archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 5
Jaargang 22
14 november 2024
Nummer 6 verschijnt op
28 november 2024
Beschouwingen > Het leven zelf delen printen terug
Vrijheid kun je niet opleggen Willem Minderhout

0903BS Brief aan Marcel
Brief aan Marcel Duyvestijn.
die heeft beloofd in het volgende nummer te reageren. 
 
Beste Marcel,

We kennen elkaar nu al zo’n decennium, maar onze relatie is voornamelijk elektronisch. De keren dat we elkaar in het echt hebben gezien zijn op de vingers van een hand te tellen. Toen ik – uiteraard via twitter – vernam dat je in Den Haag kwam optreden spoedde ik me daarom onmiddellijk naar mijn fiets om je weer eens in levenden lijve te kunnen zien.
Je trad op in de Haagsche Kluis tijdens een door de JOVD georganiseerd symposium ‘Het islamisme: een kritische beschouwing’. 1) Ik heb alleen jouw bijdrage gezien, ik kan dus niets zeggen over de rest van het programma. Later las ik de bijdrage die Carel Brendel heeft uitgesproken en die vond ik alleszins interessant. 2)

Ik voelde mij een jonkie in dit gezelschap terwijl ik toch lang geleden de maximum-leeftijd voor het JOVD-lidmaatschap ben gepasseerd. Ik kreeg de indruk dat ik in een zaal vol geborneerde kleinburgers was terechtgekomen, waaronder mijn voormalige partijgenoten Frans Groenendijk (ex-PSP waant zich nu een incarnatie van Churchill) en the ‘boy wonder’ Ehsan Jami (ex-PvdA), een van de weinigen in de zaal die nog tot de jongeren gerekend zou kunnen worden, maar zeker geen JOVD-er voor zover ik weet.

Ik vond dat je wel erg amicaal met Ehsan omging. Ik kan dat begrijpen. Ik vond dat vroeger ook een charmante jongen. Ik heb hem zelfs, samen met Alfred, als allereerste ooit, een interview afgenomen. 3) Hij was destijds nog een enthousiast JS-er en lid van het afdelingsbestuur van de PvdA in Voorburg. Toen hij zijn beweging voor afvallige Moslims begon heb ik hem zelfs tegen kritiek verdedigd. (Hoewel hij in het genoemde interview gezegd had dat hij zelf nooit Moslim was geweest.) Sindsdien heeft hij zich echter ontwikkeld tot een megalomaan manneke met – laat ik mij beschaafd uitdrukken – tamelijk onbekookte opvattingen. Hij schijnt in de leer te zijn geweest bij Hero Brinkman. ‘Brinkmanship’ – zoek dat maar op – lijkt hem inderdaad niet vreemd. Ik begin te vermoeden dat hij, als zoon van niet-Westerse vluchtelingen - aan het Stockholm-syndroom lijdt.

Ben ik te streng voor die arme Ehsan? Ik denk het niet. Met zijn infantiele Mohammed-filmpje en zijn recente ‘essay’ in De Jaap heeft hij zichzelf ontmaskerd als een intellectueel lichtgewicht, of liever een leeghoofd. Gelukkig voor hem vindt hij zichzelf zo geweldig dat het hem niet opvalt hoe zeer zinnen als: ‘als we er niet voor zorgen dat de vijanden van vrijheid vernietigd worden, dan ontkennen wij de essentie van waar we uiteindelijk voor staan en zijn daarom niet beter dan degenen tegen wie wij strijden. Vrijheid is als darwinisme. De zwakken zullen het altijd afleggen tegen de sterken. Dat was, is en zal altijd zo blijven. Maar als wij van ons land houden, dan dienen wij dat ook te beschermen’, op zijn zachtst gezegd wartaal zijn. Hoewel ik denk dat Ehsan zelf geen vlieg kwaad kan doen vind ik dit Breivik-proza. Is hij verpest door de haatbloggers in zijn nieuwe milieu? In ieder geval neem ik iemand die zulke onzin tot ‘essay’ verklaart niet serieus als discussiepartner. 4)

Dat is allemaal randgebeuren. Het gaat natuurlijk om wat jij die middag allemaal ten gehore bracht. Ik ben het altijd grotendeels met je eens geweest. Ik ben net zo min als jij erg gediend met de rol van religie in de samenleving. Vroeger dacht ik dat ik het nog mee zou maken dat het geloof volledig zou zijn verdwenen. Dat leek me fijn. Dat lijkt me nog steeds fijn, maar ik blijk me – in ieder geval in het tempo - vergist te hebben.

Ik heb nooit tot de mensen behoord die de Islam als een verrijking van onze cultuur zagen. De migranten waar ik mee optrok waren – uiteraard – niet al te gelovig, maar links georiënteerd. De mannen in djelaba en vrouwen met hoofddoeken en overjas die ik over de markt, of naar de moskee zag schuifelen zag ik als een overgangsverschijnsel. De ‘Westerse onderbouw’ zou deze cultuurverschijnselen wel snel laten verdwijnen. Scholing en werk waren de toverwoorden. Met een beetje geduld zou alles wel goed komen.

Net als voor jou – voor wie niet? – was 9/11 een schok. De moord op Theo van Gogh bracht het probleem wel erg dicht bij huis. En vergeet ‘Madrid’ niet. Een vriendin van mij arriveerde een paar uur na die aanslag op dat station. Had ze een trein eerder genomen …

De partij waar we allebei lid van zijn, de PvdA, heeft geworsteld met die ontsporingen van losgeslagen jeugd enerzijds en religieus geïnspireerd fanatisme anderzijds. Dat hadden we nooit verwacht. Onderwijs en werk bleken niet de Haarlemmerolie te zijn die we verwacht hadden. Toch kwam ook de aanpak uit onze partij. Dan heb ik het niet alleen over de klaroenstoten van Paul Scheffer en - toen nog partijgenote - Ayaan maar ook heel praktisch. Het crisismanagement na de moord op Van Gogh door Cohen en Aboutaleb was voorbeeldig te noemen. 5)

Ter zijde: ik schreef naar aanleiding van de moord op Van Gogh een nogal kritisch gedicht dat enigszins tot mijn verbazing op menig PvdA-website geplaatst werd en heel wat – en meestal constructieve – discussie opriep. 6)

Je kunt onze geliefde partij verwijten te lang te hebben weggekeken, Je kunt het ook van de zonnige zijde bekijken en constateren dat we toch altijd op zoek zijn geweest naar constructieve oplossingen. Daarbij zijn en worden fouten gemaakt. Ik erger me rot aan de afspiegelneurose waaraan onze partij lijdt. Van het ‘mannetje-vrouwtje-syndroom, tot de wens om zoveel mogelijk leeftijdsgroepen, seksuele geaardheden en etnische minderheden op de lijst te hebben staan. Ik heb wel eens ergens geschreven dat het mij niet uitmaakt of een hele kieslijst bestaat uit Libische vrouwen, als het maar vaardige en mondige sociaaldemocraten zijn. Naar dat laatste wordt veel te weinig gekeken. En dan krijg je inderdaad die uitwassen van zwakgeletterde volksvertegenwoordigers en volksvertegenwoordigers die je liever niet zou willen hebben, zoals dat Raadslid uit Den Bosch die vindt dat Islamitische volksvertegenwoordigers vooral hun geloofsgenoten dienen te representeren. Dat is best, maar begin dan een Staatkundig Islamitische Partij, een MoslimUnie, of een Moslim Democratisch Appel. Het lot van allochtonen die uit de PvdA stappen en een eigen partij beginnen is echter een teken aan de wand: haalden ze eerst ruim de kiesdrempel na afscheiding stemt er geen mens meer op ze. Op zich vind ik dat een hoopvol teken.

We zijn het dus volkomen eens dat dit soort figuren onze partij niet kan vertegenwoordigen. Maar het is niet waar dat de PvdA, of haar voorganger de SDAP (schoolmeesters, dominees en advocaten partij!) tegen het geloof is. De SDAP/PvdA heeft veel te danken aan ‘geassimileerde’ joden, vrijzinnig protestanten en katholieken die zich niet veel van de bisschoppen aantrokken. Migranten die tot onze partij treden hoeven dus echt niet allemaal van die vrijgevochten types te zijn als Keklik Yucel. ‘Verlichte’ – en sociaaldemocratische - moslims als Ahmed Marcouch, Samira Bouchibti e.t.q. zijn een zegen voor de partij en voor het land.

Maar onze partij is ook altijd een partij voor de rechtsstaat geweest! De rechtsstaat is een waarborg tegen het gevaar dat een democratie verwordt tot een terreur van de meerderheid. Grondrechten zijn er juist om zaken te beschermen die de seculiere meerderheid, waaronder jij en ik, waarschijnlijk volkomen idioot vinden zoals - om me tot een aantal recente stenen des aanstoots te beperken - het halal/kosher-slachten en de ‘weigerambtenaar’.

Begrijp me goed: ik wil geen orthodoxe gelovigen, van welk geloof dan ook, in onze TK-fractie hebben. Maar ik wil wel dat die mensen in hun waarde gelaten worden, voor zover dat geen aperte inbreuk op onze rechtsorde betekent.

De opstelling van Marcouch vind ik wat dat betreft voorbeeldig. Hij houdt strenge salafisten altijd voor dat ze het aan de Nederlandse vrijheid te danken hebben dat ze hun geloof hier mogen beleven zoals ze dat zelf willen. Daar zit wel een keerzijde aan: mensen die een leven leiden dat zij verafschuwen, zoals homo’s, moet die vrijheid dus ook gegund worden. Ook door hen! Maar dat betekent dus ook dat de seculiere meerderheid zijn normen niet aan religieuze minderheden mag opleggen. Vrijheid kun je niet opleggen.

Ik word hierin zelfs gesteund door een liberaal denker als Karl Popper. In The open society and its enemies waarschuwt hij er voor dat te grote tolerantie ten gronde kan gaan aan intolerante bewegingen. Maar hij schrijft ook : ‘In this formulation, I do not imply, for instance, that we should always suppress the utterance of intolerant philosophies; as long as we can counter them by rational argument and keep them in check by public opinion, suppression would certainly be unwise.’ 7) Volgens mij wordt aan die voorwaarden in Nederland ruimschoots voldaan.

Met andere woorden: wij moeten niet in dezelfde fout stappen die wij orthodox gelovigen altijd verweten hebben door onze normen en waarden aan ze op te dringen. Dit ‘linkse Calvinisme’ stuit me tegen de borst. Je kunt mensen die er voor kiezen een miserabel leven te leiden omdat ze denken dat dat moet van God niet dwingen om vrij te zijn. Als je ze zover krijgt dat ze hun eigen waarden niet aan anderen opleggen heb je al heel wat gewonnen. (Overigens is er over de geestelijke armoede van de geseculariseerde massa ook nog wel wat te zeggen, maar dat valt buiten deze discussie.)

Laat de SGP er een vreemd standpunt m.b.t. vrouwen en homo’s op nahouden, zolang in iedere gemeente, ook in Staphorst, homo’s maar mogen trouwen en vrouwen zich verkiesbaar mogen stellen voor andere partijen. Maak geen punt van weigerambtenaren zolang iedereen kan trouwen met de gewenste partner. De acceptatie van homoseksualiteit laat zich niet bij wet afdwingen, hoe graag je dat ook zou willen. Geef het de tijd!

Spreek geen verbod uit over halal of kosher slachten, maar probeer binnen de rite tot een zo humaan mogelijke slachtpraktijk te komen. Het leven en sterven van het slachtvee in het algemeen laat ik nu maar even buiten beschouwing. Dat is ook niet zo rooskleurig.

Ik vind zelf dat dit het juiste liberale en sociaaldemocratische standpunt is. Wat in onze ogen gekte is, zeker religieus geïnspireerde gekte, is niet door wetgeving te veranderen. Maar ‘de zachte krachten zullen zeker winnen in ’t eind.’

1) JOVD-symposium ‘Het islamisme: een kritische beschouwing’,

2) Carel Brendel, ‘Politieke islam: geen alarmisme graag, maar ook geen wegkijkerij’, 13 november 2011,

3) Ehsan Jami, ‘Ik ben een sociaaldemocraat in hart en nieren’, De Rauie Règâh, Zesde jaargang, nummer 4, donderdag 27 januari 2005,

4) Ehsan Jami: ‘Pleidooi voor patriottisme’ De Jaap, 08-04-2011,

5) Maarten Hajer en Justus Uitermark, ‘Performing authority after the assassination of Theo van Gogh’, in: Maarten Hajer (2009), Authoritative Governance, Oxford University Press.

6) Willem Minderhout’, De Kaftan van de Koran scheiden?, 2 november 2004, http://dewillem.blogspot.com/2011/11/de-kaftan-van-de-koran-scheiden.html

7) Karl Popper (1945), The open society and its enemies, Londen Routledge


© 2011 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "Het leven zelf" -
Beschouwingen > Het leven zelf
Vrijheid kun je niet opleggen Willem Minderhout
0903BS Brief aan Marcel
Brief aan Marcel Duyvestijn.
die heeft beloofd in het volgende nummer te reageren. 
 
Beste Marcel,

We kennen elkaar nu al zo’n decennium, maar onze relatie is voornamelijk elektronisch. De keren dat we elkaar in het echt hebben gezien zijn op de vingers van een hand te tellen. Toen ik – uiteraard via twitter – vernam dat je in Den Haag kwam optreden spoedde ik me daarom onmiddellijk naar mijn fiets om je weer eens in levenden lijve te kunnen zien.
Je trad op in de Haagsche Kluis tijdens een door de JOVD georganiseerd symposium ‘Het islamisme: een kritische beschouwing’. 1) Ik heb alleen jouw bijdrage gezien, ik kan dus niets zeggen over de rest van het programma. Later las ik de bijdrage die Carel Brendel heeft uitgesproken en die vond ik alleszins interessant. 2)

Ik voelde mij een jonkie in dit gezelschap terwijl ik toch lang geleden de maximum-leeftijd voor het JOVD-lidmaatschap ben gepasseerd. Ik kreeg de indruk dat ik in een zaal vol geborneerde kleinburgers was terechtgekomen, waaronder mijn voormalige partijgenoten Frans Groenendijk (ex-PSP waant zich nu een incarnatie van Churchill) en the ‘boy wonder’ Ehsan Jami (ex-PvdA), een van de weinigen in de zaal die nog tot de jongeren gerekend zou kunnen worden, maar zeker geen JOVD-er voor zover ik weet.

Ik vond dat je wel erg amicaal met Ehsan omging. Ik kan dat begrijpen. Ik vond dat vroeger ook een charmante jongen. Ik heb hem zelfs, samen met Alfred, als allereerste ooit, een interview afgenomen. 3) Hij was destijds nog een enthousiast JS-er en lid van het afdelingsbestuur van de PvdA in Voorburg. Toen hij zijn beweging voor afvallige Moslims begon heb ik hem zelfs tegen kritiek verdedigd. (Hoewel hij in het genoemde interview gezegd had dat hij zelf nooit Moslim was geweest.) Sindsdien heeft hij zich echter ontwikkeld tot een megalomaan manneke met – laat ik mij beschaafd uitdrukken – tamelijk onbekookte opvattingen. Hij schijnt in de leer te zijn geweest bij Hero Brinkman. ‘Brinkmanship’ – zoek dat maar op – lijkt hem inderdaad niet vreemd. Ik begin te vermoeden dat hij, als zoon van niet-Westerse vluchtelingen - aan het Stockholm-syndroom lijdt.

Ben ik te streng voor die arme Ehsan? Ik denk het niet. Met zijn infantiele Mohammed-filmpje en zijn recente ‘essay’ in De Jaap heeft hij zichzelf ontmaskerd als een intellectueel lichtgewicht, of liever een leeghoofd. Gelukkig voor hem vindt hij zichzelf zo geweldig dat het hem niet opvalt hoe zeer zinnen als: ‘als we er niet voor zorgen dat de vijanden van vrijheid vernietigd worden, dan ontkennen wij de essentie van waar we uiteindelijk voor staan en zijn daarom niet beter dan degenen tegen wie wij strijden. Vrijheid is als darwinisme. De zwakken zullen het altijd afleggen tegen de sterken. Dat was, is en zal altijd zo blijven. Maar als wij van ons land houden, dan dienen wij dat ook te beschermen’, op zijn zachtst gezegd wartaal zijn. Hoewel ik denk dat Ehsan zelf geen vlieg kwaad kan doen vind ik dit Breivik-proza. Is hij verpest door de haatbloggers in zijn nieuwe milieu? In ieder geval neem ik iemand die zulke onzin tot ‘essay’ verklaart niet serieus als discussiepartner. 4)

Dat is allemaal randgebeuren. Het gaat natuurlijk om wat jij die middag allemaal ten gehore bracht. Ik ben het altijd grotendeels met je eens geweest. Ik ben net zo min als jij erg gediend met de rol van religie in de samenleving. Vroeger dacht ik dat ik het nog mee zou maken dat het geloof volledig zou zijn verdwenen. Dat leek me fijn. Dat lijkt me nog steeds fijn, maar ik blijk me – in ieder geval in het tempo - vergist te hebben.

Ik heb nooit tot de mensen behoord die de Islam als een verrijking van onze cultuur zagen. De migranten waar ik mee optrok waren – uiteraard – niet al te gelovig, maar links georiënteerd. De mannen in djelaba en vrouwen met hoofddoeken en overjas die ik over de markt, of naar de moskee zag schuifelen zag ik als een overgangsverschijnsel. De ‘Westerse onderbouw’ zou deze cultuurverschijnselen wel snel laten verdwijnen. Scholing en werk waren de toverwoorden. Met een beetje geduld zou alles wel goed komen.

Net als voor jou – voor wie niet? – was 9/11 een schok. De moord op Theo van Gogh bracht het probleem wel erg dicht bij huis. En vergeet ‘Madrid’ niet. Een vriendin van mij arriveerde een paar uur na die aanslag op dat station. Had ze een trein eerder genomen …

De partij waar we allebei lid van zijn, de PvdA, heeft geworsteld met die ontsporingen van losgeslagen jeugd enerzijds en religieus geïnspireerd fanatisme anderzijds. Dat hadden we nooit verwacht. Onderwijs en werk bleken niet de Haarlemmerolie te zijn die we verwacht hadden. Toch kwam ook de aanpak uit onze partij. Dan heb ik het niet alleen over de klaroenstoten van Paul Scheffer en - toen nog partijgenote - Ayaan maar ook heel praktisch. Het crisismanagement na de moord op Van Gogh door Cohen en Aboutaleb was voorbeeldig te noemen. 5)

Ter zijde: ik schreef naar aanleiding van de moord op Van Gogh een nogal kritisch gedicht dat enigszins tot mijn verbazing op menig PvdA-website geplaatst werd en heel wat – en meestal constructieve – discussie opriep. 6)

Je kunt onze geliefde partij verwijten te lang te hebben weggekeken, Je kunt het ook van de zonnige zijde bekijken en constateren dat we toch altijd op zoek zijn geweest naar constructieve oplossingen. Daarbij zijn en worden fouten gemaakt. Ik erger me rot aan de afspiegelneurose waaraan onze partij lijdt. Van het ‘mannetje-vrouwtje-syndroom, tot de wens om zoveel mogelijk leeftijdsgroepen, seksuele geaardheden en etnische minderheden op de lijst te hebben staan. Ik heb wel eens ergens geschreven dat het mij niet uitmaakt of een hele kieslijst bestaat uit Libische vrouwen, als het maar vaardige en mondige sociaaldemocraten zijn. Naar dat laatste wordt veel te weinig gekeken. En dan krijg je inderdaad die uitwassen van zwakgeletterde volksvertegenwoordigers en volksvertegenwoordigers die je liever niet zou willen hebben, zoals dat Raadslid uit Den Bosch die vindt dat Islamitische volksvertegenwoordigers vooral hun geloofsgenoten dienen te representeren. Dat is best, maar begin dan een Staatkundig Islamitische Partij, een MoslimUnie, of een Moslim Democratisch Appel. Het lot van allochtonen die uit de PvdA stappen en een eigen partij beginnen is echter een teken aan de wand: haalden ze eerst ruim de kiesdrempel na afscheiding stemt er geen mens meer op ze. Op zich vind ik dat een hoopvol teken.

We zijn het dus volkomen eens dat dit soort figuren onze partij niet kan vertegenwoordigen. Maar het is niet waar dat de PvdA, of haar voorganger de SDAP (schoolmeesters, dominees en advocaten partij!) tegen het geloof is. De SDAP/PvdA heeft veel te danken aan ‘geassimileerde’ joden, vrijzinnig protestanten en katholieken die zich niet veel van de bisschoppen aantrokken. Migranten die tot onze partij treden hoeven dus echt niet allemaal van die vrijgevochten types te zijn als Keklik Yucel. ‘Verlichte’ – en sociaaldemocratische - moslims als Ahmed Marcouch, Samira Bouchibti e.t.q. zijn een zegen voor de partij en voor het land.

Maar onze partij is ook altijd een partij voor de rechtsstaat geweest! De rechtsstaat is een waarborg tegen het gevaar dat een democratie verwordt tot een terreur van de meerderheid. Grondrechten zijn er juist om zaken te beschermen die de seculiere meerderheid, waaronder jij en ik, waarschijnlijk volkomen idioot vinden zoals - om me tot een aantal recente stenen des aanstoots te beperken - het halal/kosher-slachten en de ‘weigerambtenaar’.

Begrijp me goed: ik wil geen orthodoxe gelovigen, van welk geloof dan ook, in onze TK-fractie hebben. Maar ik wil wel dat die mensen in hun waarde gelaten worden, voor zover dat geen aperte inbreuk op onze rechtsorde betekent.

De opstelling van Marcouch vind ik wat dat betreft voorbeeldig. Hij houdt strenge salafisten altijd voor dat ze het aan de Nederlandse vrijheid te danken hebben dat ze hun geloof hier mogen beleven zoals ze dat zelf willen. Daar zit wel een keerzijde aan: mensen die een leven leiden dat zij verafschuwen, zoals homo’s, moet die vrijheid dus ook gegund worden. Ook door hen! Maar dat betekent dus ook dat de seculiere meerderheid zijn normen niet aan religieuze minderheden mag opleggen. Vrijheid kun je niet opleggen.

Ik word hierin zelfs gesteund door een liberaal denker als Karl Popper. In The open society and its enemies waarschuwt hij er voor dat te grote tolerantie ten gronde kan gaan aan intolerante bewegingen. Maar hij schrijft ook : ‘In this formulation, I do not imply, for instance, that we should always suppress the utterance of intolerant philosophies; as long as we can counter them by rational argument and keep them in check by public opinion, suppression would certainly be unwise.’ 7) Volgens mij wordt aan die voorwaarden in Nederland ruimschoots voldaan.

Met andere woorden: wij moeten niet in dezelfde fout stappen die wij orthodox gelovigen altijd verweten hebben door onze normen en waarden aan ze op te dringen. Dit ‘linkse Calvinisme’ stuit me tegen de borst. Je kunt mensen die er voor kiezen een miserabel leven te leiden omdat ze denken dat dat moet van God niet dwingen om vrij te zijn. Als je ze zover krijgt dat ze hun eigen waarden niet aan anderen opleggen heb je al heel wat gewonnen. (Overigens is er over de geestelijke armoede van de geseculariseerde massa ook nog wel wat te zeggen, maar dat valt buiten deze discussie.)

Laat de SGP er een vreemd standpunt m.b.t. vrouwen en homo’s op nahouden, zolang in iedere gemeente, ook in Staphorst, homo’s maar mogen trouwen en vrouwen zich verkiesbaar mogen stellen voor andere partijen. Maak geen punt van weigerambtenaren zolang iedereen kan trouwen met de gewenste partner. De acceptatie van homoseksualiteit laat zich niet bij wet afdwingen, hoe graag je dat ook zou willen. Geef het de tijd!

Spreek geen verbod uit over halal of kosher slachten, maar probeer binnen de rite tot een zo humaan mogelijke slachtpraktijk te komen. Het leven en sterven van het slachtvee in het algemeen laat ik nu maar even buiten beschouwing. Dat is ook niet zo rooskleurig.

Ik vind zelf dat dit het juiste liberale en sociaaldemocratische standpunt is. Wat in onze ogen gekte is, zeker religieus geïnspireerde gekte, is niet door wetgeving te veranderen. Maar ‘de zachte krachten zullen zeker winnen in ’t eind.’

1) JOVD-symposium ‘Het islamisme: een kritische beschouwing’,

2) Carel Brendel, ‘Politieke islam: geen alarmisme graag, maar ook geen wegkijkerij’, 13 november 2011,

3) Ehsan Jami, ‘Ik ben een sociaaldemocraat in hart en nieren’, De Rauie Règâh, Zesde jaargang, nummer 4, donderdag 27 januari 2005,

4) Ehsan Jami: ‘Pleidooi voor patriottisme’ De Jaap, 08-04-2011,

5) Maarten Hajer en Justus Uitermark, ‘Performing authority after the assassination of Theo van Gogh’, in: Maarten Hajer (2009), Authoritative Governance, Oxford University Press.

6) Willem Minderhout’, De Kaftan van de Koran scheiden?, 2 november 2004, http://dewillem.blogspot.com/2011/11/de-kaftan-van-de-koran-scheiden.html

7) Karl Popper (1945), The open society and its enemies, Londen Routledge
© 2011 Willem Minderhout
powered by CJ2