archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Boer en landschap (2) Willem Minderhout

1717BS Quno

Ik maakte een opmerking over het ‘Vogelhof’, een speciaal voor weidevogels ingericht stuk grond bij de Vlietlanden aan de andere kant van de A4, waar ik nooit een weidevogel gezien heb. Ik vermoed dat dat ook is opgeslokt door de Rijnlandroute, maar dat blijkt niet het geval te zijn. ‘Ha, het Vogelhof. Dat noemen wij het ‘Vogelkerkhof’. Dat is er nog hoor, maar je hebt gelijk, daar broedt helemaal niks. Daar maakt blijkbaar niemand zich druk om. Alleen wij boeren lijken verantwoording af te moeten leggen, terreinbeheerders blijkbaar niet.’

We staan naast een oude koeienstal. Ik merk op dat er nog een asbestdak op ligt. Wordt het geen tijd om dat te vervangen door een dak met zonnepanelen? ‘De verplichting om alle asbestdaken te vervangen is uitgesteld tot 2028. Tegen die tijd wil ik de hele schuur vervangen. Nu kan ik urine en mest nog niet gescheiden opvangen. In de strijd tegen de stikstof zal dat wel moeten. Het wordt steeds lastiger om vergunningen te krijgen, vanwege die stikstof. Ja, ik ben ook een boze boer. Wij krijgen overal de schuld van terwijl we aantoonbaar steeds minder stikstof uitstoten. En als je hier het landbouwareaal verkleint, wil dat niet zeggen dat mensen minder gaan eten. Dat betekent dus dat elders op de wereld, waar minder efficiënt geboerd wordt, er meer landbouwgrond bij moet komen. En wat is nou het probleem? Dat de Nieuwkoopse Plassen dichtgroeien? Zo is de natuur. Het is ontstaan door veen af te graven en nu neemt de natuur dat terug. Waarom zou je die processen willen stoppen?‘

Ik breng hier tegenin dat verzuring leidt tot een arme natuur waar vooral gras, bramen en brandnetels floreren. Dat moet toch anders kunnen?
‘Ik leer nog dagelijks bij’, zegt Quno ‘want voor onze bedrijfsvoering zijn gezonde natuurlijke processen van levensbelang. Ik gebruik bijvoorbeeld geen zaagsel meer op de ligplaatsen van de koeien, omdat zaagsel zorgt voor verzuring van m’n weilanden.’
Ik vertel hem dat ik helemaal warm word van een coöperatie als ‘Land van Ons’, die boerenland koopt en het onder voorwaarden weer verpacht. Ik bezit via die coöperatie zelf zo’n 50 m2 landbouwgrond en daar ben ik heel trots op. Quno pakt zijn smartphone en bekijkt de doelstellingen van Land van Ons. ‘Even zien. Geen chemische gewasbescherming. Dat doe ik al heel weinig. Ik zet alleen af en toe de spuit op de distels, als het er al te veel worden. Geen drijfmest injecteren. Daar ben ik het helemaal mee eens. Dat doe ik ook niet. Geen gebruik van kunstmest. Dat kan. Ik probeer al zo weinig mogelijk te gebruiken. Niet intensief maaien. Ik houd bij het maaien al rekening met de broedvogels. Wat moet ik nog meer doen? Herstel hagen, singels, houtwallen. Dat past helemaal niet in het open veenweidegebied. Bemesting aangepast aan de behoefte. Ik doe niet anders. Herstel temperatuurgradiënten. Dat zou ik wel willen doen, als ik wist wat het was. Kun je me dat vertellen? Jij bent lid van die club?‘ Ik moet hem helaas het antwoord schuldig blijven.

‘Feitelijk willen jullie dat er biologisch geboerd wordt, als ik dat zo lees. Maar de veeteelt is hier eigenlijk al vrijwel biologisch. Door de lagere toegestane hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest die in de biologische veeteelt per hectare gebruikt mag worden, heb ik met dezelfde hoeveelheid vee meer grond nodig en die grond is schaars.’
‘Het cynische is dat juist door het verlagen van het eiwit in het veevoer, één van de voornaamste anti-stikstof maatregelen van dit kabinet, het kunstmestgebruik gestimuleerd wordt. Meer stikstof ín de vorm van kunstmest geeft een hoger eiwitgehalte aan het gras. Als je op die manier je gras eiwitrijk maakt, dan kun je eiwitarm krachtvoer aankopen zonder dat de koe per saldo minder eiwit eet en dus minder produceert. De maatregelen zijn juridisch dichtgetimmerd, maar het rendement is op deze manier nul.’

Het verhogen van eiwit in het rantsoen kan er ook voor zorgen dat de eiwit efficiëntie verbetert en daardoor de ammoniak uitstoot verlaagd wordt …  

‘Ook de regionale energiestrategie baart me zorgen. Er zijn allerlei cowboys op zoek naar locaties voor zonneweiden. Die boeren worden gouden bergen beloofd. Hoe kan ik op concurreren tegen een collegaboer die volloopt doordat hij een deel van zijn areaal als zonneweide mag exploiteren? Een boer die z’n land voor zonnepanelen verhuurt vangt € 5.000 tot € 7.500 per hectare per jaar. Zo’n boer is in staat om voor geld boven de landbouwwaarde land terug te huren dat ik, of een andere collega, ook wel had willen huren. Het verstoort dus de markt. Dat is een aspect van die zonneweideontwikkeling waar nog nauwelijks rekening mee gehouden wordt. Bovendien bouwen ze in Leiden en Den Haag hoge flats om mensen efficiënt te huisvesten en het meest schaarse in Nederland, grond, leggen we vol met de blauwe gloed van de zonnepanelen. Die dingen moet je stapelen! Daken, parkeerterreinen, verzin het maar. Grote paneeloppervlakten op een makkelijke bodem heeft een grotere impact op veel meer aspecten dan er nu beseft wordt, ben ik bang.’

‘Ik sta voor een aantal enorme investeringen: een stal met mest-urinescheiding, zonnepanelen, een grondwaterinfiltratiesysteem om de bodemdaling te remmen en ik moet er ook nog voor zorgen dat mijn boerderij niet door zijn heipalen zakt. Mijn kinderen zijn nog te jong, dus ik weet niet of één van hen mijn bedrijf wil overnemen, maar onder deze condities zou ik het ze afraden. Boeren moet perspectief geboden worden!’

Het begint steeds harder te waaien en te regenen. Fijn voor de weidevogels. Iets minder fijn voor mij, want ik moet tegen de wind in naar Den Haag terugfietsen. In de kaasmakerij schaf ik nog een pondje boerenkaas aan en neem afscheid. We beloven contact te houden. Dat zal wel lukken, want die kaas is altijd snel op.

Weidevogelnesten op land Quno Onderwater met een drone in kaart gebracht

De Groene Klaver

Land van Ons

-------
Het plaatje is geknipt uit een foto van de schrijver.



© 2020 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Boer en landschap (2) Willem Minderhout
1717BS Quno

Ik maakte een opmerking over het ‘Vogelhof’, een speciaal voor weidevogels ingericht stuk grond bij de Vlietlanden aan de andere kant van de A4, waar ik nooit een weidevogel gezien heb. Ik vermoed dat dat ook is opgeslokt door de Rijnlandroute, maar dat blijkt niet het geval te zijn. ‘Ha, het Vogelhof. Dat noemen wij het ‘Vogelkerkhof’. Dat is er nog hoor, maar je hebt gelijk, daar broedt helemaal niks. Daar maakt blijkbaar niemand zich druk om. Alleen wij boeren lijken verantwoording af te moeten leggen, terreinbeheerders blijkbaar niet.’

We staan naast een oude koeienstal. Ik merk op dat er nog een asbestdak op ligt. Wordt het geen tijd om dat te vervangen door een dak met zonnepanelen? ‘De verplichting om alle asbestdaken te vervangen is uitgesteld tot 2028. Tegen die tijd wil ik de hele schuur vervangen. Nu kan ik urine en mest nog niet gescheiden opvangen. In de strijd tegen de stikstof zal dat wel moeten. Het wordt steeds lastiger om vergunningen te krijgen, vanwege die stikstof. Ja, ik ben ook een boze boer. Wij krijgen overal de schuld van terwijl we aantoonbaar steeds minder stikstof uitstoten. En als je hier het landbouwareaal verkleint, wil dat niet zeggen dat mensen minder gaan eten. Dat betekent dus dat elders op de wereld, waar minder efficiënt geboerd wordt, er meer landbouwgrond bij moet komen. En wat is nou het probleem? Dat de Nieuwkoopse Plassen dichtgroeien? Zo is de natuur. Het is ontstaan door veen af te graven en nu neemt de natuur dat terug. Waarom zou je die processen willen stoppen?‘

Ik breng hier tegenin dat verzuring leidt tot een arme natuur waar vooral gras, bramen en brandnetels floreren. Dat moet toch anders kunnen?
‘Ik leer nog dagelijks bij’, zegt Quno ‘want voor onze bedrijfsvoering zijn gezonde natuurlijke processen van levensbelang. Ik gebruik bijvoorbeeld geen zaagsel meer op de ligplaatsen van de koeien, omdat zaagsel zorgt voor verzuring van m’n weilanden.’
Ik vertel hem dat ik helemaal warm word van een coöperatie als ‘Land van Ons’, die boerenland koopt en het onder voorwaarden weer verpacht. Ik bezit via die coöperatie zelf zo’n 50 m2 landbouwgrond en daar ben ik heel trots op. Quno pakt zijn smartphone en bekijkt de doelstellingen van Land van Ons. ‘Even zien. Geen chemische gewasbescherming. Dat doe ik al heel weinig. Ik zet alleen af en toe de spuit op de distels, als het er al te veel worden. Geen drijfmest injecteren. Daar ben ik het helemaal mee eens. Dat doe ik ook niet. Geen gebruik van kunstmest. Dat kan. Ik probeer al zo weinig mogelijk te gebruiken. Niet intensief maaien. Ik houd bij het maaien al rekening met de broedvogels. Wat moet ik nog meer doen? Herstel hagen, singels, houtwallen. Dat past helemaal niet in het open veenweidegebied. Bemesting aangepast aan de behoefte. Ik doe niet anders. Herstel temperatuurgradiënten. Dat zou ik wel willen doen, als ik wist wat het was. Kun je me dat vertellen? Jij bent lid van die club?‘ Ik moet hem helaas het antwoord schuldig blijven.

‘Feitelijk willen jullie dat er biologisch geboerd wordt, als ik dat zo lees. Maar de veeteelt is hier eigenlijk al vrijwel biologisch. Door de lagere toegestane hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest die in de biologische veeteelt per hectare gebruikt mag worden, heb ik met dezelfde hoeveelheid vee meer grond nodig en die grond is schaars.’
‘Het cynische is dat juist door het verlagen van het eiwit in het veevoer, één van de voornaamste anti-stikstof maatregelen van dit kabinet, het kunstmestgebruik gestimuleerd wordt. Meer stikstof ín de vorm van kunstmest geeft een hoger eiwitgehalte aan het gras. Als je op die manier je gras eiwitrijk maakt, dan kun je eiwitarm krachtvoer aankopen zonder dat de koe per saldo minder eiwit eet en dus minder produceert. De maatregelen zijn juridisch dichtgetimmerd, maar het rendement is op deze manier nul.’

Het verhogen van eiwit in het rantsoen kan er ook voor zorgen dat de eiwit efficiëntie verbetert en daardoor de ammoniak uitstoot verlaagd wordt …  

‘Ook de regionale energiestrategie baart me zorgen. Er zijn allerlei cowboys op zoek naar locaties voor zonneweiden. Die boeren worden gouden bergen beloofd. Hoe kan ik op concurreren tegen een collegaboer die volloopt doordat hij een deel van zijn areaal als zonneweide mag exploiteren? Een boer die z’n land voor zonnepanelen verhuurt vangt € 5.000 tot € 7.500 per hectare per jaar. Zo’n boer is in staat om voor geld boven de landbouwwaarde land terug te huren dat ik, of een andere collega, ook wel had willen huren. Het verstoort dus de markt. Dat is een aspect van die zonneweideontwikkeling waar nog nauwelijks rekening mee gehouden wordt. Bovendien bouwen ze in Leiden en Den Haag hoge flats om mensen efficiënt te huisvesten en het meest schaarse in Nederland, grond, leggen we vol met de blauwe gloed van de zonnepanelen. Die dingen moet je stapelen! Daken, parkeerterreinen, verzin het maar. Grote paneeloppervlakten op een makkelijke bodem heeft een grotere impact op veel meer aspecten dan er nu beseft wordt, ben ik bang.’

‘Ik sta voor een aantal enorme investeringen: een stal met mest-urinescheiding, zonnepanelen, een grondwaterinfiltratiesysteem om de bodemdaling te remmen en ik moet er ook nog voor zorgen dat mijn boerderij niet door zijn heipalen zakt. Mijn kinderen zijn nog te jong, dus ik weet niet of één van hen mijn bedrijf wil overnemen, maar onder deze condities zou ik het ze afraden. Boeren moet perspectief geboden worden!’

Het begint steeds harder te waaien en te regenen. Fijn voor de weidevogels. Iets minder fijn voor mij, want ik moet tegen de wind in naar Den Haag terugfietsen. In de kaasmakerij schaf ik nog een pondje boerenkaas aan en neem afscheid. We beloven contact te houden. Dat zal wel lukken, want die kaas is altijd snel op.

Weidevogelnesten op land Quno Onderwater met een drone in kaart gebracht

De Groene Klaver

Land van Ons

-------
Het plaatje is geknipt uit een foto van de schrijver.

© 2020 Willem Minderhout
powered by CJ2