archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Het leven zelf delen printen terug
Heilige Catharina's in Zuiderwoude Katharina Kouwenhoven

0304 BS Brief Cadiz
Ik ben voor het laatst in een kerk geweest toen ik een jaar of acht, negen was. Een kerk in functie, bedoel ik. Samen met mijn ouders bezocht ik toen nog wel eens de (een) Gereformeerde Kerk te Maassluis als daar aanleiding toe was, zoals het overlijden van mijn grootmoeder of een ander, mij meestal onbekend, familielid. Die kerk was heel groot (en is nog steeds heel groot), heel koud en heel somber en het kerkbezoek was heel onaangenaam. Ik zat geklemd tussen mijn ouders, die mij op die manier nog een beetje warm probeerden te houden, maar zo ook al mijn bewegingsvrijheid aan banden wisten te leggen.

Stil zitten was de boodschap en dat viel niet mee op die harde banken, terwijl de gepresenteerde voorstelling niet vermocht mijn aandacht lang vast te houden. Er sprak iemand vanuit de hoogte, maar van wat hij zei begreep ik geen jota. Dat het serieuze aangelegenheden betrof was mij wel duidelijk, want er kon geen glimlach af en er ging veel dreiging vanuit. Zo nu en dan werd er gezongen vanuit een boek en ook daar begreep ik niets van - het hijgend hert der jacht ontkomen - maar ik moest er wel om huilen. Niet van ontroering, maar meer uit angst. Dat gezang voorspelde niet veel goeds.

Mijn vaders relatie met de Gereformeerde Kerk was toen allang verbroken. Die relatie was onder druk komen te staan toen mijn moeder, om haar oudste kind aldaar gedoopt te kunnen krijgen, ten overstaan van de gehele gemeente boete moest doen vanwege het feit dat hij de vrucht was van seks vóór het huwelijk, terwijl zij niet eens Gereformeerd was. Maar de definitieve breuk kwam tot stand toen hem vanwege de Gereformeerde Gemeente bijstand geweigerd werd in een periode van werkloosheid als gevolg van wangedrag, dat eruit bestond dat hij op Zondagmiddag met een paar vrienden een spelletje kaart speelde onder het genot van een glaasje jenever. Vooral het feit dat deze weigering hem werd aangezegd door een aantal Ouderlingen, die zelf op Zondagmiddag in Rotterdam naar de hoeren gingen, heeft de doorslag gegeven. Een hypocriet zooitje was het en daar wilde hij niets meer mee te maken hebben.

Ik geloof niet dat mijn vader ooit echt van zijn geloof gevallen is. In het huidige tijdsgewricht zou hij zeker een aanhanger van het 'iets' gevoel geweest zijn. Maar mij heeft hij nooit belast. Naar mijn gevoel ben ik volstrekt atheïstisch opgevoed. In een poging mij enig besef bij te brengen van het christelijk cultureel erfgoed hebben mijn ouders mij wel naar de Zondagschool gestuurd. Daar werden mij wekelijks verhalen verteld die gruwelijker waren dan de sprookjes van Grimm en bovendien niet klopten. Toen ik de wens te kennen gaf daar verder van gevrijwaard te blijven, ook al omdat ik de Zondagschoolleraar een buitengewoon enge man vond, werd die wens gerespecteerd. Natuurlijk heb ik daarna nog vaak kerken bezocht, maar alleen maar vanwege hun esthetische waarde of omdat er een mooi concert in uitgevoerd werd.

Niettemin heb ik Zaterdagavond 25 oktober j.l. een hele avond doorgebracht in de kerk van Zuiderwoude, een dorp in het Waterland ten Noorden van Amsterdam. De aanleiding daarvoor was nogal bizar. De predikant van deze kerk is een oud klasgenoot, die mij na ruim veertig jaar opbelde met een verhaal dat een beetje aan een één-april-grap deed denken. Zijn kerk was recentelijk gerestaureerd en bij de restauratie waren een paar beelden te voorschijn gekomen. Eén van die beelden betrof de Heilige Catherina van Alexandrië. Dat was aanleiding geweest voor een aantal mensen om een Catherinagenootschap op te richten, waar alleen mensen lid van konden worden met de naam Catherina of afgeleiden daarvan (!). Mensen moeten vooral doen wat ze niet laten kunnen, maar dit merkwaardige fenomeen was weer aanleiding voor het organiseren van een samenkomst op 25 oktober, de naamdag van deze Heilige of zoiets, die gepaard moest gaan met zang en andere vermakelijkheden, maar ook met iets serieus in de vorm van een lezing door iemand met de naam Catherina.

En zodoende kreeg ik het verzoek of ik die lezing wilde houden. Hoewel ik nog steeds het idee had dat dit allemaal een grap was, heb ik daarin toegestemd. En ik had er onmiddellijk weer spijt van. Al die Paapse fratsen als heiligenverering zijn mij volkomen vreemd. Maar ze intrigeren me wel. Alle religieus geïnspireerde malligheid intrigeert me. En een lezing houden in een kerk had ook wel iets. Net als promoveren in een kerk. Dat had ik tenslotte ook gedaan. Alles bij elkaar is het een memorabele avond geworden. Eerst al omdat ik met mijn dochter door het donkere Waterland reed en de juiste afslag miste, zodat wij via Monnikendam langs nog duisterder wegen Zuiderwoude probeerden te benaderen. Dan die prachtige kerk zelf, die nog steeds in gebruik is om de samengevoegde gemeentes van Zuiderwoude en Uitdam te stichten, maar die inmiddels ook een belangrijke culturele functie heeft, dankzij de ijver van mijn predikant-klasgenoot, waarvan ik niet geloof dat hij ooit stichtelijke bedoelingen heeft gehad. Maar ook vanwege het feit dat daar toch wel meer dan veertig vrouwen aanwezig waren, omdat ze Katharina heetten of Karin of Rina of Reineke of een of andere afgeleide van de naam waar het om ging.

We zaten daar op zo'n bankje, mijn dochter en ik, zo'n 'geëikt' bankje. Zij voor de eerste keer van haar leven en ik met die kramp in mijn benen, die ik mij herinnerde van vroeger, hoewel ik nu wel met mijn voeten bij de vloer kon. En ik heb, geloof ik, een leuke lezing gehouden. In een kerk! Er waren nog meer mensen van 'vroeger'. En dat was weer aanleiding omdat 'vroeger' nog eens te herzien. Mijn dochter en ik hebben nog lang nagepraat over deze avond. Soms moet je dus maar eens zonder voorbehoud meegaan in de eigenaardigheden van andere mensen. Dat kan je een ervaring opleveren waarvan je niet veel meer kunt zeggen dan 'je had erbij moeten zijn'. Ik ben blij dat ik erbij was.
 
*****************************************
Gezonde werkdieren voor de allerarmsten.
Brooke Hospital for Animals. Zie www.brooke.nl


© 2006 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Het leven zelf" -
Beschouwingen > Het leven zelf
Heilige Catharina's in Zuiderwoude Katharina Kouwenhoven
0304 BS Brief Cadiz
Ik ben voor het laatst in een kerk geweest toen ik een jaar of acht, negen was. Een kerk in functie, bedoel ik. Samen met mijn ouders bezocht ik toen nog wel eens de (een) Gereformeerde Kerk te Maassluis als daar aanleiding toe was, zoals het overlijden van mijn grootmoeder of een ander, mij meestal onbekend, familielid. Die kerk was heel groot (en is nog steeds heel groot), heel koud en heel somber en het kerkbezoek was heel onaangenaam. Ik zat geklemd tussen mijn ouders, die mij op die manier nog een beetje warm probeerden te houden, maar zo ook al mijn bewegingsvrijheid aan banden wisten te leggen.

Stil zitten was de boodschap en dat viel niet mee op die harde banken, terwijl de gepresenteerde voorstelling niet vermocht mijn aandacht lang vast te houden. Er sprak iemand vanuit de hoogte, maar van wat hij zei begreep ik geen jota. Dat het serieuze aangelegenheden betrof was mij wel duidelijk, want er kon geen glimlach af en er ging veel dreiging vanuit. Zo nu en dan werd er gezongen vanuit een boek en ook daar begreep ik niets van - het hijgend hert der jacht ontkomen - maar ik moest er wel om huilen. Niet van ontroering, maar meer uit angst. Dat gezang voorspelde niet veel goeds.

Mijn vaders relatie met de Gereformeerde Kerk was toen allang verbroken. Die relatie was onder druk komen te staan toen mijn moeder, om haar oudste kind aldaar gedoopt te kunnen krijgen, ten overstaan van de gehele gemeente boete moest doen vanwege het feit dat hij de vrucht was van seks vóór het huwelijk, terwijl zij niet eens Gereformeerd was. Maar de definitieve breuk kwam tot stand toen hem vanwege de Gereformeerde Gemeente bijstand geweigerd werd in een periode van werkloosheid als gevolg van wangedrag, dat eruit bestond dat hij op Zondagmiddag met een paar vrienden een spelletje kaart speelde onder het genot van een glaasje jenever. Vooral het feit dat deze weigering hem werd aangezegd door een aantal Ouderlingen, die zelf op Zondagmiddag in Rotterdam naar de hoeren gingen, heeft de doorslag gegeven. Een hypocriet zooitje was het en daar wilde hij niets meer mee te maken hebben.

Ik geloof niet dat mijn vader ooit echt van zijn geloof gevallen is. In het huidige tijdsgewricht zou hij zeker een aanhanger van het 'iets' gevoel geweest zijn. Maar mij heeft hij nooit belast. Naar mijn gevoel ben ik volstrekt atheïstisch opgevoed. In een poging mij enig besef bij te brengen van het christelijk cultureel erfgoed hebben mijn ouders mij wel naar de Zondagschool gestuurd. Daar werden mij wekelijks verhalen verteld die gruwelijker waren dan de sprookjes van Grimm en bovendien niet klopten. Toen ik de wens te kennen gaf daar verder van gevrijwaard te blijven, ook al omdat ik de Zondagschoolleraar een buitengewoon enge man vond, werd die wens gerespecteerd. Natuurlijk heb ik daarna nog vaak kerken bezocht, maar alleen maar vanwege hun esthetische waarde of omdat er een mooi concert in uitgevoerd werd.

Niettemin heb ik Zaterdagavond 25 oktober j.l. een hele avond doorgebracht in de kerk van Zuiderwoude, een dorp in het Waterland ten Noorden van Amsterdam. De aanleiding daarvoor was nogal bizar. De predikant van deze kerk is een oud klasgenoot, die mij na ruim veertig jaar opbelde met een verhaal dat een beetje aan een één-april-grap deed denken. Zijn kerk was recentelijk gerestaureerd en bij de restauratie waren een paar beelden te voorschijn gekomen. Eén van die beelden betrof de Heilige Catherina van Alexandrië. Dat was aanleiding geweest voor een aantal mensen om een Catherinagenootschap op te richten, waar alleen mensen lid van konden worden met de naam Catherina of afgeleiden daarvan (!). Mensen moeten vooral doen wat ze niet laten kunnen, maar dit merkwaardige fenomeen was weer aanleiding voor het organiseren van een samenkomst op 25 oktober, de naamdag van deze Heilige of zoiets, die gepaard moest gaan met zang en andere vermakelijkheden, maar ook met iets serieus in de vorm van een lezing door iemand met de naam Catherina.

En zodoende kreeg ik het verzoek of ik die lezing wilde houden. Hoewel ik nog steeds het idee had dat dit allemaal een grap was, heb ik daarin toegestemd. En ik had er onmiddellijk weer spijt van. Al die Paapse fratsen als heiligenverering zijn mij volkomen vreemd. Maar ze intrigeren me wel. Alle religieus geïnspireerde malligheid intrigeert me. En een lezing houden in een kerk had ook wel iets. Net als promoveren in een kerk. Dat had ik tenslotte ook gedaan. Alles bij elkaar is het een memorabele avond geworden. Eerst al omdat ik met mijn dochter door het donkere Waterland reed en de juiste afslag miste, zodat wij via Monnikendam langs nog duisterder wegen Zuiderwoude probeerden te benaderen. Dan die prachtige kerk zelf, die nog steeds in gebruik is om de samengevoegde gemeentes van Zuiderwoude en Uitdam te stichten, maar die inmiddels ook een belangrijke culturele functie heeft, dankzij de ijver van mijn predikant-klasgenoot, waarvan ik niet geloof dat hij ooit stichtelijke bedoelingen heeft gehad. Maar ook vanwege het feit dat daar toch wel meer dan veertig vrouwen aanwezig waren, omdat ze Katharina heetten of Karin of Rina of Reineke of een of andere afgeleide van de naam waar het om ging.

We zaten daar op zo'n bankje, mijn dochter en ik, zo'n 'geëikt' bankje. Zij voor de eerste keer van haar leven en ik met die kramp in mijn benen, die ik mij herinnerde van vroeger, hoewel ik nu wel met mijn voeten bij de vloer kon. En ik heb, geloof ik, een leuke lezing gehouden. In een kerk! Er waren nog meer mensen van 'vroeger'. En dat was weer aanleiding omdat 'vroeger' nog eens te herzien. Mijn dochter en ik hebben nog lang nagepraat over deze avond. Soms moet je dus maar eens zonder voorbehoud meegaan in de eigenaardigheden van andere mensen. Dat kan je een ervaring opleveren waarvan je niet veel meer kunt zeggen dan 'je had erbij moeten zijn'. Ik ben blij dat ik erbij was.
 
*****************************************
Gezonde werkdieren voor de allerarmsten.
Brooke Hospital for Animals. Zie www.brooke.nl
© 2006 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2