archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Amsterdam werelddorp delen printen terug
Aanstootgevend mag best Katharina Kouwenhoven

1616BS Beeldenboek1Van Sinterklaas kreeg ik het Amsterdams Beeldenboek, een antiquarisch exemplaar, verschenen in 1996 en dus niet wat je noemt up to date. Er zijn sinds die tijd veel beelden verplaatst of verdwenen. Niettemin krijg je toch wel een aardige indruk van het artistieke niveau van Amsterdams beeldenpracht vanaf de 17e eeuw tot (bijna) heden.

Er worden 150 beelden gepresenteerd, niet in strikte zin allemaal beelden, maar ook wandversieringen en -schilderingen, hekwerk en teksten. Het oudste beeld is een sculptuur aan de poort van het Rasphuis aan de Heiligeweg, dat verbouwd is tot een overbodig winkelcentrum en het nieuwste, uit 1995, bestaat uit een aantal lampen in de vorm van meteoren in het plafond van een onderdoorgang aan de Jacob Catskade.

Van de 150 beelden zijn er 65 min of meer abstract, het merendeel bestaat uit menselijke figuren. Dat is niet zo vreemd, want het betrof vaak afbeeldingen van bestaande personen uit heden en verleden. Maar ook abstracte begrippen (moeder aarde, de deugd) en mythologische figuren werden uitgedrukt als menselijke lichamen. De beeldhouwer Hildo Krop is daarbij dominant aanwezig op bruggen en viaducten en zelfs op begraafplaatsen. De meeste beelden van menselijke figuren zijn erg stereotiep en vertonen niet veel variatie. Daarop is één uitzondering, de Apollo van Arman uit 1994. In het museum Beelden aan Zee kun je zien hoeveel variatie er mogelijk is in het uitbeelden van het menselijk lichaam. Niets van dat al in Amsterdam. Eigenlijk maar een armoedig zooitje.

Abstracte beelden bieden veel meer variatiemogelijkheden. Deze deden hun intrede in de jaren vijftig, in de vorm van een aantal totempalen aan de Wiltzanghlaan in de wijk Bos en Lommer. Onder de abstracte beelden zijn er veel waar je niet vrolijk van wordt, maar ook een paar juweeltjes.
Wat mij betreft is het mooiste beeld de Verschijning van Pearl Perlmuter, een beeld waar nogal mee gezeuld is. Volgens het boek kreeg het in 1977 zijn definitieve plaats tegenover het Concertgebouw op het Museumplein. Niets is minder waar. Bij de herinrichting van het Museumplein tot voetbalveld moesten1616BS Beeldenboek2 van de architect van dit wanproduct alle beelden weg, ook de Verschijning. Het zou nu staan op het Emmaplein. Ik ga het binnenkort controleren.

Een favoriet van mij is ook het industrieel monument van Joep van Lieshout aan de Cruquiusweg, tegenover het voormalige abattoir, een perron met een open wagon. Een ander kunstwerk dat me wel aanspreekt bevindt zich in de Kostverlorenvaart: 9 masten van 9 tot 11 meter hoog, met bovenin een abstracte vorm van Auke de Vries. Het aardige is dat daar altijd vogels op zitten, die het kennelijk herkennen als iets voor vogels.

Vermakelijk is de geschiedenis van het beeld Oude Grond van Herman Makking, dat zich bevond aan het Spinozahof. Tussen twee blokjes huizen lag een enorme buis van beton, omhuld met baksteen. De naaste bewoners waren er niet van gecharmeerd en hebben tot aan de Raad van State geprocedeerd om het ding weg te krijgen. Dat is ze gelukt en de gemeente was bereid het te verplaatsen, maar daar protesteerde de kunstenaar tegen, die enige faam heeft omdat hij ooit op het Leidseplein een edelhert (!) heeft aangereden. Het beeld werd gesloopt.
De leukste beelden zijn de sculpturen die spontaan door een onbekende gemaakt zijn en geplaatst, zoals het mannetje dat op een tak van een boom op het Leidsebosje bezig is die tak af te zagen en de man met de vioolkist in de Marnixstraat bij de Bloemgracht.

Er is in Amsterdam heel wat te zien aan sculpturen, beelden en versieringen en van zeer uiteenlopende kwaliteit. Veel van die beelden zijn eigenlijk te klein voor de omgeving waarin ze zijn geplaatst, andere hebben juist meer ruimte nodig. Er kan in de groene ruimtes, die er veel zijn, nog wel wat meer aan landschapskunst gedaan worden, zoals door Sigurdur Sudmundsson in de Bijlmerweide en ik weet niet door wie aan de Schinkel, achter het Olympisch Stadion, of sculpturen die drijven op het water, zoals die van Shamai Haber in het Vondelpark. Een beetje meer durf van de opdrachtgevers zou geen kwaad kunnen. Laat de omwonenden er maar flink aanstoot aan nemen.

------
De plaatjes zijn van de schrijfster
© 2019 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Amsterdam werelddorp" -
Beschouwingen > Amsterdam werelddorp
Aanstootgevend mag best Katharina Kouwenhoven
1616BS Beeldenboek1Van Sinterklaas kreeg ik het Amsterdams Beeldenboek, een antiquarisch exemplaar, verschenen in 1996 en dus niet wat je noemt up to date. Er zijn sinds die tijd veel beelden verplaatst of verdwenen. Niettemin krijg je toch wel een aardige indruk van het artistieke niveau van Amsterdams beeldenpracht vanaf de 17e eeuw tot (bijna) heden.

Er worden 150 beelden gepresenteerd, niet in strikte zin allemaal beelden, maar ook wandversieringen en -schilderingen, hekwerk en teksten. Het oudste beeld is een sculptuur aan de poort van het Rasphuis aan de Heiligeweg, dat verbouwd is tot een overbodig winkelcentrum en het nieuwste, uit 1995, bestaat uit een aantal lampen in de vorm van meteoren in het plafond van een onderdoorgang aan de Jacob Catskade.

Van de 150 beelden zijn er 65 min of meer abstract, het merendeel bestaat uit menselijke figuren. Dat is niet zo vreemd, want het betrof vaak afbeeldingen van bestaande personen uit heden en verleden. Maar ook abstracte begrippen (moeder aarde, de deugd) en mythologische figuren werden uitgedrukt als menselijke lichamen. De beeldhouwer Hildo Krop is daarbij dominant aanwezig op bruggen en viaducten en zelfs op begraafplaatsen. De meeste beelden van menselijke figuren zijn erg stereotiep en vertonen niet veel variatie. Daarop is één uitzondering, de Apollo van Arman uit 1994. In het museum Beelden aan Zee kun je zien hoeveel variatie er mogelijk is in het uitbeelden van het menselijk lichaam. Niets van dat al in Amsterdam. Eigenlijk maar een armoedig zooitje.

Abstracte beelden bieden veel meer variatiemogelijkheden. Deze deden hun intrede in de jaren vijftig, in de vorm van een aantal totempalen aan de Wiltzanghlaan in de wijk Bos en Lommer. Onder de abstracte beelden zijn er veel waar je niet vrolijk van wordt, maar ook een paar juweeltjes.
Wat mij betreft is het mooiste beeld de Verschijning van Pearl Perlmuter, een beeld waar nogal mee gezeuld is. Volgens het boek kreeg het in 1977 zijn definitieve plaats tegenover het Concertgebouw op het Museumplein. Niets is minder waar. Bij de herinrichting van het Museumplein tot voetbalveld moesten1616BS Beeldenboek2 van de architect van dit wanproduct alle beelden weg, ook de Verschijning. Het zou nu staan op het Emmaplein. Ik ga het binnenkort controleren.

Een favoriet van mij is ook het industrieel monument van Joep van Lieshout aan de Cruquiusweg, tegenover het voormalige abattoir, een perron met een open wagon. Een ander kunstwerk dat me wel aanspreekt bevindt zich in de Kostverlorenvaart: 9 masten van 9 tot 11 meter hoog, met bovenin een abstracte vorm van Auke de Vries. Het aardige is dat daar altijd vogels op zitten, die het kennelijk herkennen als iets voor vogels.

Vermakelijk is de geschiedenis van het beeld Oude Grond van Herman Makking, dat zich bevond aan het Spinozahof. Tussen twee blokjes huizen lag een enorme buis van beton, omhuld met baksteen. De naaste bewoners waren er niet van gecharmeerd en hebben tot aan de Raad van State geprocedeerd om het ding weg te krijgen. Dat is ze gelukt en de gemeente was bereid het te verplaatsen, maar daar protesteerde de kunstenaar tegen, die enige faam heeft omdat hij ooit op het Leidseplein een edelhert (!) heeft aangereden. Het beeld werd gesloopt.
De leukste beelden zijn de sculpturen die spontaan door een onbekende gemaakt zijn en geplaatst, zoals het mannetje dat op een tak van een boom op het Leidsebosje bezig is die tak af te zagen en de man met de vioolkist in de Marnixstraat bij de Bloemgracht.

Er is in Amsterdam heel wat te zien aan sculpturen, beelden en versieringen en van zeer uiteenlopende kwaliteit. Veel van die beelden zijn eigenlijk te klein voor de omgeving waarin ze zijn geplaatst, andere hebben juist meer ruimte nodig. Er kan in de groene ruimtes, die er veel zijn, nog wel wat meer aan landschapskunst gedaan worden, zoals door Sigurdur Sudmundsson in de Bijlmerweide en ik weet niet door wie aan de Schinkel, achter het Olympisch Stadion, of sculpturen die drijven op het water, zoals die van Shamai Haber in het Vondelpark. Een beetje meer durf van de opdrachtgevers zou geen kwaad kunnen. Laat de omwonenden er maar flink aanstoot aan nemen.

------
De plaatjes zijn van de schrijfster
© 2019 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2