archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Bezigheden > Koken delen printen terug
Bretagne! Maeve van der Steen

1914BZ BretagneOrigineel van Frankrijk om een liedje in het Bretons naar het Eurovisiesongfestival te sturen.
Het commentaar van de Nederlanders die op televisie mogen zeggen wat ze van de inzendingen vinden was niet van de lucht. ‘Ik versta er niks van’ (alsof ze Frans wel kunnen verstaan). ‘Ja dat is wel een heel vreemd dialect.’
Bretons is een taal, dames en heren, geen dialect. Een Keltische taal, en het lijkt het meest op Welsh, schijnt het. Denk vooral niet dat ik Bretons versta, sterker nog, ik heb het nog maar een keer in mijn leven horen spreken. Dat was in de vroege jaren zestig in de vorige eeuw, in zo’n kruideniertje waar je alles kan kopen in een dorpje aan de Bretonse kust. Een paar tandeloze oude mannetjes brabbelden een taal die mijn zus en ik niet verstonden dus we gingen ervanuit dat het wel Bretons moest zijn. Eén woord kwam een paar keer terug: persil, persil. Waar zouden ze het over hebben vroegen we ons af, tot de verkoopster met een groot pak Persil aan kwam. 
Ik dacht dat de taal inmiddels wel uitgestorven zou zijn maar er schijnen nog 20.000 mensen het te beheersen. Heel weinig vergeleken met Welsh, dat in Wales nog door zo’n 900.000 mensen wordt gesproken, en in de rest van de wereld door nog een paar duizend. In Ierland spreken nog 1,8 miljoen mensen Gaelic, dat is meer dan eenderde van de bevolking! Terwijl ik in Ierland op straat nog nooit iemand Iers heb horen praten.

Vakantie

Bretagne was mijn ouders’ favoriete vakantiebestemming in mijn tienerjaren. Kleine kapelletjes, rotsen, woeste zee en mooie zandstrandjes om te zonnen. Als de zon schijnt dan, meestal pas in de middag, ’s ochtends moest de trui aan. Aan de noordkust, de Côte de Granit Rose is het stukken frisser dan aan de zuidkant van het schiereiland maar die roze rotsen in Perros Guirec zijn onweerstaanbaar.
Tussen de middag crêpes eten met een glaasje cider erbij (een glaasje drinken als je vijftien was kon toen gewoon). Of langoustines zo uit zee, de boot kwam vlak voor lunchtijd aan en men stond in de rij voor de vangst van de dag. Moderne chefs zijn dol op langoustines en doen er de dolste dingen mee. Bespaar je de moeite chef, de smaak van echt verse langoustines is zo fijn, dat koken, even laten afkoelen en oppeuzelen met een toefje mayonaise het allerlekkerste recept is.
De Bretonse keuken is simpel, ze moet het hebben van de heerlijke waar van land en zee: oesters, rog, kreeft, sardines, artisjokken, boter, fijne aardappels.
Dus vandaag weinig fratsen, maar een stevige zoete hap waar ik goede herinneringen aan heb. Bij iedere bakker zag je grote vierkante stukken Far Breton liggen, dat lustte je wel zo ’s middags om een uur of vier. Officieel is het een dessert, maar het smaakt mij beter als ik echt trek heb. Pruimen komen eigenlijk uit Agen, een stukje zuidelijker dan Bretagne, dus de echte puristen doen het zonder, maar voor mij horen ze erbij, die pruimen – niet anders gezien in de winkels daar.

Hier het traditionele recept. Uiteraard worden tegenwoordig frivole dingen toegevoegd zoals rum om de pruimen in te weken maar doe mij maar puur.
Houd er met de timing rekening mee dat het beslag een uur moet rusten, en dat na het bakken de schaal nog een half uur in de afkoelende oven moet blijven staan.

Voor vier porties Far Breton:

100 gram bloem
75 gram suiker
een pakje vanillesuiker
3,75 dl melk
10 gedroogde pruimen
2 eieren 
klontje boter

Meng in een schaal de bloem, melk, suiker, eieren en vanillesuiker.
Laat een uur rusten.
Zet de oven op 200 ºC
Neem een vuurvaste schaal, leg er een klontje boter in en zet even in de nog niet heel hete oven. Laat de gesmolten boter de schaal bekleden.
Giet het beslag in de schaal.
Voeg de pruimen toe.
Zet de schaal, als de oven op temperatuur is, in de oven.
Laat een half uur bakken.
Doe nu de oven uit en laat de schaal er nog een half uur in staan.
Belangrijk: zo lang de schaal in de oven staat, de ovendeur niet openen.

Na het uur rustig eruit halen en af laten koelen.

debrit a galon yac’h! (eet met gezond hart!) oftewel ‘bon appetit’ 

De titel van het liedje Fullen betekent trouwens zowel ‘vonk’ als ‘jong meisje’.
Dat belooft wat jongens.
Wel jammer dat onze Bretonse vrienden als 23ste zijn geëindigd.

----------

Linksboven ziet u de Bretonse vlag!



© 2022 Maeve van der Steen meer Maeve van der Steen - meer "Koken" -
Bezigheden > Koken
Bretagne! Maeve van der Steen
1914BZ BretagneOrigineel van Frankrijk om een liedje in het Bretons naar het Eurovisiesongfestival te sturen.
Het commentaar van de Nederlanders die op televisie mogen zeggen wat ze van de inzendingen vinden was niet van de lucht. ‘Ik versta er niks van’ (alsof ze Frans wel kunnen verstaan). ‘Ja dat is wel een heel vreemd dialect.’
Bretons is een taal, dames en heren, geen dialect. Een Keltische taal, en het lijkt het meest op Welsh, schijnt het. Denk vooral niet dat ik Bretons versta, sterker nog, ik heb het nog maar een keer in mijn leven horen spreken. Dat was in de vroege jaren zestig in de vorige eeuw, in zo’n kruideniertje waar je alles kan kopen in een dorpje aan de Bretonse kust. Een paar tandeloze oude mannetjes brabbelden een taal die mijn zus en ik niet verstonden dus we gingen ervanuit dat het wel Bretons moest zijn. Eén woord kwam een paar keer terug: persil, persil. Waar zouden ze het over hebben vroegen we ons af, tot de verkoopster met een groot pak Persil aan kwam. 
Ik dacht dat de taal inmiddels wel uitgestorven zou zijn maar er schijnen nog 20.000 mensen het te beheersen. Heel weinig vergeleken met Welsh, dat in Wales nog door zo’n 900.000 mensen wordt gesproken, en in de rest van de wereld door nog een paar duizend. In Ierland spreken nog 1,8 miljoen mensen Gaelic, dat is meer dan eenderde van de bevolking! Terwijl ik in Ierland op straat nog nooit iemand Iers heb horen praten.

Vakantie

Bretagne was mijn ouders’ favoriete vakantiebestemming in mijn tienerjaren. Kleine kapelletjes, rotsen, woeste zee en mooie zandstrandjes om te zonnen. Als de zon schijnt dan, meestal pas in de middag, ’s ochtends moest de trui aan. Aan de noordkust, de Côte de Granit Rose is het stukken frisser dan aan de zuidkant van het schiereiland maar die roze rotsen in Perros Guirec zijn onweerstaanbaar.
Tussen de middag crêpes eten met een glaasje cider erbij (een glaasje drinken als je vijftien was kon toen gewoon). Of langoustines zo uit zee, de boot kwam vlak voor lunchtijd aan en men stond in de rij voor de vangst van de dag. Moderne chefs zijn dol op langoustines en doen er de dolste dingen mee. Bespaar je de moeite chef, de smaak van echt verse langoustines is zo fijn, dat koken, even laten afkoelen en oppeuzelen met een toefje mayonaise het allerlekkerste recept is.
De Bretonse keuken is simpel, ze moet het hebben van de heerlijke waar van land en zee: oesters, rog, kreeft, sardines, artisjokken, boter, fijne aardappels.
Dus vandaag weinig fratsen, maar een stevige zoete hap waar ik goede herinneringen aan heb. Bij iedere bakker zag je grote vierkante stukken Far Breton liggen, dat lustte je wel zo ’s middags om een uur of vier. Officieel is het een dessert, maar het smaakt mij beter als ik echt trek heb. Pruimen komen eigenlijk uit Agen, een stukje zuidelijker dan Bretagne, dus de echte puristen doen het zonder, maar voor mij horen ze erbij, die pruimen – niet anders gezien in de winkels daar.

Hier het traditionele recept. Uiteraard worden tegenwoordig frivole dingen toegevoegd zoals rum om de pruimen in te weken maar doe mij maar puur.
Houd er met de timing rekening mee dat het beslag een uur moet rusten, en dat na het bakken de schaal nog een half uur in de afkoelende oven moet blijven staan.

Voor vier porties Far Breton:

100 gram bloem
75 gram suiker
een pakje vanillesuiker
3,75 dl melk
10 gedroogde pruimen
2 eieren 
klontje boter

Meng in een schaal de bloem, melk, suiker, eieren en vanillesuiker.
Laat een uur rusten.
Zet de oven op 200 ºC
Neem een vuurvaste schaal, leg er een klontje boter in en zet even in de nog niet heel hete oven. Laat de gesmolten boter de schaal bekleden.
Giet het beslag in de schaal.
Voeg de pruimen toe.
Zet de schaal, als de oven op temperatuur is, in de oven.
Laat een half uur bakken.
Doe nu de oven uit en laat de schaal er nog een half uur in staan.
Belangrijk: zo lang de schaal in de oven staat, de ovendeur niet openen.

Na het uur rustig eruit halen en af laten koelen.

debrit a galon yac’h! (eet met gezond hart!) oftewel ‘bon appetit’ 

De titel van het liedje Fullen betekent trouwens zowel ‘vonk’ als ‘jong meisje’.
Dat belooft wat jongens.
Wel jammer dat onze Bretonse vrienden als 23ste zijn geëindigd.

----------

Linksboven ziet u de Bretonse vlag!

© 2022 Maeve van der Steen
powered by CJ2