archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Brief uit ... delen printen terug
Het Noorden Dik Kruithof

1405BS Noorden1De Eems is met zijn 371 kilometer de elfde rivier van Duitsland, maar als je de zijrivieren niet mee rekent de zesde, na Donau, Rijn, Elbe, Oder en Weser. Vanaf De Dollard vormt de Eems de gedeeltelijk omstreden grens met Nederland en zij mondt tussen Pilsum en Eemshaven uit in de Noordzee. De Westerwoldse Aa, die op de grens van Groningen en Nedersaksen loopt, komt via de Dollard uit in de Eems. De grootste zijrivier aan de oostkant is de Leda die bij Leer in de Eems uitkomt.

Het bekendst is de Eems de laatste jaren door de Meyer Werf in Papenburg, 30 kilometer van de monding van de Eems in de Dollard. De Meyer Werf bouwt vooral gigantische cruiseschepen en het is een merkwaardige ervaring om door het vlakke veenland te rijden en dan ineens een cruiseschip zo’n vijftig meter boven het land te zien uitsteken. De tocht van een nieuw schip over de Eems naar open zee is iedere keer weer een huzarenstukje: het water moet net hoog genoeg staan, de spoorbrug moet speciaal opengezet (is inmiddels aangevaren).

Het Heimatmuseum in Leer heeft een speciale tentoonstelling ‘Amisia’ over de Eems.
Je vraagt je van te voren af hoe een klein museum dat aanpakt, een tentoonstelling over een rivier. Binnen hun beperkingen hebben ze gekozen voor de geschiedenis van het gebied langs de rivier, waarbij de stroom zelf er soms wat karig afkomt en meer aandacht krijgt als vervoersader dan als waterweg. Aan het eind werd dat een beetje goedgemaakt door plaats in te ruimen voor de actieve milieubeweging, die zich verzet tegen kanalisatie en vervuiling.

Naast verschillende oude en nieuwe economische producten – jute uit Detten, zout uit Bentlage, kalksteen uit Rheine – is er ook aandacht voor de oorlogsgebeurtenissen. In het Emsland werden vanaf 1933 de eerste strafkampen gebouwd waar de tegenstanders van het Hitlerregime terecht kwamen. Later kwamen er ook kampen voor krijgsgevangenen, die dwangarbeid moesten verrichten bij de ontginning van het veengebied. In die kampen is het beroemde lied ‘Wir sind die Moorsoldaten’ gemaakt. Na de oorlog is Haren onder Brits bestuur nog drie jaar een Poolse stad, Maczkow, geweest.1405BS Noorden2 Toen mochten er alleen Poolse soldaten en bevrijde Poolse krijgsgevangenen wonen.
Overigens is Haren ook bekend van de Harener Punte, een platbodemschip met zeil dat zeer geschikt was voor de vaak met ondiepten kampende Eems. Na de turfwinning is er ook olie gewonnen – het lag niet voor niets vlak bij Schoonebeek – en er staan gas en kernenergiecentrales in Lingen. In Lathen heeft de proefbaan gestaan van de supersnelle monorailtrein van Siemens.

Aan de bovenloop van de Eems liggen de drie grootste plaatsen: de veenkolonie Papenburg en de oude steden Leer en Emden. Vooral aan de economische betekenis van Emden en zijn haven wordt veel aandacht besteed. De bouw van het Dortmund-Eemskanaal (om het Roergebied als achterland te krijgen) wordt gememoreerd.  

In de laatste zaal ligt in een vitrine met Eemsliteratuur het Nederlandse boek Het Lied van de Eems van de Groningse schrijfster Aafke Steenhuis. Hieronder vindt u een Duitse aankondiging van een bijeenkomst over dat boek in het Haus der Niederlande van de Universiteit van Munster:

‘Im deutsch-niederländischen Grenzgebiet fließt die Ems, ein rätselhafter Gezeitenfluss. Die Autorin und Künstlerin Aafke Steenhuis ist an diesem Gewässer geboren: in Delfzijl. In ihrem 2011 erschienen Buch Het lied van de Eems reist sie den Fluss entlang: von der Insel Borkum bis zu seiner Quelle im Teutoburger Wald. Im Norden ist die Ems vom Schlick grau und wird dort der gelbe Fluss genannt. Im Süden gilt sie als der schönste Fluss Deutschlands. Wenn die Ems sprechen könnte, würde sie über römische Soldaten, Friesen und Sachsen, den Achtzigjährigen Krieg, niederländische Arbeitslosenlager, deutsche Konzentrationslager und gefährliche politische Strömungen an ihren Ufern erzählen; über Fischer, Schiffer und Anwohner. Aafke Steenhuis sprach mit Sängern, Hafenmeistern, Historikern, Schriftstellern, Bauern, Malern und Geologen und bietet ein vielfarbiges Bild dieses bezaubernden Flusses. Die Ausstellung zeigt eine Auswahl der Bilder, die Aafke Steenhuis für das Buch gemalt hat.’

--------
De plaatjes zijn van Dik Kruithof


© 2016 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Brief uit ..." -
Beschouwingen > Brief uit ...
Het Noorden Dik Kruithof
1405BS Noorden1De Eems is met zijn 371 kilometer de elfde rivier van Duitsland, maar als je de zijrivieren niet mee rekent de zesde, na Donau, Rijn, Elbe, Oder en Weser. Vanaf De Dollard vormt de Eems de gedeeltelijk omstreden grens met Nederland en zij mondt tussen Pilsum en Eemshaven uit in de Noordzee. De Westerwoldse Aa, die op de grens van Groningen en Nedersaksen loopt, komt via de Dollard uit in de Eems. De grootste zijrivier aan de oostkant is de Leda die bij Leer in de Eems uitkomt.

Het bekendst is de Eems de laatste jaren door de Meyer Werf in Papenburg, 30 kilometer van de monding van de Eems in de Dollard. De Meyer Werf bouwt vooral gigantische cruiseschepen en het is een merkwaardige ervaring om door het vlakke veenland te rijden en dan ineens een cruiseschip zo’n vijftig meter boven het land te zien uitsteken. De tocht van een nieuw schip over de Eems naar open zee is iedere keer weer een huzarenstukje: het water moet net hoog genoeg staan, de spoorbrug moet speciaal opengezet (is inmiddels aangevaren).

Het Heimatmuseum in Leer heeft een speciale tentoonstelling ‘Amisia’ over de Eems.
Je vraagt je van te voren af hoe een klein museum dat aanpakt, een tentoonstelling over een rivier. Binnen hun beperkingen hebben ze gekozen voor de geschiedenis van het gebied langs de rivier, waarbij de stroom zelf er soms wat karig afkomt en meer aandacht krijgt als vervoersader dan als waterweg. Aan het eind werd dat een beetje goedgemaakt door plaats in te ruimen voor de actieve milieubeweging, die zich verzet tegen kanalisatie en vervuiling.

Naast verschillende oude en nieuwe economische producten – jute uit Detten, zout uit Bentlage, kalksteen uit Rheine – is er ook aandacht voor de oorlogsgebeurtenissen. In het Emsland werden vanaf 1933 de eerste strafkampen gebouwd waar de tegenstanders van het Hitlerregime terecht kwamen. Later kwamen er ook kampen voor krijgsgevangenen, die dwangarbeid moesten verrichten bij de ontginning van het veengebied. In die kampen is het beroemde lied ‘Wir sind die Moorsoldaten’ gemaakt. Na de oorlog is Haren onder Brits bestuur nog drie jaar een Poolse stad, Maczkow, geweest.1405BS Noorden2 Toen mochten er alleen Poolse soldaten en bevrijde Poolse krijgsgevangenen wonen.
Overigens is Haren ook bekend van de Harener Punte, een platbodemschip met zeil dat zeer geschikt was voor de vaak met ondiepten kampende Eems. Na de turfwinning is er ook olie gewonnen – het lag niet voor niets vlak bij Schoonebeek – en er staan gas en kernenergiecentrales in Lingen. In Lathen heeft de proefbaan gestaan van de supersnelle monorailtrein van Siemens.

Aan de bovenloop van de Eems liggen de drie grootste plaatsen: de veenkolonie Papenburg en de oude steden Leer en Emden. Vooral aan de economische betekenis van Emden en zijn haven wordt veel aandacht besteed. De bouw van het Dortmund-Eemskanaal (om het Roergebied als achterland te krijgen) wordt gememoreerd.  

In de laatste zaal ligt in een vitrine met Eemsliteratuur het Nederlandse boek Het Lied van de Eems van de Groningse schrijfster Aafke Steenhuis. Hieronder vindt u een Duitse aankondiging van een bijeenkomst over dat boek in het Haus der Niederlande van de Universiteit van Munster:

‘Im deutsch-niederländischen Grenzgebiet fließt die Ems, ein rätselhafter Gezeitenfluss. Die Autorin und Künstlerin Aafke Steenhuis ist an diesem Gewässer geboren: in Delfzijl. In ihrem 2011 erschienen Buch Het lied van de Eems reist sie den Fluss entlang: von der Insel Borkum bis zu seiner Quelle im Teutoburger Wald. Im Norden ist die Ems vom Schlick grau und wird dort der gelbe Fluss genannt. Im Süden gilt sie als der schönste Fluss Deutschlands. Wenn die Ems sprechen könnte, würde sie über römische Soldaten, Friesen und Sachsen, den Achtzigjährigen Krieg, niederländische Arbeitslosenlager, deutsche Konzentrationslager und gefährliche politische Strömungen an ihren Ufern erzählen; über Fischer, Schiffer und Anwohner. Aafke Steenhuis sprach mit Sängern, Hafenmeistern, Historikern, Schriftstellern, Bauern, Malern und Geologen und bietet ein vielfarbiges Bild dieses bezaubernden Flusses. Die Ausstellung zeigt eine Auswahl der Bilder, die Aafke Steenhuis für das Buch gemalt hat.’

--------
De plaatjes zijn van Dik Kruithof
© 2016 Dik Kruithof
powered by CJ2