Ik woon hier nu 25 jaar, maar ik ben nog geen echte Leidenaar. Zo verheug ik mij niet op drie oktober, de dag van Leidens ontzet, toen de Spaanse belegeraars van de stadsmuren werden verdreven. Integendeel, ik zie de dag met enige vrees tegemoet en ben ook enkele malen naar elders gevlucht. Een van de belangrijkste onderdelen van de festiviteiten is namelijk een heidens kabaal op een nabijgelegen plein, veroorzaakt door het afspelen van zwaar versterkte eigentijdse muziek onder regie van een bulderende disc jockey. Het gaat door tot diep in de nacht en de geluidsgrenzen die aan andere evenementen worden gesteld gelden niet op 3 oktober, de dag van Leidens ontzet toen zoals gezegd, de stad werd bevrijd van de Spanjaarden, een gebeurtenis die de bevolking kennelijk vers in het geheugen ligt, ook bij mensen die hem niet persoonlijk hebben meegemaakt. En het blijft niet bij één nacht. Drie oktober begint in Leiden op 29 september en eindigt pas op de vijfde van de volgende maand. Ook de geluidsterreur duurt meer dan één dag. Daags daarop kijkt het Leidsch Dagblad wederom terug op een ‘bruisend’ feest. Bij ‘bruisend’ had ik vroeger een associatie met bergbeken en watervallen, nu meer met wildplassers. Nee, Leidens ontzet is niet helemaal het mijne.

De echte Leidenaren leven er naartoe, naar drie oktober. De straat bij ons hangt vol Leidse vlaggen, die rood-witte met de sleuteltjes, terwijl ik op 5 mei, de dag van een veel recentere bevrijding, soms de enige ben met een nationale driekleur. Ik heb wel eens overwogen op drie oktober een Spaanse vlag uit te hangen of de gevel te voorzien van een plakkaat met de tekst ‘Alva kom terug!’, maar dat leek mij bij nader inzien ongepast. De hertog van Alva en zijn bigotte meester in het Escorial hielden er onprettige ideeën op na die zij ook op een onaangename manier in praktijk brachten.

Bovendien, het is niet alleen maar ellende met drie oktober. Er zijn de door langjarige traditie geheiligde evenementen die geen of minder lawaai maken, zoals de uitdeling van haring en wittebrood aan een lange rij van Leidenaren ’s ochtends in de vroegte.  Op het reeds gemelde plein is ook het ‘minikoraal’, een zangevenement voor en door kinderen, dit keer onder leiding van stadgenoot Jochem Myer, verder de hutspotmaaltijd, de pleintaptoe verzorgd door gerenommeerde blaasorkesten, waaronder het internationaal bekende ‘Kunst en Genoegen’. En het mooist van alles: de taptoe, een kilometerslange avondlijke optocht van alle verenigingen die Leiden en omgeving telt. Zij manifesteren zich met praalwagens, kleurige illuminatie-effecten en demonstraties van hun kunnen. In de stoet veel opgewonden kindertjes in door de organisatie uitgereikte plastic capejes (spreek uit keepjes), want het regent altijd tijdens de optocht. Blaaskapellen kondigen de nadering van de kolonne aan, maar al lang voordien hebben zich dichte hagen van toeschouwers waterproof langs het parcours opgesteld. Bij het passeren van de sliert zetten zij het op een juichen. Men zegt wel: de ene helft van Leiden juicht de andere helft toe. Aandoenlijk!

Tja, dus gemengde gevoelens al met al. Tot nu toe was dit jaar mijn beste drie oktober. Dankzij Covid 19 waren de meest belastende evenementen afgelast en gingen de kroegen om twaalf uur ’s nachts dicht. Maar volgend jaar, aldus De Witt Wijnen van de Leidse 3-oktobervereniging: ‘staan we gewoon weer met de poten in de drek, in het bier en in de kots’.

--------

De illustratie is geleverd door de schrijver.