archiefvorig nr.lopend nr. Nummer 14 Jaargang 21 18 april 2024 Nummer 15 verschijnt op 9 mei 2024 Beschouwingen > In de polder delen printen terug Rationaliteit, dat zoeken we! Willem Minderhout De directeur van het CPB, Laura van Geest, roept op om in de geest van Nobelprijswinnaar en eerste CPB-directeur Jan Tinbergen vooral rationeel – ‘evidence based’ in het economenjargon – te onderzoeken welke maatregelen daadwerkelijk zoden aan de dijk zetten in de transitie naar een fossielvrije economie. Jan Tinbergen roept bij mij mooie herinneringen op, die helemaal niets met economie te maken hebben. Hij was namelijk ooit lid van de Nederlandse Jeugdbond van Natuurstudie (NJN), net als zijn broer Nico, die ook al een Nobelprijs – niet voor de economie maar voor de biologie –  zou winnen. Bij de NJN werd, toen ik daar in de jaren zeventig lid van was, nog steeds hun gidsje ‘roofvogels herkennen’ gebruikt. Ik heb dus roofvogels leren herkennen aan de hand van de aanwijzingen en tekeningen van deze twee Nobelprijswinnaars. Waarom vertel ik dit? De liefde voor natuur en landschap is er bij mij, van huis uit maar ook door de Tinbergens, al vroeg in geramd. Het Nederlandse landschap is echter door de schaalvergroting in de landbouw al vreselijk verschraald en komt nu nog eens extra onder druk te staan door nieuwe ‘energielandschappen’ van windturbines en zonneweides. Is dat erg? Niet per se, maar we moeten er wel goed over nadenken hoe we dat doen. Doen we dat dan niet? Als Statenlid in Zuid-Holland kan ik u verzekeren dat er erg veel aandacht wordt besteed aan de ruimtelijke inpassing van die nieuwe energielandschappen. Maatschappelijk draagvlak speelt daarbij ook een grote rol. Gaat dat altijd goed? Prijswinnaar Dany de Ronde beschrijft de protesten in de voormalige gemeente Korendijk (nu Hoeksche Waard) tegen de windturbines aan het Spui. Deze gemeente was in gebreke gebleven met het aanwijzen van een geschikte locatie voor windturbines. Een boer wiens terrein – parallel aan het water van het Spui – aan de ruimtelijke criteria van de provincie voldeed, speelde daar handig op in. Als oppositiefractie stemden we er mee in dat hier windturbines geplaatst mochten worden, omdat anders gemeenten die wel aan hun verplichtingen hadden voldaan benadeeld zouden worden. Ik ben er nog een paar keer langs geweest toen het park in bedrijf was en ik kan me de klachten van de direct-omwonenden goed voorstellen. Mag je dit offer afdwingen als overheid tot nut van ‘t algemeen? Ik weet het niet. Als we ons die vraag maar steeds blijven stellen en er open en eerlijk over zijn. Vlakbij die windturbinelokatie, bij het prachtige dorp Goudswaard, was overigens een zonneweide gepland. Aangezien die locatie mijns inziens niet strookte met de provinciale regels heb ik daar nog vragen over gesteld. Of die vragen de doorslag gaven weet ik niet, maar het plan gaat niet door. Maar dat is natuurlijk niet het einde van het verhaal. Nederland is nu in dertig regio’s opgedeeld die allemaal een Regionale Energiestrategie moeten opstellen. We kunnen bij de Hoeksche Waard blijven, want dat is één van die regio’s. De Hoeksche Waard wil in 2040 energieneutraal zijn. Dat betekent dat er nog een groot aantal forse windturbines en vierkante kilometers zonnepaneel in het landschap moeten worden ingepast. Hoe dat moet is nog een grote vraag. Dat het moet staat voor mij buiten kijf. Het holhoofdige getetter van de ‘klimaat-sceptici’ onder leiding van de heer Baudet vergiftigt de discussie en kan mogelijk zand in de raderen gooien. ‘CO2 is geen probleem en bovendien lossen we het wel op met kernenergie’ is volgens mij een adequate weergave van het wat raadselachtige standpunt van de Baudettianen. We moeten echter niet naar de andere kant doorschieten en net doen alsof er geen problemen zijn die we het hoofd moeten bieden. Ik denk dat we in de strijd tegen de opwarming van de aarde opties als kernenergie rationeel moeten afwegen. Het sluiten van bestaande kerncentrales vind ik niet zo’n slimme maatregel. Inherent veilige thoriumcentrales zijn echter mogelijk een oplossing voor de langere termijn, als het al te realiseren is. Zon en wind in combinatie met gebruik van restwarmte en geothermie zijn voorlopig de voornaamste opties. De grote vraag is hoe we dat grootschalig kunnen toepassen zonder natuur en landschap te schaden. Idealiter creëren we biotopen die iets toevoegen. Hopelijk zijn we met zijn allen slim genoeg om deze uitdaging tot een goed einde te brengen. We moeten toch in staat zijn om een klassieke Malthusiaanse catastrofe te voorkomen? ------ Het plaatje is van Han Busstra © 2020 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "In de polder" - Beschouwingen > In de polder Rationaliteit, dat zoeken we! Willem Minderhout De directeur van het CPB, Laura van Geest, roept op om in de geest van Nobelprijswinnaar en eerste CPB-directeur Jan Tinbergen vooral rationeel – ‘evidence based’ in het economenjargon – te onderzoeken welke maatregelen daadwerkelijk zoden aan de dijk zetten in de transitie naar een fossielvrije economie. Jan Tinbergen roept bij mij mooie herinneringen op, die helemaal niets met economie te maken hebben. Hij was namelijk ooit lid van de Nederlandse Jeugdbond van Natuurstudie (NJN), net als zijn broer Nico, die ook al een Nobelprijs – niet voor de economie maar voor de biologie –  zou winnen. Bij de NJN werd, toen ik daar in de jaren zeventig lid van was, nog steeds hun gidsje ‘roofvogels herkennen’ gebruikt. Ik heb dus roofvogels leren herkennen aan de hand van de aanwijzingen en tekeningen van deze twee Nobelprijswinnaars. Waarom vertel ik dit? De liefde voor natuur en landschap is er bij mij, van huis uit maar ook door de Tinbergens, al vroeg in geramd. Het Nederlandse landschap is echter door de schaalvergroting in de landbouw al vreselijk verschraald en komt nu nog eens extra onder druk te staan door nieuwe ‘energielandschappen’ van windturbines en zonneweides. Is dat erg? Niet per se, maar we moeten er wel goed over nadenken hoe we dat doen. Doen we dat dan niet? Als Statenlid in Zuid-Holland kan ik u verzekeren dat er erg veel aandacht wordt besteed aan de ruimtelijke inpassing van die nieuwe energielandschappen. Maatschappelijk draagvlak speelt daarbij ook een grote rol. Gaat dat altijd goed? Prijswinnaar Dany de Ronde beschrijft de protesten in de voormalige gemeente Korendijk (nu Hoeksche Waard) tegen de windturbines aan het Spui. Deze gemeente was in gebreke gebleven met het aanwijzen van een geschikte locatie voor windturbines. Een boer wiens terrein – parallel aan het water van het Spui – aan de ruimtelijke criteria van de provincie voldeed, speelde daar handig op in. Als oppositiefractie stemden we er mee in dat hier windturbines geplaatst mochten worden, omdat anders gemeenten die wel aan hun verplichtingen hadden voldaan benadeeld zouden worden. Ik ben er nog een paar keer langs geweest toen het park in bedrijf was en ik kan me de klachten van de direct-omwonenden goed voorstellen. Mag je dit offer afdwingen als overheid tot nut van ‘t algemeen? Ik weet het niet. Als we ons die vraag maar steeds blijven stellen en er open en eerlijk over zijn. Vlakbij die windturbinelokatie, bij het prachtige dorp Goudswaard, was overigens een zonneweide gepland. Aangezien die locatie mijns inziens niet strookte met de provinciale regels heb ik daar nog vragen over gesteld. Of die vragen de doorslag gaven weet ik niet, maar het plan gaat niet door. Maar dat is natuurlijk niet het einde van het verhaal. Nederland is nu in dertig regio’s opgedeeld die allemaal een Regionale Energiestrategie moeten opstellen. We kunnen bij de Hoeksche Waard blijven, want dat is één van die regio’s. De Hoeksche Waard wil in 2040 energieneutraal zijn. Dat betekent dat er nog een groot aantal forse windturbines en vierkante kilometers zonnepaneel in het landschap moeten worden ingepast. Hoe dat moet is nog een grote vraag. Dat het moet staat voor mij buiten kijf. Het holhoofdige getetter van de ‘klimaat-sceptici’ onder leiding van de heer Baudet vergiftigt de discussie en kan mogelijk zand in de raderen gooien. ‘CO2 is geen probleem en bovendien lossen we het wel op met kernenergie’ is volgens mij een adequate weergave van het wat raadselachtige standpunt van de Baudettianen. We moeten echter niet naar de andere kant doorschieten en net doen alsof er geen problemen zijn die we het hoofd moeten bieden. Ik denk dat we in de strijd tegen de opwarming van de aarde opties als kernenergie rationeel moeten afwegen. Het sluiten van bestaande kerncentrales vind ik niet zo’n slimme maatregel. Inherent veilige thoriumcentrales zijn echter mogelijk een oplossing voor de langere termijn, als het al te realiseren is. Zon en wind in combinatie met gebruik van restwarmte en geothermie zijn voorlopig de voornaamste opties. De grote vraag is hoe we dat grootschalig kunnen toepassen zonder natuur en landschap te schaden. Idealiter creëren we biotopen die iets toevoegen. Hopelijk zijn we met zijn allen slim genoeg om deze uitdaging tot een goed einde te brengen. We moeten toch in staat zijn om een klassieke Malthusiaanse catastrofe te voorkomen? ------ Het plaatje is van Han Busstra © 2020 Willem Minderhout powered by CJ2