archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Zo waarlijk helpe mij ... ? Arie de Jong

1603BS Zo waarlijkHonderden keren heb ik iemand de eed of belofte horen afleggen, naast de keren dat ik zelf de belofte deed. Het is een belangrijk ritueel, bij de installatie van volksvertegenwoordigers en openbaar bestuurders verplicht, bij veel andere gelegenheden ingevoerd om iemand ervan te doordringen dat hij of zij een verantwoordelijke functie gaat bekleden.

Er is vaak veel te doen over de integriteit van bestuurders, volksvertegenwoordigers en anderen. Alle reden om met de ogen van nu eens te kijken of de eed en belofte stand houden en duidelijk genoeg zijn. Het is immers een vastgeroest ritueel dat al eeuwen bestaat en dat ooit werd vastgelegd in de omstandigheden en met de taal van lang geleden.

Nadat de formule is voorgelezen, als iemand die op het punt staat een functie te gaan vervullen, is het passend om hardop te zeggen: ‘Dat verklaar en beloof ik!’
Is het ook passend om, na het voorlezen van die formule, met de rechterhand omhoog en de wijsvinger en middelvinger gestrekt te zeggen: ‘Zo waarlijk helpe mij God almachtig!’ In drie opzichten kun je daaraan twijfelen.

Eerst de minst belangrijke kwestie. Slechts een beperkt aantal gelovigen meent dat God almachtig is. Wat is dan de functie van dat ‘almachtig’? Waarom kan een gelovige zich niet beperken tot de mededeling: ‘Zo waarlijk helpe mij God!’. Mogelijk kunnen we er zelfs hedendaags Nederlands van maken: ‘Mag God mij daarbij helpen!’

Het tweede punt van twijfel. Er zijn allerlei gelovigen, die niet in God geloven. Of ze noemen hun God anders. De wet van 1911 die dit allemaal regelt laat toe om een meer passende formule te gebruiken. Iemand mag dus zeggen: ‘Zo waarlijk helpe mij Allah!’ Al zou ik eerder denken aan ‘Mag Allah mij bijstaan!’

De derde kanttekening is echter van meer belang. De tekst die wordt uitgesproken bij het zweren suggereert dat iemand niet zelf de verantwoordelijkheid neemt. Door te zeggen dat God je moet helpen, is de suggestie aanwezig dat als iemand de fout in gaat het niet aan hem of haar zelf ligt, maar dat God heeft gefaald om op het goede pad te blijven.

In de praktijk valt het gelukkig erg mee, ik heb nog nooit van iemand gehoord dat hij of zij na een misstap verklaarde dat God even de handen van hem of haar had afgetrokken. Toch is het goed als deze onduidelijkheid wordt weggenomen. En het kan zo gemakkelijk!

Het enige dat hoeft te gebeuren is om de wet zo te veranderen, dat iedereen in elk geval zegt: ‘Dat verklaar en beloof ik!’ Wie daaraan de behoefte voelt, mag daar dan op laten volgen: ‘Zo waarlijk helpe mij God!’ of ‘Zo waarlijk helpe mij God almachtig!’ of ‘Mag Allah mij bijstaan! Danwel elke formule die recht doet aan de gevoelens van iemand ten aanzien van zijn of haar godsdienst of levensovertuiging.

Ik zou graag zien dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties of anders één of meer leden van de Tweede Kamer het initiatief neemt om dit eens recht te trekken.

--------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: www.lindahulshof.nl

© 2018 Arie de Jong meer Arie de Jong - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Zo waarlijk helpe mij ... ? Arie de Jong
1603BS Zo waarlijkHonderden keren heb ik iemand de eed of belofte horen afleggen, naast de keren dat ik zelf de belofte deed. Het is een belangrijk ritueel, bij de installatie van volksvertegenwoordigers en openbaar bestuurders verplicht, bij veel andere gelegenheden ingevoerd om iemand ervan te doordringen dat hij of zij een verantwoordelijke functie gaat bekleden.

Er is vaak veel te doen over de integriteit van bestuurders, volksvertegenwoordigers en anderen. Alle reden om met de ogen van nu eens te kijken of de eed en belofte stand houden en duidelijk genoeg zijn. Het is immers een vastgeroest ritueel dat al eeuwen bestaat en dat ooit werd vastgelegd in de omstandigheden en met de taal van lang geleden.

Nadat de formule is voorgelezen, als iemand die op het punt staat een functie te gaan vervullen, is het passend om hardop te zeggen: ‘Dat verklaar en beloof ik!’
Is het ook passend om, na het voorlezen van die formule, met de rechterhand omhoog en de wijsvinger en middelvinger gestrekt te zeggen: ‘Zo waarlijk helpe mij God almachtig!’ In drie opzichten kun je daaraan twijfelen.

Eerst de minst belangrijke kwestie. Slechts een beperkt aantal gelovigen meent dat God almachtig is. Wat is dan de functie van dat ‘almachtig’? Waarom kan een gelovige zich niet beperken tot de mededeling: ‘Zo waarlijk helpe mij God!’. Mogelijk kunnen we er zelfs hedendaags Nederlands van maken: ‘Mag God mij daarbij helpen!’

Het tweede punt van twijfel. Er zijn allerlei gelovigen, die niet in God geloven. Of ze noemen hun God anders. De wet van 1911 die dit allemaal regelt laat toe om een meer passende formule te gebruiken. Iemand mag dus zeggen: ‘Zo waarlijk helpe mij Allah!’ Al zou ik eerder denken aan ‘Mag Allah mij bijstaan!’

De derde kanttekening is echter van meer belang. De tekst die wordt uitgesproken bij het zweren suggereert dat iemand niet zelf de verantwoordelijkheid neemt. Door te zeggen dat God je moet helpen, is de suggestie aanwezig dat als iemand de fout in gaat het niet aan hem of haar zelf ligt, maar dat God heeft gefaald om op het goede pad te blijven.

In de praktijk valt het gelukkig erg mee, ik heb nog nooit van iemand gehoord dat hij of zij na een misstap verklaarde dat God even de handen van hem of haar had afgetrokken. Toch is het goed als deze onduidelijkheid wordt weggenomen. En het kan zo gemakkelijk!

Het enige dat hoeft te gebeuren is om de wet zo te veranderen, dat iedereen in elk geval zegt: ‘Dat verklaar en beloof ik!’ Wie daaraan de behoefte voelt, mag daar dan op laten volgen: ‘Zo waarlijk helpe mij God!’ of ‘Zo waarlijk helpe mij God almachtig!’ of ‘Mag Allah mij bijstaan! Danwel elke formule die recht doet aan de gevoelens van iemand ten aanzien van zijn of haar godsdienst of levensovertuiging.

Ik zou graag zien dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties of anders één of meer leden van de Tweede Kamer het initiatief neemt om dit eens recht te trekken.

--------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: www.lindahulshof.nl
© 2018 Arie de Jong
powered by CJ2