archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Land Art artiesten Katharina Kouwenhoven

1615VG Landart1Traditioneel werd door een kunstenaar gewerkt op doek of hout en met verf en een penseel en, als hij driedimensionaal werkte, met steen en klei. Veel variatie zat daar niet in, behalve de muurschildering, waarschijnlijk wel het oudste medium van de kunstenaar. De werkwijzen die de kunstenaar zo ter beschikking stonden verschilden ook niet veel en werden op een bepaald moment zelfs op academies min of meer voorgeschreven.

De schilder Miro was aanvankelijk ook een traditionele kunstenaars, die leuke dorpsgezichtjes schilderde. Maar op een goed moment vroeg hij zich af of je wel verf en penselen nodig had voor een ‘schilderij’ en of dat wel altijd op doek moest. Hij begon met het weglaten van perspectief en beperkte zich steeds meer tot kleur en vormen en werd een van onze belangrijkste abstracte schilders en iemand die magnifiek gebruik maakte van ‘gevonden voorwerpen’, zoals ook Picasso zo ingenieus kon.

Verschillende kunstenaars zijn inmiddels een stapje verder gegaan; zij gaan naar buiten. Waar dragers en media spontaan voorhanden zijn: er zijn wegen, stromen, stranden, bossen, weilanden al of niet in de loop der tijd vanzelf gevormd. Er is ook een onuitputtelijke hoeveelheid materiaal waarmee in de omgeving kan worden ingegrepen of de omgeving kan worden aangevuld of veranderd. De  producten die dit oplevert hebben vaak een tijdelijk of ontoegankelijk karakter, maar gelukkig kunnen ze worden vastgelegd op foto of video. Door deze kunstenaars, de z.g. land art artists, worden bij tijd en wijle ook dingen gemaakt in musea.

Zo liet de Engelse kunstenaar Richard Long(1945) bij museum De Pont in Tilburg grote hoeveelheden stenen van verschillende soorten (rotsblokken, rode platte stenen) afleveren. Soort bij soort werden ze gesorteerd en in verschillende geometrische patronen op de vloer gelegd, een cirkel, een lange rechthoek, een kruis. Die kunnen we dus allemaal bewonderen, al zullen zij daar ook niet blijven. Dat geldt ook voor de vormen die hij heeft neergelegd op zijn wandelingen. Long is een wandelaar die over de hele wereld zijn kilometers gemaakt heeft en zijn sporen heeft nagelaten. Maar daar zijn gelukkig foto’s van.

Richard1615VG Landart2 Long is verwant aan de eveneens Engelse kunstenaar Andy Goldsworthy (1956), die in Schotland woont en vlak bij huis zijn ingrepen in de natuur pleegt met materiaal dat hij ter plekke vindt en verzamelt. In een filmpje zag ik hem op het strand van afgeronde stenen een soort bijenkorf bouwen. Daarvoor moest hij telkens weer op zoek naar een passende steen voor het ronde dak. Toen het klaar was werd het langzaam door de zee verzwolgen. Zeer inspirerend zijn z’n rechtop staande stenen cirkels. Dat is helemaal een lastig karweitje, maar hij heeft veel geduld en het lukt hem altijd. Ook Goldsworthy maakt wel objecten voor musea, maar hij baggert liever door de modder.

Wat is er nu zo fascinerend aan deze kunst? Wat mij fascineert is de ‘natuurlijkheid’ ervan. Niet alleen van de omgeving en het materiaal, maar ook van de werkwijze. Verzamelen, sorteren en ordenen is een kinderlijke, primitieve bezigheid, die we allemaal leuk vinden. We verzamelen schelpen op het strand en leggen er patroontjes mee, ik speelde als kind met de knopendoos van mijn moeder en die knopen kon je op talloze manieren ordenen en neerleggen, ik deed het met mijn kleinzoon met een bik vol schroeven, moertjes en spijkers.

Het is een aangeboren manier om de omgeving eronder te krijgen en je hoeft er niet jaren voor te studeren aan een academie. En dat ingrijpen in de natuur is zo oud als de mensheid zelf. Bomen kappen om akkertjes aan te leggen, oerwoud verwijderen om palmbomen te planten, dijken opwerpen om weiden te beschermen, duinen beplanten om zand vast te houden of bomen kappen om zand juist een kans te geven zich te verspreiden. Met dat soort ingrepen zijn we helemaal niet blij meer, al kunnen ze ook mooie dingen opleveren: een akker vol korenbloemen, een veld met zonnebloemen die allemaal dezelfde kant op kijken, een zandverstuiving, ja zeker. De ingrepen van de land art kunstenaars hebben echter alleen maar positieve effecten. Ik word er in ieder geval erg gelukkig van.

N.B. Het werk van Richard Long en Andy Goldsworthy is, als het niet in een museum te bezichtigen is, altijd te zien op You Tube.

------
De plaatjes zijn van de schrijfster


© 2019 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Land Art artiesten Katharina Kouwenhoven
1615VG Landart1Traditioneel werd door een kunstenaar gewerkt op doek of hout en met verf en een penseel en, als hij driedimensionaal werkte, met steen en klei. Veel variatie zat daar niet in, behalve de muurschildering, waarschijnlijk wel het oudste medium van de kunstenaar. De werkwijzen die de kunstenaar zo ter beschikking stonden verschilden ook niet veel en werden op een bepaald moment zelfs op academies min of meer voorgeschreven.

De schilder Miro was aanvankelijk ook een traditionele kunstenaars, die leuke dorpsgezichtjes schilderde. Maar op een goed moment vroeg hij zich af of je wel verf en penselen nodig had voor een ‘schilderij’ en of dat wel altijd op doek moest. Hij begon met het weglaten van perspectief en beperkte zich steeds meer tot kleur en vormen en werd een van onze belangrijkste abstracte schilders en iemand die magnifiek gebruik maakte van ‘gevonden voorwerpen’, zoals ook Picasso zo ingenieus kon.

Verschillende kunstenaars zijn inmiddels een stapje verder gegaan; zij gaan naar buiten. Waar dragers en media spontaan voorhanden zijn: er zijn wegen, stromen, stranden, bossen, weilanden al of niet in de loop der tijd vanzelf gevormd. Er is ook een onuitputtelijke hoeveelheid materiaal waarmee in de omgeving kan worden ingegrepen of de omgeving kan worden aangevuld of veranderd. De  producten die dit oplevert hebben vaak een tijdelijk of ontoegankelijk karakter, maar gelukkig kunnen ze worden vastgelegd op foto of video. Door deze kunstenaars, de z.g. land art artists, worden bij tijd en wijle ook dingen gemaakt in musea.

Zo liet de Engelse kunstenaar Richard Long(1945) bij museum De Pont in Tilburg grote hoeveelheden stenen van verschillende soorten (rotsblokken, rode platte stenen) afleveren. Soort bij soort werden ze gesorteerd en in verschillende geometrische patronen op de vloer gelegd, een cirkel, een lange rechthoek, een kruis. Die kunnen we dus allemaal bewonderen, al zullen zij daar ook niet blijven. Dat geldt ook voor de vormen die hij heeft neergelegd op zijn wandelingen. Long is een wandelaar die over de hele wereld zijn kilometers gemaakt heeft en zijn sporen heeft nagelaten. Maar daar zijn gelukkig foto’s van.

Richard1615VG Landart2 Long is verwant aan de eveneens Engelse kunstenaar Andy Goldsworthy (1956), die in Schotland woont en vlak bij huis zijn ingrepen in de natuur pleegt met materiaal dat hij ter plekke vindt en verzamelt. In een filmpje zag ik hem op het strand van afgeronde stenen een soort bijenkorf bouwen. Daarvoor moest hij telkens weer op zoek naar een passende steen voor het ronde dak. Toen het klaar was werd het langzaam door de zee verzwolgen. Zeer inspirerend zijn z’n rechtop staande stenen cirkels. Dat is helemaal een lastig karweitje, maar hij heeft veel geduld en het lukt hem altijd. Ook Goldsworthy maakt wel objecten voor musea, maar hij baggert liever door de modder.

Wat is er nu zo fascinerend aan deze kunst? Wat mij fascineert is de ‘natuurlijkheid’ ervan. Niet alleen van de omgeving en het materiaal, maar ook van de werkwijze. Verzamelen, sorteren en ordenen is een kinderlijke, primitieve bezigheid, die we allemaal leuk vinden. We verzamelen schelpen op het strand en leggen er patroontjes mee, ik speelde als kind met de knopendoos van mijn moeder en die knopen kon je op talloze manieren ordenen en neerleggen, ik deed het met mijn kleinzoon met een bik vol schroeven, moertjes en spijkers.

Het is een aangeboren manier om de omgeving eronder te krijgen en je hoeft er niet jaren voor te studeren aan een academie. En dat ingrijpen in de natuur is zo oud als de mensheid zelf. Bomen kappen om akkertjes aan te leggen, oerwoud verwijderen om palmbomen te planten, dijken opwerpen om weiden te beschermen, duinen beplanten om zand vast te houden of bomen kappen om zand juist een kans te geven zich te verspreiden. Met dat soort ingrepen zijn we helemaal niet blij meer, al kunnen ze ook mooie dingen opleveren: een akker vol korenbloemen, een veld met zonnebloemen die allemaal dezelfde kant op kijken, een zandverstuiving, ja zeker. De ingrepen van de land art kunstenaars hebben echter alleen maar positieve effecten. Ik word er in ieder geval erg gelukkig van.

N.B. Het werk van Richard Long en Andy Goldsworthy is, als het niet in een museum te bezichtigen is, altijd te zien op You Tube.

------
De plaatjes zijn van de schrijfster
© 2019 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2