archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Bezigheden > Galerie delen printen terug
Franz Marc Dik Kruithof

1715BZ Franz MarcFranz Marc schreef in 1912 met Wassily Kandinsky de ‘Almanach der Blaue Reiter’, een soort beginselverklaring voor een ander type schilderkunst dan in die tijd nog de overhand had. De nieuwe kunst zette zich af tegen het schilderen dat op de kunstacademies werd onderwezen en wilde de emotie tot uitdrukking brengen. Franz Marc probeerde zijn emoties over te brengen met kleuren. Het was expressionisme tegen academisme en Der Blaue Reiter was in Duitsland niet de enige daarin, want ongeveer gelijktijdig ontstond Die Brücke in Dresden.

Marc en Kandinsky maakten al enige jaren deel uit van een vriendengroep van schilders en kunstenaars die zich niet thuis voelden op de Academie van München, die overigens hoog aangeschreven stond. In hun zoeken naar expressie kozen ze voor het schilderen buiten in de natuur. De toenmalige levenspartner van Kandinsky, Gabriele Munter, kocht in 1909 een huis in het Zuid-Beierse dorpje Murnau am Staffelsee, waar de zomers werden doorgebracht met vrienden uit München als: Marianne von Werefkin, Alexei von Jawlensky, Franz Marc, August Macke en later ook de componist Arnold Schönberg.     

De Almanak de Blauwe Ruiter was een beginselverklaring en leidde tot een rondreizende tentoonstelling, Die erste Ausstelling der Redaktion des Blauen Reiters, met werk van Henri Rousseau, Heinrich Campendock, Robert Delaunay en nog zeven anderen, naast Kandinsky, Marc, Macke en Munter. 43 Werken van 14 kunstenaars waren in zes Duitse en vijf Europese steden te zien.

Franz Marc was een kunstenaarszoon, hoewel zijn vader uit een familie van ambtenaren en kooplui stamde. Als hij in 1900 twintig jaar oud is begint hij zijn derde studie, na filosofie en theologie, aan de Münchener Kunstacademie, maar dat duurt niet lang omdat hij er geen inspiratie in kan vinden. Hij werkt en studeert in München en Parijs en leert in 1910 August Macke1715BZ Blaue reiter kennen, met wie hij veel schrijft en praat over kunst. Hij vindt dan een eigen manier van (vooral dieren) schilderen, waarin kleur een belangrijke rol speelt. Blauw staat bij hem voor het mannelijke principe, stug en geestelijk en dat heeft de mooiste Blauwe Paarden opgeleverd die de kunstwereld kent. Van een begenadigd dierenschilder ontwikkelt hij zich in de jaren 1913 en 1914 tot een abstract schilder, die de dieren ondergeschikt maakt aan uitspattende vormen, met een rijk kleurenpalet.

Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt valt de vriendengroep rond de Blaue Reiter uit elkaar. Iedereen gaat terug naar zijn eigen land. August Macke moet in dienst en sneuvelt een paar weken later. Marc schrijft een mooi In Memoriam voor zijn vriend. Hij had zich toen net gemeld als oorlogsvrijwilliger.  Eerst moest hij camouflagedoeken schilderen, maar in maart 1916 werd hij dodelijk getroffen tijdens een patrouille.

Gabriele Munter woonde tijdens de Eerste Wereldoorlog in Zweden, maar keerde daarna terug naar Murnau en zette het na de Tweede Wereldoorlog op de kaart als kunstenaarsdorp. Ze heeft er veel werk van de leden van Der Blaue Reiter bewaard en daarmee in 1949 een tentoonstelling in het Haus der Kunst in München mogelijk gemaakt. Die betekende een herontdekking van Der Blaue Reiter. In de Hitlerjaren werden de meeste deelnemende kunstenaars tot de ‘entartete kunst’ gerekend. Bij haar tachtigste verjaardag, in 1957, schonk zij haar verzameling aan de stad München, waardoor de Städtische Galerie im Lenbachhaus direct een belangrijk kunstmuseum werd. In 2005 was daar een grote, retrospectieve tentoonstelling over Franz Marc. Het was de eerste en enige keer dat ik een echt mooi overzicht van zijn werk zag. Overweldigend!

--------
Het portret van Franz Marc is gemaakt door August Macke. Het komt van Wikimedia Commons.


© 2020 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Galerie" -
Bezigheden > Galerie
Franz Marc Dik Kruithof
1715BZ Franz MarcFranz Marc schreef in 1912 met Wassily Kandinsky de ‘Almanach der Blaue Reiter’, een soort beginselverklaring voor een ander type schilderkunst dan in die tijd nog de overhand had. De nieuwe kunst zette zich af tegen het schilderen dat op de kunstacademies werd onderwezen en wilde de emotie tot uitdrukking brengen. Franz Marc probeerde zijn emoties over te brengen met kleuren. Het was expressionisme tegen academisme en Der Blaue Reiter was in Duitsland niet de enige daarin, want ongeveer gelijktijdig ontstond Die Brücke in Dresden.

Marc en Kandinsky maakten al enige jaren deel uit van een vriendengroep van schilders en kunstenaars die zich niet thuis voelden op de Academie van München, die overigens hoog aangeschreven stond. In hun zoeken naar expressie kozen ze voor het schilderen buiten in de natuur. De toenmalige levenspartner van Kandinsky, Gabriele Munter, kocht in 1909 een huis in het Zuid-Beierse dorpje Murnau am Staffelsee, waar de zomers werden doorgebracht met vrienden uit München als: Marianne von Werefkin, Alexei von Jawlensky, Franz Marc, August Macke en later ook de componist Arnold Schönberg.     

De Almanak de Blauwe Ruiter was een beginselverklaring en leidde tot een rondreizende tentoonstelling, Die erste Ausstelling der Redaktion des Blauen Reiters, met werk van Henri Rousseau, Heinrich Campendock, Robert Delaunay en nog zeven anderen, naast Kandinsky, Marc, Macke en Munter. 43 Werken van 14 kunstenaars waren in zes Duitse en vijf Europese steden te zien.

Franz Marc was een kunstenaarszoon, hoewel zijn vader uit een familie van ambtenaren en kooplui stamde. Als hij in 1900 twintig jaar oud is begint hij zijn derde studie, na filosofie en theologie, aan de Münchener Kunstacademie, maar dat duurt niet lang omdat hij er geen inspiratie in kan vinden. Hij werkt en studeert in München en Parijs en leert in 1910 August Macke1715BZ Blaue reiter kennen, met wie hij veel schrijft en praat over kunst. Hij vindt dan een eigen manier van (vooral dieren) schilderen, waarin kleur een belangrijke rol speelt. Blauw staat bij hem voor het mannelijke principe, stug en geestelijk en dat heeft de mooiste Blauwe Paarden opgeleverd die de kunstwereld kent. Van een begenadigd dierenschilder ontwikkelt hij zich in de jaren 1913 en 1914 tot een abstract schilder, die de dieren ondergeschikt maakt aan uitspattende vormen, met een rijk kleurenpalet.

Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt valt de vriendengroep rond de Blaue Reiter uit elkaar. Iedereen gaat terug naar zijn eigen land. August Macke moet in dienst en sneuvelt een paar weken later. Marc schrijft een mooi In Memoriam voor zijn vriend. Hij had zich toen net gemeld als oorlogsvrijwilliger.  Eerst moest hij camouflagedoeken schilderen, maar in maart 1916 werd hij dodelijk getroffen tijdens een patrouille.

Gabriele Munter woonde tijdens de Eerste Wereldoorlog in Zweden, maar keerde daarna terug naar Murnau en zette het na de Tweede Wereldoorlog op de kaart als kunstenaarsdorp. Ze heeft er veel werk van de leden van Der Blaue Reiter bewaard en daarmee in 1949 een tentoonstelling in het Haus der Kunst in München mogelijk gemaakt. Die betekende een herontdekking van Der Blaue Reiter. In de Hitlerjaren werden de meeste deelnemende kunstenaars tot de ‘entartete kunst’ gerekend. Bij haar tachtigste verjaardag, in 1957, schonk zij haar verzameling aan de stad München, waardoor de Städtische Galerie im Lenbachhaus direct een belangrijk kunstmuseum werd. In 2005 was daar een grote, retrospectieve tentoonstelling over Franz Marc. Het was de eerste en enige keer dat ik een echt mooi overzicht van zijn werk zag. Overweldigend!

--------
Het portret van Franz Marc is gemaakt door August Macke. Het komt van Wikimedia Commons.
© 2020 Dik Kruithof
powered by CJ2