Emden is de economische hoofdstad van Oost-Friesland en een stad met een lange geschiedenis waarvan veel met Nederland is verbonden. Aan het eind van de zestiende eeuw was Emden een toevluchtsoord voor protestantse vluchtelingen uit de Nederlanden. De haven van Emden was enige tijd de grootste overslaghaven aan de Noordzee toen de Spanjaarden de Belgische en Hollandse havens blokkeerden. Het stadhuis is gebouwd naar dat van Antwerpen en van 1806 tot 1815 deelden de Fransen Emden met Oost-Friesland in bij de Nederlanden.

Het belang van Emden als havenstad nam af na de Tachtigjarige Oorlog en vooral ook door de verzanding van de haven nadat de Eemsbedding was gaan schuiven na de Cosmas- en Damiaanvloed. In de vorige eeuw werd Emden een belangrijke industriestad die in 1944 zwaar is gebombardeerd, waardoor op enkele huizen na de hele oude binnenstad is verdwenen. Die binnenstad is weer herbouwd in rode baksteen, maar niet met de opzet om er iets moois van te maken. Wat wel heel apart is aan Emden is dat er veel bunkers zijn overgebleven die in de oorlog gebouwd zijn als toevluchtsoord voor de bewoners bij bombardementen. In een bijna twintig meter hoge bunker is het Bunkermuseum ondergebracht, maar er zijn er veel meer te vinden, soms midden in woonwijken.

Emden heeft ook het Oost-Friese Landesmuseum dat onderdeel is van het na de oorlog herbouwde stadhuis dat een culturele bestemming kreeg. Het is een groot museum, met de hoge uitkijktoren op het stadhuis en een van de grootste verzamelingen middeleeuwse wapens, de Emder Wapenkamer. Beneden is een hele verdieping over de vroegste geschiedenis met onder meer een veenlijk en een mooie serie modellen over de strijd tegen het water: van de eerste terpen, hier warften genoemd, tot de dijkbouw en de waterkering in de Eems bij Gandersum. Uiteraard ook veel over de geschiedenis van de stad maar het mooiste vond ik de speciale tentoonstelling van hedendaagse kunstenaars die zich lieten inspireren door de moderne ontwikkelingen in stad en omgeving.

Een aparte en unieke bezienswaardigheid is de Kesselschleuse aan de oostkant van het centrum, tegen de middeleeuwse stadsomwalling die voor een groot deel intact is overgebleven. De sluis is een kruispunt van vier waterwegen met elk een eigen waterpeil en die alle vier nog bevaren worden, en bestaat uit een zwaaikom met een doorsnede van dertig meter ,met vier sluisdeuren naar de vier waterwegen. Nederland kent een aantal driewegsluizen, maar de meeste worden niet meer voor drie peilen gebruikt. De sluis is ook het startpunt van de fietsroute van 200 km naar Wilhelmshaven, dwars door Oost-Friesland dus.

De Kunsthalle is het enige grote kunstmuseum van dit gebied. Er is nu een opmerkelijke tentoonstelling die de band legt tussen de Duitse filmkunst uit de jaren twintig van de vorige eeuw en de expressionistische schilderkunst die zich tegelijkertijd ontwikkelde. Beelden uit oude zwart-wit films als Der Golem, Dr Mabuse en Nosferatu naast schilderijen maar vaak ook grafisch werk van kunstenaars als Käthe Kollwitz, Paula Modersohn-Becker, Karl Schmidt-Rottluffen en Lyonel Feininger geven samen een mooi beeld van een enerverende tijd.

----------

Dik Kruithof is zelf verantwoordelijk voor de foto's