De paradoxen van het non-intentionalisme door Willem Minderhout - De Leunstoel


		archiefvorig nr.lopend nr.
			Nummer 13 Jaargang 21 4 april 2024 Nummer 14 verschijnt op 18 april 2024

Vermaak en Genot > Een omweg waard		delen printen terug


	De paradoxen van het non-intentionalisme	Willem Minderhout
	Op zaterdag 22 mei werd het Museum voor Onbedoelde Kunst (MOK) wegens de covid-pandemie wederom niet geopend. Om deze non-gebeurtenis enig cachet te geven werd het publiek in staat gesteld om onder deskundige begeleiding van directeur Gilad Bino Jr. Walvisch en twee uitmuntende curatoren, die hand en spandiensten verleenden als suppoost, een wandeling te maken langs de indrukwekkende collectie onbedoelde kunst die het museum in korte tijd heeft verzameld op het NDSM-terrein in Amsterdam Noord. Liefhebbers van het non-intentionalisme uit heel Nederland verzamelden zich reikhalzend bij het eenvoudige bezoekerscentrum van het MOK op deze winderige zaterdag op het NDSM-plein. Gelukkig zaten de weergoden het bezoek niet helemaal dwars, want het bleef droog. Dankzij een hypermoderne audio-installatie konden wij ondanks de stormachtige wind de uitleg van de heer Walvisch via een zogenaamd ‘oortje’ uitstekend volgen. Niet alle bezoekers bleken zich verdiept te hebben in het non-intentionalisme, sommigen meenden zelfs dat de collectie werken uit de ateleologische school en het contingentisme zou bevatten, maar de heer Walvisch bracht ook hen vakkundig op de hoogte van de essentie van de onbedoelde kunst. Mij viel op dat hij hierbij, ondanks zijn indrukwekkende eruditie, in heldere taal en zonder belerend te zijn de waarde en betekenis van de collectie van het MOK ook aan de meest sceptische bezoeker moeiteloos overbracht. Zoals de meeste lezers van De Leunstoel ongetwijfeld weten voegt het MOK verhalen toe aan alledaagse objecten in de openbare ruimte, zodat deze objecten in kunstwerken transformeren. Dit klinkt nogal abstract maar werd onmiddellijk geconcretiseerd toen wij geconfronteerd werden met het werk ‘Dualiteit’, dat in eerste instantie leek te bestaan uit plaveisel doorsneden door een oud tramspoor. ‘Niet echt indrukwekkend’, denkt u wellicht. Tot u ziet dat de kunstenares Magdalena Loman haar werk van een wissel heeft voorzien. ‘Volgen we het linker, of het rechter spoor?’ en andere levensvragen borrelen onvermijdelijk op in het brein van de beschouwer. Dit was nog slechts het eerste kunstwerk. Een ‘hors-d'oeuvre’ zo u wil. Er wachtte ons nog een stevige non-intentionele maaltijd, die ons door de heer Walvisch al wandelend langs, over en onder zijn collectie werd opgediend. Tegen het eind van ons bezoek werden wij als bezoekers in staat gesteld om ook zelf een onbedoeld kunstwerk te cureren. Dit leverde enkele veelbelovende werken op die wellicht aan de collectie zullen worden toegevoegd. Ik was diep onder de indruk van de werken die de staf van het MOK op het NDSM-terrein gecureerd heeft. Dit wil echter niet zeggen dat er geen kritische noten te kraken zijn. Want hoe onbedoeld is die onbedoelde kunst nu eigenlijk? Menig schilder of fotograaf kadert de werkelijkheid in om er vervolgens een schilderij, een foto of een andersoortige afbeelding van te maken. De non-intentionalist slaat die tweede stap over maar toont het ingekaderde werk in situ in al zijn driedimensionale glorie, waarbij ook de tand des tijds als vierde dimensie vrijelijk zijn werk mag doen. Denk aan het krachtige werk ‘My Wife Is A Great Cook’ dat uit een gebutst en verroest spijsolieblik bestaat. Prachtig! Maar is deze musealisering van een rauw stuk werkelijkheid nu geniaal, of gewoon uit luiheid geboren? Problematischer vind ik het paradoxale karakter van de door het MOK bijeengebrachte onbedoelde kunstverzameling. Het MOK voegt namelijk alsnog een bedoeling aan die onbedoelde kunstwerken toe door het niet alleen in te kaderen, maar ook een titel te geven, aan een kunstenaar toe te schrijven en zelfs te dateren. De onbedoelde kunst verwordt hierdoor alsnog tot, zij het fictieve, bedoelde kunst. Hoewel dit wellicht de gemiddelde bezoeker, op zoek naar mooie verhalen, kan bevredigen, zit mij dit dwars. Persoonlijk vind ik dit een intentionalistische smet op een anderszins alleszins nobel streven de onbedoelde kunst bij het grote publiek onder de aandacht te brengen. Dit compromis met het mainstream plaatjeskijkende kunstwereldje zal het MOK op korte termijn wellicht geen windeieren leggen, maar op langere termijn denk ik dat de hardcore liefhebbers van onbedoelde kunst het MOK links zullen laten liggen om zelf al curerend door de wereld te trekken. Wat onbedoelde kunst is, maakt men per slot van rekening helemaal zelf uit. Daar heeft men geen Walvisch voor nodig. Desalniettemin is het niet meer dan fair om de grote verdienste van de heer Walvisch te onderstrepen. Dankzij hem heeft het adagium dat schoonheid vooral in het oog van de aanschouwer ligt een nieuwe impuls gekregen. De kunst van het kijken maakt in potentie van al het bekekene kunst. Daar mogen wij hem dankbaar voor zijn. Het MOK: https://www.hetmok.nl/ ---- De plaatjes zijn van de schrijver, met opzet!

© 2021 Willem Minderhout

meer Willem Minderhout - meer "Een omweg waard" -

Vermaak en Genot > Een omweg waard
De paradoxen van het non-intentionalisme	Willem Minderhout
Op zaterdag 22 mei werd het Museum voor Onbedoelde Kunst (MOK) wegens de covid-pandemie wederom niet geopend. Om deze non-gebeurtenis enig cachet te geven werd het publiek in staat gesteld om onder deskundige begeleiding van directeur Gilad Bino Jr. Walvisch en twee uitmuntende curatoren, die hand en spandiensten verleenden als suppoost, een wandeling te maken langs de indrukwekkende collectie onbedoelde kunst die het museum in korte tijd heeft verzameld op het NDSM-terrein in Amsterdam Noord. Liefhebbers van het non-intentionalisme uit heel Nederland verzamelden zich reikhalzend bij het eenvoudige bezoekerscentrum van het MOK op deze winderige zaterdag op het NDSM-plein. Gelukkig zaten de weergoden het bezoek niet helemaal dwars, want het bleef droog. Dankzij een hypermoderne audio-installatie konden wij ondanks de stormachtige wind de uitleg van de heer Walvisch via een zogenaamd ‘oortje’ uitstekend volgen. Niet alle bezoekers bleken zich verdiept te hebben in het non-intentionalisme, sommigen meenden zelfs dat de collectie werken uit de ateleologische school en het contingentisme zou bevatten, maar de heer Walvisch bracht ook hen vakkundig op de hoogte van de essentie van de onbedoelde kunst. Mij viel op dat hij hierbij, ondanks zijn indrukwekkende eruditie, in heldere taal en zonder belerend te zijn de waarde en betekenis van de collectie van het MOK ook aan de meest sceptische bezoeker moeiteloos overbracht. Zoals de meeste lezers van De Leunstoel ongetwijfeld weten voegt het MOK verhalen toe aan alledaagse objecten in de openbare ruimte, zodat deze objecten in kunstwerken transformeren. Dit klinkt nogal abstract maar werd onmiddellijk geconcretiseerd toen wij geconfronteerd werden met het werk ‘Dualiteit’, dat in eerste instantie leek te bestaan uit plaveisel doorsneden door een oud tramspoor. ‘Niet echt indrukwekkend’, denkt u wellicht. Tot u ziet dat de kunstenares Magdalena Loman haar werk van een wissel heeft voorzien. ‘Volgen we het linker, of het rechter spoor?’ en andere levensvragen borrelen onvermijdelijk op in het brein van de beschouwer. Dit was nog slechts het eerste kunstwerk. Een ‘hors-d'oeuvre’ zo u wil. Er wachtte ons nog een stevige non-intentionele maaltijd, die ons door de heer Walvisch al wandelend langs, over en onder zijn collectie werd opgediend. Tegen het eind van ons bezoek werden wij als bezoekers in staat gesteld om ook zelf een onbedoeld kunstwerk te cureren. Dit leverde enkele veelbelovende werken op die wellicht aan de collectie zullen worden toegevoegd. Ik was diep onder de indruk van de werken die de staf van het MOK op het NDSM-terrein gecureerd heeft. Dit wil echter niet zeggen dat er geen kritische noten te kraken zijn. Want hoe onbedoeld is die onbedoelde kunst nu eigenlijk? Menig schilder of fotograaf kadert de werkelijkheid in om er vervolgens een schilderij, een foto of een andersoortige afbeelding van te maken. De non-intentionalist slaat die tweede stap over maar toont het ingekaderde werk in situ in al zijn driedimensionale glorie, waarbij ook de tand des tijds als vierde dimensie vrijelijk zijn werk mag doen. Denk aan het krachtige werk ‘My Wife Is A Great Cook’ dat uit een gebutst en verroest spijsolieblik bestaat. Prachtig! Maar is deze musealisering van een rauw stuk werkelijkheid nu geniaal, of gewoon uit luiheid geboren? Problematischer vind ik het paradoxale karakter van de door het MOK bijeengebrachte onbedoelde kunstverzameling. Het MOK voegt namelijk alsnog een bedoeling aan die onbedoelde kunstwerken toe door het niet alleen in te kaderen, maar ook een titel te geven, aan een kunstenaar toe te schrijven en zelfs te dateren. De onbedoelde kunst verwordt hierdoor alsnog tot, zij het fictieve, bedoelde kunst. Hoewel dit wellicht de gemiddelde bezoeker, op zoek naar mooie verhalen, kan bevredigen, zit mij dit dwars. Persoonlijk vind ik dit een intentionalistische smet op een anderszins alleszins nobel streven de onbedoelde kunst bij het grote publiek onder de aandacht te brengen. Dit compromis met het mainstream plaatjeskijkende kunstwereldje zal het MOK op korte termijn wellicht geen windeieren leggen, maar op langere termijn denk ik dat de hardcore liefhebbers van onbedoelde kunst het MOK links zullen laten liggen om zelf al curerend door de wereld te trekken. Wat onbedoelde kunst is, maakt men per slot van rekening helemaal zelf uit. Daar heeft men geen Walvisch voor nodig. Desalniettemin is het niet meer dan fair om de grote verdienste van de heer Walvisch te onderstrepen. Dankzij hem heeft het adagium dat schoonheid vooral in het oog van de aanschouwer ligt een nieuwe impuls gekregen. De kunst van het kijken maakt in potentie van al het bekekene kunst. Daar mogen wij hem dankbaar voor zijn. Het MOK: https://www.hetmok.nl/ ---- De plaatjes zijn van de schrijver, met opzet!
© 2021 Willem Minderhout

	powered by CJ2