archiefvorig nr.lopend nr.

Bezigheden > In de tuin delen printen terug
Weg ermee! Katharina Kouwenhoven

0518BZ Weg ermee
Voor de psycholoog is de plant geen object van studie. De plant vertoont namelijk geen gedrag, in ieder geval geen gedrag dat voor de mens plaatsvindt op een waarneembare schaal. Je kunt het gras nu eenmaal niet zien groeien. Waar je hem echter ook zelden over hoort is de relatie tussen mens en plant.
Over de weldadige aanwezigheid van het huisdier is al tot in den treure gepubliceerd. De bejaarde spint er garen bij om zolang mogelijk een zorgobject te koesteren en bij ontstentenis van een medemens schijnt een huisdier een goede vervanger te zijn. Vooral het bezit van een hond (hondje) wordt aangemoedigd, want daarmee moet je de deur uit en dat is goed voor de gezondheid én de sociale contacten.

In zorginstellingen zijn huisdieren om hygiënische redenen strikt verboden, maar daar tegen komen vooral mentale verzorgers in verzet. Van de pure aanwezigheid van aaibare levende wezens knappen zieken en bejaarden, volgens deze hulpverleners, zienderogen op. De stress verdwijnt als sneeuw voor de zon bij degene die de hele middag een goed in de vacht zittende poes koestert. Dus moeten er honden, katten, konijnen, cavia's, woelratten en andere wollige viervoeters in het ziekenhuis en verpleeghuis worden opgenomen om hun bijdrage aan het welzijn van de tijdelijke of permanente bewoners te leveren.
Zwemmen met dolfijnen, knuffelen van koeien, rollebollen met varkens, rijden op een ezel, het zijn allemaal aanbevolen activiteiten voor vooral geestelijk of lichamelijk gehandicapte kinderen, maar ook andere kinderen en zelfs volwassenen - als dit woord hier op zijn plaats is - kunnen ervan profiteren. Je raakt er zo prettig ontspannen van en het is een ervaring die je je hele leven niet zult vergeten. Of het allemaal werkt, weet ik niet. Er schijnen aanwijzingen voor te zijn.

Maar hoe zit dat nu met planten? Wat betekenen zij voor ons? Kunnen ze ook iets anders voor ons doen dan de gezondheid van onze maaltijd verhogen? Boeken en gidsen over tuinieren zijn er legio; plant een pit, kweek uw eigen groente, de wijnstok op het balkon, de veelzijdige geranium, een kasje in de zon, het balkon in de winter. Je kan het zo gek niet bedenken of er bestaat een handleiding voor. Maar dat is allemaal technische informatie, net als de tuinrubrieken in kranten en tijdschriften. Wat al dit geploeter eigenlijk oplevert is onduidelijk. Mogelijk groeit de plant door onze goede zorgen, maar geeft hij ook iets terug?
Tuinieren is naast schilderen, kleien en muziek een onderdeel van de zogenaamde creatieve therapie, waardoor mensen weer in contact kunnen komen met hun verborgen onbewuste drijfveren en afgeweerde motieven. Als ze maar veel spitten komt het zelfinzicht vanzelf en dan laat de innerlijke vrede niet lang op zich wachten. Het is hier de lichamelijke inspanning die zijn heilzame werk verricht en niet de eventuele groenproducten die er het gevolg van zijn. Daar gaat het bij die therapie helemaal niet om.

Intussen is een beetje behoorlijk tuinieren, al of niet om de eigen afweer af te breken, maar weinig mensen gegeven, want de meeste Nederlandse tuinen zijn niet om aan te zien, onder andere door de grote populariteit van de conifeer, die wat mij betreft in de grondwet verboden zou moeten worden. Als je al eens een fatsoenlijke tuin tegenkomt is hij ontworpen door een tuinarchitect, die er vaak wel rare ideeën over tuinen op na houdt, maar meestal wel iets weet te creëren dat zich onderscheidt van het doorsnee coniferenperkje. Ook hier gaat het niet om.

Ik lees nooit eens wat een plant nu eigenlijk gevoelsmatig voor ons doet. Waarom staat bij sommige mensen de vensterbank vol met stekelige en harige monsters? Wie schaffen die cyclamen aan die er uit zien als dode vogeltjes op een stokje? Waarom is de gruwelijk schrale stokroos zo populair? Waarom lichten zoveel deftige mensen de tegels voor hun gevel om een ondoordringbare duindoornhaag te planten?
In het voorjaar moet ieder balkon voorzien worden van een bak viooltjes en de geranium (die helemaal geen geranium is) in de vensterbank is onuitroeibaar. Opeens is de bruidssluier razend populair en wordt elke gevel aangetast door deze woekerplant, of schaft iedereen zich planten aan die alleen gedijen in een tropisch klimaat en het hier snel af laten weten. Een handige zet van de kwekers die aan de tuincentra leveren. Maar wat hebben mensen op met die planten? Wat verwachten zij ervan en wat doen die planten voor ze? Kortom: wat is de emotionele impact.

Dat mensen behoefte hebben aan ‘een stukje’ ongerepte natuur, ik geloof er niets van. De meeste mensen kunnen geen eik van een linde onderscheiden en verlaten zich in hun plantenbehoefte geheel op het tuincentrum, inclusief kabouters, windorgels, Thaise stoven en beuken tuinmeubilair. Je ziet mensen daar zonder enige kennis van zaken de meest vreemde combinaties van gewassen aanschaffen. In alle tuinen zie je dezelfde tuinaccessoires, want die zijn door het tuincentrum voorgeschreven.
Bij sommige mensen is hun zogenaamde plantenliefde zelfs beperkt tot de aanschaf van een bos snijbloemen, die bij aankoop eigenlijk al dood zijn en een verrassend grote bijdrage aan de milieuvervuiling leveren. En in de echte natuur, in zo’n eeuwenoud of nieuw oerbos bijvoorbeeld, daar schijten de meeste mensen in hun broek van angst of krijgen er een levensbedreigende depressie.

Mensen planten van alles, om het daarna grondig te verwaarlozen en vervolgens weer iets nieuws te planten. Een plant is geen favoriet ‘zorgobject’ - mensen hebben liever een bejaarde of een paard - en moet ook niet te veeleisend zijn. Daar heb je die rommel niet voor. Natuurlijk zijn er mensen die leuke dingen doen met hun tuin. Het zijn de uitzonderingen die de regel bevestigen.
Dat iedereen een huis met een tuintje schijnt te willen hebben, is betrekkelijk raadselachtig, als je bedenkt dat van de tuinen in Amsterdam de meesten inmiddels geheel bestraat zijn met grindtegels. Geen omkijken naar, maar een ernstig probleem voor de lucht boven de stad. Ze zeggen dat bloemen van mensen houden, maar houden mensen eigenlijk wel van bloemen? Is er wel een relatie tussen mens en plant of kunnen we rustig concluderen dat er slechts sprake is van een samenzwering door de Nederlandse Bond van Tuinders om ons zo veel mogelijk geld uit de zak te kloppen. Bezoek een tuincentrum en je weet het antwoord.
 
*****************************
Literair cabaretprogramma bij u thuis?


© 2008 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "In de tuin" -
Bezigheden > In de tuin
Weg ermee! Katharina Kouwenhoven
0518BZ Weg ermee
Voor de psycholoog is de plant geen object van studie. De plant vertoont namelijk geen gedrag, in ieder geval geen gedrag dat voor de mens plaatsvindt op een waarneembare schaal. Je kunt het gras nu eenmaal niet zien groeien. Waar je hem echter ook zelden over hoort is de relatie tussen mens en plant.
Over de weldadige aanwezigheid van het huisdier is al tot in den treure gepubliceerd. De bejaarde spint er garen bij om zolang mogelijk een zorgobject te koesteren en bij ontstentenis van een medemens schijnt een huisdier een goede vervanger te zijn. Vooral het bezit van een hond (hondje) wordt aangemoedigd, want daarmee moet je de deur uit en dat is goed voor de gezondheid én de sociale contacten.

In zorginstellingen zijn huisdieren om hygiënische redenen strikt verboden, maar daar tegen komen vooral mentale verzorgers in verzet. Van de pure aanwezigheid van aaibare levende wezens knappen zieken en bejaarden, volgens deze hulpverleners, zienderogen op. De stress verdwijnt als sneeuw voor de zon bij degene die de hele middag een goed in de vacht zittende poes koestert. Dus moeten er honden, katten, konijnen, cavia's, woelratten en andere wollige viervoeters in het ziekenhuis en verpleeghuis worden opgenomen om hun bijdrage aan het welzijn van de tijdelijke of permanente bewoners te leveren.
Zwemmen met dolfijnen, knuffelen van koeien, rollebollen met varkens, rijden op een ezel, het zijn allemaal aanbevolen activiteiten voor vooral geestelijk of lichamelijk gehandicapte kinderen, maar ook andere kinderen en zelfs volwassenen - als dit woord hier op zijn plaats is - kunnen ervan profiteren. Je raakt er zo prettig ontspannen van en het is een ervaring die je je hele leven niet zult vergeten. Of het allemaal werkt, weet ik niet. Er schijnen aanwijzingen voor te zijn.

Maar hoe zit dat nu met planten? Wat betekenen zij voor ons? Kunnen ze ook iets anders voor ons doen dan de gezondheid van onze maaltijd verhogen? Boeken en gidsen over tuinieren zijn er legio; plant een pit, kweek uw eigen groente, de wijnstok op het balkon, de veelzijdige geranium, een kasje in de zon, het balkon in de winter. Je kan het zo gek niet bedenken of er bestaat een handleiding voor. Maar dat is allemaal technische informatie, net als de tuinrubrieken in kranten en tijdschriften. Wat al dit geploeter eigenlijk oplevert is onduidelijk. Mogelijk groeit de plant door onze goede zorgen, maar geeft hij ook iets terug?
Tuinieren is naast schilderen, kleien en muziek een onderdeel van de zogenaamde creatieve therapie, waardoor mensen weer in contact kunnen komen met hun verborgen onbewuste drijfveren en afgeweerde motieven. Als ze maar veel spitten komt het zelfinzicht vanzelf en dan laat de innerlijke vrede niet lang op zich wachten. Het is hier de lichamelijke inspanning die zijn heilzame werk verricht en niet de eventuele groenproducten die er het gevolg van zijn. Daar gaat het bij die therapie helemaal niet om.

Intussen is een beetje behoorlijk tuinieren, al of niet om de eigen afweer af te breken, maar weinig mensen gegeven, want de meeste Nederlandse tuinen zijn niet om aan te zien, onder andere door de grote populariteit van de conifeer, die wat mij betreft in de grondwet verboden zou moeten worden. Als je al eens een fatsoenlijke tuin tegenkomt is hij ontworpen door een tuinarchitect, die er vaak wel rare ideeën over tuinen op na houdt, maar meestal wel iets weet te creëren dat zich onderscheidt van het doorsnee coniferenperkje. Ook hier gaat het niet om.

Ik lees nooit eens wat een plant nu eigenlijk gevoelsmatig voor ons doet. Waarom staat bij sommige mensen de vensterbank vol met stekelige en harige monsters? Wie schaffen die cyclamen aan die er uit zien als dode vogeltjes op een stokje? Waarom is de gruwelijk schrale stokroos zo populair? Waarom lichten zoveel deftige mensen de tegels voor hun gevel om een ondoordringbare duindoornhaag te planten?
In het voorjaar moet ieder balkon voorzien worden van een bak viooltjes en de geranium (die helemaal geen geranium is) in de vensterbank is onuitroeibaar. Opeens is de bruidssluier razend populair en wordt elke gevel aangetast door deze woekerplant, of schaft iedereen zich planten aan die alleen gedijen in een tropisch klimaat en het hier snel af laten weten. Een handige zet van de kwekers die aan de tuincentra leveren. Maar wat hebben mensen op met die planten? Wat verwachten zij ervan en wat doen die planten voor ze? Kortom: wat is de emotionele impact.

Dat mensen behoefte hebben aan ‘een stukje’ ongerepte natuur, ik geloof er niets van. De meeste mensen kunnen geen eik van een linde onderscheiden en verlaten zich in hun plantenbehoefte geheel op het tuincentrum, inclusief kabouters, windorgels, Thaise stoven en beuken tuinmeubilair. Je ziet mensen daar zonder enige kennis van zaken de meest vreemde combinaties van gewassen aanschaffen. In alle tuinen zie je dezelfde tuinaccessoires, want die zijn door het tuincentrum voorgeschreven.
Bij sommige mensen is hun zogenaamde plantenliefde zelfs beperkt tot de aanschaf van een bos snijbloemen, die bij aankoop eigenlijk al dood zijn en een verrassend grote bijdrage aan de milieuvervuiling leveren. En in de echte natuur, in zo’n eeuwenoud of nieuw oerbos bijvoorbeeld, daar schijten de meeste mensen in hun broek van angst of krijgen er een levensbedreigende depressie.

Mensen planten van alles, om het daarna grondig te verwaarlozen en vervolgens weer iets nieuws te planten. Een plant is geen favoriet ‘zorgobject’ - mensen hebben liever een bejaarde of een paard - en moet ook niet te veeleisend zijn. Daar heb je die rommel niet voor. Natuurlijk zijn er mensen die leuke dingen doen met hun tuin. Het zijn de uitzonderingen die de regel bevestigen.
Dat iedereen een huis met een tuintje schijnt te willen hebben, is betrekkelijk raadselachtig, als je bedenkt dat van de tuinen in Amsterdam de meesten inmiddels geheel bestraat zijn met grindtegels. Geen omkijken naar, maar een ernstig probleem voor de lucht boven de stad. Ze zeggen dat bloemen van mensen houden, maar houden mensen eigenlijk wel van bloemen? Is er wel een relatie tussen mens en plant of kunnen we rustig concluderen dat er slechts sprake is van een samenzwering door de Nederlandse Bond van Tuinders om ons zo veel mogelijk geld uit de zak te kloppen. Bezoek een tuincentrum en je weet het antwoord.
 
*****************************
Literair cabaretprogramma bij u thuis?
© 2008 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2