op de Spanjaarden wist te veroveren. Het is een stadje met een aardig oud centrum en een reusachtig marktplein, dat in de lengterichting gemarkeerd wordt door twee rijen lindebomen. Aan de kopkant staat de toren van de reusachtige kerk en aan de andere kant kijk je uit op de koeltoren van de Amercentrale, een merkwaardig kontrast, ik weet niet wat ik ervan moet vinden.

En hoe was het idee dat ik daar heen moest in mijn hoofd terechtgekomen?
Op een antiekmarkt kocht ik een boek van Herman Besselaar (*). Ik herinner mij nog dat er stukken van hem in de krant verschenen, ik denk in de NRC. In die stukken werd de lezer, met iets meer omhaal van woorden dan nu gebruikelijk, gewezen op aardige plekjes om te bezoeken. Vermoedelijk zijn in het boek een aantal van die stukken gebundeld, hoewel dat er niet bij staat. Ze bevallen mij nog steeds, een kleine veertig jaar na de verschijning ervan. De pentekeningen van Fiel van der Veen zijn ook heel goed te genieten. Een van de verhalen is getiteld: ‘De sleutels van Den Berg’, en ontleent zijn bijzondere charme aan twee persoonlijke anekdotes die erin zijn verwerkt.

Besselaar begint met te vertellen dat hij ooit in een voormalige kerk in Leningrad (nu weer St. Petersburg) een uitstalling van stadssleutels aantrof. Dat waren sleutels die door diverse Europese steden aan de Kozakken werden geschonken als eerbetoon voor hun aandeel in het ten val brengen van Napoleon. Het boeide hem eigenlijk niet zo erg maar omdat er een noodweer losbarste stond hij langer naar die verzameling te kijken dan hij normaal zou hebben gedaan. Toen zag hij op een van de bijschriften ‘Claves arcis Gertrudenbergae’ staan.
Hij maakte er een foto van en ging daarmee naar het gemeentehuis en de oudheidkamer van Geertruidenberg. Daar wist men niets van die sleutels, maar de Kozakken bleken wel per schuit in de stad te zijn geweest. Dus wat betreft de herkomst van die sleutels, concludeerde Besselaar, zullen de Kozakken het wel bij het rechte eind hebben gehad.
Het was een mooie aanleiding om de stad weer eens te bezoeken, noteerde de schrijver min of meer terloops. De stad waar ‘-ten tijde van de Tiendaagse Veldtocht- een van mijn overgrootvaders brood bakte voor het garnizoen’.

(*) Herman Besselaar, Vergezichten van dichtbij, Ploegsma Amsterdam1971
 
*******************************************
Adverteren op De Leunstoel, exclusief en toch voordelig.
Ga naar www.deleunstoel.nl/adverteren.php


© 2008 Frits Hoorweg meer Frits Hoorweg - meer "Lopen" -
Bezigheden > Lopen
Claves arcis Gertrudenbergae Frits Hoorweg
0604BZ Geertrui
In mijn hoofd had zich de gedachte genesteld dat ik naar Geertruidenberg moest. Zou er niet een wandeling zijn die het stadje aandoet? Op bladzijde 204 van een atlas met topografische kaarten vond ik Geertruidenberg, naast Raamsdonksveer en daarvan gescheiden door het riviertje de Donge. Ha, een rivier! Er tekende zich een sympathieke wandeling langs het water af.
Maar ja, je weet het maar nooit. De topografische kaart kan een ogenschijnlijk doorgaande weg aangeven die niet vrij toegankelijk is. Het kan ook zijn dat sinds het verschijnen van de kaart infrastructurele werken zijn gestart. Hoe het ook zij, je moet erop verdacht zijn dat een wandeling die enkel met behulp van de topografische kaart is uitgestippeld ergens in de prut vastloopt.

Gelukkig is er Internet. Met een paar klikken was ik op www.wandelpaden.com en daar vond ik zowaar De Donge Route. Ene Charles Aerssens, van de Lange Afstand Wandelvereniging “VIA-VIA”, leidt de lezer van ’s Gravenmoer naar Oosterhout, en de route gaat voor een belangrijk deel langs het water. Geertruidenberg zelf doet hij niet aan, maar de beschrijving toonde aan dat het pad langs de Donge te belopen is. Althans, als er niets veranderd was sinds het maken ervan: hij dateert uit 2002. Ik had natuurlijk kunnen proberen contact te leggen met de beheerder van de website, je kon er ook een beschrijving met kaart bestellen, maar ja hoe gaat dat: je bereidt je een dag voor je op pad gaat pas in detail voor en dan is het te laat voor dergelijke tijdrovende acties.

Na enig wikken en wegen, waarbij ook de OV-planner een rol speelde, besloot ik van Oosterhout via Oosteind, en vervolgens langs de Donge, naar Geertruidenberg te lopen. De eerste vijf kilometers van deze zelfontworpen wandeling bleken geen feest. De weg van Oosterhout naar, en door, Oosteind is smal en vrij druk. Ik moest regelmatig de berm in om auto’s en vrachtwagens vrije doorgang te verschaffen, en ook wel om het vege lijf te redden. Maar toen ik de Donge eenmaal bereikt had was die narigheid snel vergeten. Ik liep vandaar ongeveer 8 kilometer over een breed slingerend zandpad met bomen er langs, en met uitzicht over de polders.

Een kleine tegenvaller was dat er, bijna halverwege, aan het dijkje waarover ik liep werd gewerkt, misschien wel met het perfide oogmerk het pad te verharden. Even verderop passeerde ik het punt waar een (afwaterings)kanaal in noordelijke richting loopt. De beschrijving van Charles Aerssens had me daarop attent gemaakt, en als je erover gelezen hebt zie je zoiets ook. In het kader van de Deltawerken is de Donge bij Geertruidenberg, waar hij oorspronkelijk op de Bergsche Maas uitkwam, afgedamd. In plaats daarvan is dus dat kanaal aangelegd, dat ervoor zorgt dat de Donge nu uitwatert op het Oude Maasje. Het gevolg is dat de stroomrichting van de Donge voorbij0604BZ Vergezichten het beginpunt van het kanaal is omgekeerd, het water gaat als het ware stroomopwaarts; althans voor mensen met historisch besef.

Geertruidenberg is in de geschiedenisboeken terechtgekomen door het uitgekiende beleg waarmee Maurits de stad in 1593 op de Spanjaarden wist te veroveren. Het is een stadje met een aardig oud centrum en een reusachtig marktplein, dat in de lengterichting gemarkeerd wordt door twee rijen lindebomen. Aan de kopkant staat de toren van de reusachtige kerk en aan de andere kant kijk je uit op de koeltoren van de Amercentrale, een merkwaardig kontrast, ik weet niet wat ik ervan moet vinden.

En hoe was het idee dat ik daar heen moest in mijn hoofd terechtgekomen?
Op een antiekmarkt kocht ik een boek van Herman Besselaar (*). Ik herinner mij nog dat er stukken van hem in de krant verschenen, ik denk in de NRC. In die stukken werd de lezer, met iets meer omhaal van woorden dan nu gebruikelijk, gewezen op aardige plekjes om te bezoeken. Vermoedelijk zijn in het boek een aantal van die stukken gebundeld, hoewel dat er niet bij staat. Ze bevallen mij nog steeds, een kleine veertig jaar na de verschijning ervan. De pentekeningen van Fiel van der Veen zijn ook heel goed te genieten. Een van de verhalen is getiteld: ‘De sleutels van Den Berg’, en ontleent zijn bijzondere charme aan twee persoonlijke anekdotes die erin zijn verwerkt.

Besselaar begint met te vertellen dat hij ooit in een voormalige kerk in Leningrad (nu weer St. Petersburg) een uitstalling van stadssleutels aantrof. Dat waren sleutels die door diverse Europese steden aan de Kozakken werden geschonken als eerbetoon voor hun aandeel in het ten val brengen van Napoleon. Het boeide hem eigenlijk niet zo erg maar omdat er een noodweer losbarste stond hij langer naar die verzameling te kijken dan hij normaal zou hebben gedaan. Toen zag hij op een van de bijschriften ‘Claves arcis Gertrudenbergae’ staan.
Hij maakte er een foto van en ging daarmee naar het gemeentehuis en de oudheidkamer van Geertruidenberg. Daar wist men niets van die sleutels, maar de Kozakken bleken wel per schuit in de stad te zijn geweest. Dus wat betreft de herkomst van die sleutels, concludeerde Besselaar, zullen de Kozakken het wel bij het rechte eind hebben gehad.
Het was een mooie aanleiding om de stad weer eens te bezoeken, noteerde de schrijver min of meer terloops. De stad waar ‘-ten tijde van de Tiendaagse Veldtocht- een van mijn overgrootvaders brood bakte voor het garnizoen’.

(*) Herman Besselaar, Vergezichten van dichtbij, Ploegsma Amsterdam1971
 
*******************************************
Adverteren op De Leunstoel, exclusief en toch voordelig.
Ga naar www.deleunstoel.nl/adverteren.php
© 2008 Frits Hoorweg
powered by CJ2