In december opende in Galerie Adema in Damwoude een tentoonstelling met etsen van Ids Wiersma en twee tijdgenoten. Ids Wiersma is in Friesland beroemd en bekend omdat hij het leven op het platteland in het begin van de vorige vorige eeuw heeft vastgelegd. Hij was een landarbeiderszoon uit Brantgum in het noorden van Friesland, geboren in 1878. Hij tekende al toen hij zes was. Als zijn oom, die politieman was, de oude aanplakbiljetten door nieuwe verving was hij daarbij, want op de witte achtergrond van die oude plakkaten kon hij tekenen. Na de lagere school werd hij huisschilder, maar hij bleef tekenen en maakte daar indruk mee. Een domineesvrouw uit Wijnaldum liet zijn werk zien op de tekenacademie in Den Haag en dat leidde ertoe dat hij op voorspraak van Mesdag en Israëls die opleiding kon gaan volgen toen hij twintig was. De lessen waren gratis maar hij verdiende zijn kost bij een decoratieschilder. Toen hij slaagde kreeg hij de subsidie voor jonge kunstenaars en kon proberen een loopbaan als kunstenaar op te bouwen.   

Dat lukte aardig. Hij kreeg in 1905 opdrachten om tekeningen te vervaardigen voor leden van het koninklijk huis en maakte in 1911 muurschilderingen voor de nieuwbouw van de Rijksmunt in Utrecht. In 1915 werd hij ook leraar aan de Haagse tekenacademie, waar hij les gaf in etsen en litho’s maken. Maar Friesland kon hij niet loslaten en hij ging vaak terug om er te tekenen. Zo werkte hij van 1915 tot 1918 aan de illustraties van een nieuwe uitgave van de ‘Rimen en Teltsjes’ van de gebroeders Halbertsma, bij uitstek het boek over de Friese volksverhalen. 

Hij woont van 1918 tot 1921 in Drachten, waar hij in 1918 de Spaanse griep krijgt en, misschien omdat hij niet de tijd heeft om echt te herstellen – er moet brood op de plank komen – zal dat zijn gezondheid beïnvloeden voor de rest van zijn leven. Grote ondernemingen kan hij niet meer aan en hij blijft de man die het leven in die tijd vastlegt. Dat doet hij ook als hij zich in 1926 weer in Amsterdam vestigt en tekeningen maakt van verdwijnend Amsterdam voor de historisch-topografische atlas.  Ondertussen werkt hij aan opdrachten van de Friese Maatschappij voor Landbouw om het boerenleven van rond 1900 te bewaren en maakt hij grote schilderijen voor de directiekamers.  

Het meest bekend is hij geworden door zijn etsen van Friese dorpen en landschappen.  Dat was de enige kunst die voor velen betaalbaar was – of die mensen wilden betalen. In de Galerie van Adema waren er weer prachtige voorbeelden van te zien. Wijdse vergezichten met kenmerkende kerken of molens, veel dorpen zijn door Wiersma voor altijd bewaard gebleven. 

Ids Wiersma overleed in 1965. In zijn geboortedorp Brantgum is de school naar hem vernoemd en heeft hij een standbeeld gekregen dat gemaakt is door Gosse Dam.  In 1978 verscheen ‘Ids Wiersma, tekenje foar Fryslân’ van Kalma, Kingmans en Spahr van der Hoek als definitief eerbetoon.  In 1981 publiceerde de Friese Mij van Landbouw een boekje  ‘Uit het oude Friese Akkerbouwbedrijf’ met tekeningen van Wiersma om geld bijeen te brengen voor een nieuw Fries Landbouwmuseum, iets waar hij eigenlijk zijn hele leven aan gewerkt heeft. Er zijn tekeningen van hem waarop hij ook geschreven heeft waar het voor gebruikt werd en wat je ermee moest doen. In 2012 had het Museum Drachten een grote tentoonstelling 'Monet & Van Gogh van Friesland' met meer dan 150 werken van Wiersma en zijn collega Geertsma. 

In de loop van de tijd heeft hij bijna 90 etsen gemaakt die door de jaren heen verkocht en bijgedrukt werden. Soms klaagt hij over de verkoop, maar in de oorlogsjaren bijvoorbeeld loopt het weer beter. Een aantal van die etsen was dus te zien in Damwoude, onder andere een die ook bij mij thuis hangt.

----------

De plaatjes zijn aangeleverd door de schrijver.