archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Op zoek naar handen en voeten Dik Kruithof

1604VG VoetenOp zoek naar  beelden voor een kunsthistorische verhandeling over handen kwam ik eerst via Wikipedia bij Michelangelo in de Sixtijnse kapel. Het schilderij De schepping van Adam waarop twee handen van links en rechts elkaar met een vinger bijna raken is eigenlijk het eerste en direct definitieve handenschilderij geworden.

Verder zoekend viel mij op dat in de eerste twee boeken die ik opensloeg, te weten De wereldgeschiedenis van de Kunst (van HW Janson) en Kunst in de 20e eeuw van Uitgeverij Taschen, het Dejeuner sur l'herbe van Edouard Manet een van de eerste illustraties is. Een schilderij uit 1863, van twee heren en een dame in een parkje. Bij Taschen is het een aankondiging van het Impressionisme en bij Jansons staat er een mooi verhaal bij: Het schilderij was omstreden omdat de schilder twee goedgeklede heren naast een ongeklede vrouw in het gras aan het ontbijt liet zien en dat was op zich al schandalig.

Enige jaren later ontdekte een kunstkenner dat het drietal, in precies dezelfde houding, eerder gebruikt was op een gravure en dat het beeld ontleend was aan Het oordeel van Paris van Rafael. In die oudere versie zijn het wel alle drie ongeklede figuren, maar daar gaat het ook over Griekse goden, in een andere tijd. Het drietal heeft bij Rafael wel een ondergeschikte positie aan de rechter onderkant van het doek. Manet maakte er dus echt een ander schilderij van, waarbij opvallend is dat haar voet bijna het middelpunt van het schilderij is.

Dus ik verlegde mijn zoektocht naar voeten. Na mijn enkelbreuk in januari heb ik daar uiteraard ook meer persoonlijke betrokkenheid bij. Het herstel vordert uitstekend, maar je bent er toch bijna een jaar mee bezig om weer gewoon te kunnen lopen. En het zal altijd wel wat stijf blijven en natuurlijk zijn er wat littekens van de operatie, zodat een mooie voet iets is wat je meer aanspreekt. Opmerkelijk dat er zo weinig voeten een prominente plaats krijgen in de moderne schilderkunst. Eigenlijk herinner ik me alleen schilderijen van Lucian Freud met veel bloot en ook blote voeten.

Op internet kom je al gauw bij schilderen met voeten. Van vroeger herinner ik mij de kaarten van Removos, de uitgeverij van de vereniging van mond- en voetschilders. Bestaat nog altijd zo te zien. Wat erbij is gekomen is het schilderen met de voet als kwast, dat lijkt tegenwoordig een hele beweging te zijn, maar is uiteraard niet waar het om gaat. Er verschijnen natuurlijk ook beschilderde voeten op internet (als je geschilderde voeten opvraagt), maar daar gaat het mij natuurlijk niet om.

Het zoeken leverde nog wel een mooi verhaal op over het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci. Daar zijn de voeten van de Jezusfiguur verdwenen omdat monniken onder de muurschildering een deur aanbrachten. Van die voeten is wel een afbeelding bewaard gebleven – ze waren mooi geschilderd en hij droeg sandalen met een vreemde versiering. En wat betekende dat nu? Een nieuwe Da Vinci-code!

Vlak voor het sluiten van dit onderzoek kreeg ik van mijn vrouw het novembernummer van de KunstKrant, waarin nieuwe tentoonstellingen worden aangekondigd. Mij trof uiteraard op bladzij 21 het schilderij Handen en Voeten van Pier Pander, een kunstenaar uit Franeker.
Gaat dat zien!

-----
Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven


© 2018 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Op zoek naar handen en voeten Dik Kruithof
1604VG VoetenOp zoek naar  beelden voor een kunsthistorische verhandeling over handen kwam ik eerst via Wikipedia bij Michelangelo in de Sixtijnse kapel. Het schilderij De schepping van Adam waarop twee handen van links en rechts elkaar met een vinger bijna raken is eigenlijk het eerste en direct definitieve handenschilderij geworden.

Verder zoekend viel mij op dat in de eerste twee boeken die ik opensloeg, te weten De wereldgeschiedenis van de Kunst (van HW Janson) en Kunst in de 20e eeuw van Uitgeverij Taschen, het Dejeuner sur l'herbe van Edouard Manet een van de eerste illustraties is. Een schilderij uit 1863, van twee heren en een dame in een parkje. Bij Taschen is het een aankondiging van het Impressionisme en bij Jansons staat er een mooi verhaal bij: Het schilderij was omstreden omdat de schilder twee goedgeklede heren naast een ongeklede vrouw in het gras aan het ontbijt liet zien en dat was op zich al schandalig.

Enige jaren later ontdekte een kunstkenner dat het drietal, in precies dezelfde houding, eerder gebruikt was op een gravure en dat het beeld ontleend was aan Het oordeel van Paris van Rafael. In die oudere versie zijn het wel alle drie ongeklede figuren, maar daar gaat het ook over Griekse goden, in een andere tijd. Het drietal heeft bij Rafael wel een ondergeschikte positie aan de rechter onderkant van het doek. Manet maakte er dus echt een ander schilderij van, waarbij opvallend is dat haar voet bijna het middelpunt van het schilderij is.

Dus ik verlegde mijn zoektocht naar voeten. Na mijn enkelbreuk in januari heb ik daar uiteraard ook meer persoonlijke betrokkenheid bij. Het herstel vordert uitstekend, maar je bent er toch bijna een jaar mee bezig om weer gewoon te kunnen lopen. En het zal altijd wel wat stijf blijven en natuurlijk zijn er wat littekens van de operatie, zodat een mooie voet iets is wat je meer aanspreekt. Opmerkelijk dat er zo weinig voeten een prominente plaats krijgen in de moderne schilderkunst. Eigenlijk herinner ik me alleen schilderijen van Lucian Freud met veel bloot en ook blote voeten.

Op internet kom je al gauw bij schilderen met voeten. Van vroeger herinner ik mij de kaarten van Removos, de uitgeverij van de vereniging van mond- en voetschilders. Bestaat nog altijd zo te zien. Wat erbij is gekomen is het schilderen met de voet als kwast, dat lijkt tegenwoordig een hele beweging te zijn, maar is uiteraard niet waar het om gaat. Er verschijnen natuurlijk ook beschilderde voeten op internet (als je geschilderde voeten opvraagt), maar daar gaat het mij natuurlijk niet om.

Het zoeken leverde nog wel een mooi verhaal op over het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci. Daar zijn de voeten van de Jezusfiguur verdwenen omdat monniken onder de muurschildering een deur aanbrachten. Van die voeten is wel een afbeelding bewaard gebleven – ze waren mooi geschilderd en hij droeg sandalen met een vreemde versiering. En wat betekende dat nu? Een nieuwe Da Vinci-code!

Vlak voor het sluiten van dit onderzoek kreeg ik van mijn vrouw het novembernummer van de KunstKrant, waarin nieuwe tentoonstellingen worden aangekondigd. Mij trof uiteraard op bladzij 21 het schilderij Handen en Voeten van Pier Pander, een kunstenaar uit Franeker.
Gaat dat zien!

-----
Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven
© 2018 Dik Kruithof
powered by CJ2