archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
De dood van G.W. Kuyk Willem Minderhout

1610VG Kuyk1Uit het rijke rode leven
Als PvdA-lid ben ik tegenwoordig een bijzonderheid geworden. Vroeger was dat echter een veelvoorkomend verschijnsel dat in de beste families voorkwam. Zeker toen de PvdA nog SDAP heette waren zelfs hele families aangesloten. Gezamenlijk ‘op weg naar het licht’ in jeugdbeweging, vakbond, partij, omroep en konijnenfokvereniging! Mijn collega Barbara ontdekte aan de hand van een oud plakboekje over haar overgrootvader dat ook zij, tot haar verrassing, uit een rood geslacht stamt. ‘Dat zal Willem leuk vinden’, dacht ze en dat is ook het geval.

Haar overgrootvader, Gerard Willem Kuyk, was een spin in het rode web van Delft. Hij beheerde daar het filiaal van de Arbeiderspers en was lokaal journalist van ‘Voorwaarts’, de krant van de SDAP in Rotterdam. Het plakboekje is samengesteld naar aanleiding van de plotselinge dood van Gerard Willem in december 1933. Naast foto’s bevat het een heleboel krantenknipsels met overlijdensadvertenties en gedenkartikeltjes. Hij blijkt zich letterlijk doodgewerkt te hebben voor de beweging. Doodmoe was hij uitgeweken voor een rustkuur in Amerongen, maar juist toen het weer wat beter met hem leek te gaan werd hij getroffen door een hersenbloeding.

In de advertenties en In memoriams laat niet alleen de familie, maar vooral ook de rode familie van zich horen. De VARA, de Bestuurdersvereniging, de Vakbond en zijn collega’s bij ‘Voorwaarts’ herinneren zich allemaal zijn grote inzet voor ‘de beweging’. ‘Was het werkelijk waar dat deze stoere werker van ons was weggenomen, dat wij zijn opgewekte stem niet meer zouden hooren?’ Ook Jos Verhulst, een journalist van de katholieke Nieuwe Delftsche Courant, richtte warme woorden aan Kuyk, hoewel zij ‘geenszins een gemeenschappelijk ideaal1610VG Kuyk2 dienden’. Hij noemt Kuyk ‘onze vriend en vijand tevens’, maar volgens Verhulst zal door zijn ‘medelijden met de schare’ ook de socialist Kuyk ‘in de eeuwigheid niet onbeloond (…) blijven’.

Niet met alle politieke tegenstanders was de relatie even goed, overigens. Het was immers december 1933. In Duitsland was de heer Hitler al bijna een jaar Rijkskanselier. Ook in Nederland roerden zijn aanhangers zich. Zijn Delftse geestverwanten waagden het de rode vlag die (met speciale toestemming van de burgemeester) halfstok hing aan het gebouw van de Arbeiderspers te vernielen. Dit leidde tot grote verontwaardiging. ‘Het is de daad van ongevoeligen en schaamteloozen, wier namen, worden zij bekend, voorgoed aan de schande prijs gegeven zullen zijn.’ Er werd een oproep gedaan voor vrijwilligers die om verdere vernielingen te voorkomen ’s nachts bij de vlag wilden posten. Driehonderd man meldden zich, waarvan er uiteindelijk twaalf in ploegendienst de wacht hielden.

Op woensdag 13 december 1933 werd Kuyk onder enorme belangstelling op de algemene begraafplaats Jaffa begraven. Achter de rode vaandels trok een stoet van honderden mensen van de Oude Delft naar de begraafplaats. ‘De vlag van de partij bedekte de kist’, die weldra ook bedolven zou worden door bloemstukken van partij en vakbeweging, maar ook van de geheelonthoudersbond en de  ‘Algemene Vereeniging Kindergenot’, een vereniging die voor de stadse bleekneusjes af en toe een dagje uit verzorgde. Ook uit het Westland, Gouda en Schiedam waren de partijgenoten naar Delft getrokken om de laatste eer te bewijzen.
De dood van Van Kuyk biedt zo een fascinerende inkijk in het rijke rode leven in Delft. Een verdwenen wereld.

------
De plaatjes zijn van de schrijver


© 2019 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
De dood van G.W. Kuyk Willem Minderhout
1610VG Kuyk1Uit het rijke rode leven
Als PvdA-lid ben ik tegenwoordig een bijzonderheid geworden. Vroeger was dat echter een veelvoorkomend verschijnsel dat in de beste families voorkwam. Zeker toen de PvdA nog SDAP heette waren zelfs hele families aangesloten. Gezamenlijk ‘op weg naar het licht’ in jeugdbeweging, vakbond, partij, omroep en konijnenfokvereniging! Mijn collega Barbara ontdekte aan de hand van een oud plakboekje over haar overgrootvader dat ook zij, tot haar verrassing, uit een rood geslacht stamt. ‘Dat zal Willem leuk vinden’, dacht ze en dat is ook het geval.

Haar overgrootvader, Gerard Willem Kuyk, was een spin in het rode web van Delft. Hij beheerde daar het filiaal van de Arbeiderspers en was lokaal journalist van ‘Voorwaarts’, de krant van de SDAP in Rotterdam. Het plakboekje is samengesteld naar aanleiding van de plotselinge dood van Gerard Willem in december 1933. Naast foto’s bevat het een heleboel krantenknipsels met overlijdensadvertenties en gedenkartikeltjes. Hij blijkt zich letterlijk doodgewerkt te hebben voor de beweging. Doodmoe was hij uitgeweken voor een rustkuur in Amerongen, maar juist toen het weer wat beter met hem leek te gaan werd hij getroffen door een hersenbloeding.

In de advertenties en In memoriams laat niet alleen de familie, maar vooral ook de rode familie van zich horen. De VARA, de Bestuurdersvereniging, de Vakbond en zijn collega’s bij ‘Voorwaarts’ herinneren zich allemaal zijn grote inzet voor ‘de beweging’. ‘Was het werkelijk waar dat deze stoere werker van ons was weggenomen, dat wij zijn opgewekte stem niet meer zouden hooren?’ Ook Jos Verhulst, een journalist van de katholieke Nieuwe Delftsche Courant, richtte warme woorden aan Kuyk, hoewel zij ‘geenszins een gemeenschappelijk ideaal1610VG Kuyk2 dienden’. Hij noemt Kuyk ‘onze vriend en vijand tevens’, maar volgens Verhulst zal door zijn ‘medelijden met de schare’ ook de socialist Kuyk ‘in de eeuwigheid niet onbeloond (…) blijven’.

Niet met alle politieke tegenstanders was de relatie even goed, overigens. Het was immers december 1933. In Duitsland was de heer Hitler al bijna een jaar Rijkskanselier. Ook in Nederland roerden zijn aanhangers zich. Zijn Delftse geestverwanten waagden het de rode vlag die (met speciale toestemming van de burgemeester) halfstok hing aan het gebouw van de Arbeiderspers te vernielen. Dit leidde tot grote verontwaardiging. ‘Het is de daad van ongevoeligen en schaamteloozen, wier namen, worden zij bekend, voorgoed aan de schande prijs gegeven zullen zijn.’ Er werd een oproep gedaan voor vrijwilligers die om verdere vernielingen te voorkomen ’s nachts bij de vlag wilden posten. Driehonderd man meldden zich, waarvan er uiteindelijk twaalf in ploegendienst de wacht hielden.

Op woensdag 13 december 1933 werd Kuyk onder enorme belangstelling op de algemene begraafplaats Jaffa begraven. Achter de rode vaandels trok een stoet van honderden mensen van de Oude Delft naar de begraafplaats. ‘De vlag van de partij bedekte de kist’, die weldra ook bedolven zou worden door bloemstukken van partij en vakbeweging, maar ook van de geheelonthoudersbond en de  ‘Algemene Vereeniging Kindergenot’, een vereniging die voor de stadse bleekneusjes af en toe een dagje uit verzorgde. Ook uit het Westland, Gouda en Schiedam waren de partijgenoten naar Delft getrokken om de laatste eer te bewijzen.
De dood van Van Kuyk biedt zo een fascinerende inkijk in het rijke rode leven in Delft. Een verdwenen wereld.

------
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2019 Willem Minderhout
powered by CJ2