 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
|
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Bezigheden > Ergernissen | ||||
| Het paradoxale christendom | Arie de Jong | |||
 Elke religie worstelt met de logica, maar het christendom spant daarin mogelijk wel de kroon. Omdat onze westerse samenleving nogal fiks is gevormd door dat christendom, zou het kunnen dat de westerse cultuur evenzeer doortrokken is van paradoxen. Ik wil het nu hebben over welke christelijke paradoxen mij frapperen.Leeft Jezus of niet? Met Pasen gedenken we het lijdensverhaal en de dood van Jezus Christus. Toch? Elk jaar beluister ik de Mattheüs Passie minimaal eenmaal en als ik er zin in heb doe ik de Johannes Passie erbij. Geweldige muziek en een geweldig verhaal. Hoe vaak heb ik niet gelovigen horen vertellen dat Jezus ‘voor ons’ aan het kruis is gestorven. In mijn jongere jaren maakte dat grote indruk op mij: toe maar. Pas later vroeg ik mij af: hoezo? Is het niet een vreemde gang van zaken dat God eerst een zoon krijgt en dat hij die moet laten lijden en sterven aan het kruis om onze zonden weg te nemen? Althans, de ‘erfzonde’, waar ik al eerder over schreef dat de grondslag daarvan inconsistent is. Hoe dan ook, dat had toch ook wel anders gekund? Of zou dat onvoldoende indruk hebben gemaakt (er van uitgaande dat het Bijbelverhaal op waarheid berust). En dan hebben we het er nog maar niet over dat het zondebesef er alleen maar door werd aangewakkerd en niet werd weggenomen! Maar dat is weer een andere paradox. Waar het nu om gaat: Jezus mag dan gestorven zijn aan het kruis, niet al te lang daarna, volgens het Bijbelverhaal, wordt hij weer tot leven gewekt en vaart hij vervolgens naar de hemel. Ook die dag vieren we nog steeds. Waarom doen we dus zo zielig over de kruisdood, als dit maar een schijnbeweging was? Hoe vaak heb ik niet gelezen: ‘Jezus leeft!’ Het kan niet allebei waar zijn, dat Jezus Christus is gestorven en dat hij leeft. We blijven bij Jezus. Vooral de katholieke kerk maakt veel werk van de ‘onbevlekte ontvangenis’ van Jezus: Maria werd zwanger als maagd. Wat een spektakel altijd om over de Maagd Maria te spreken! En eerlijk gezegd is het natuurlijk heel bijzonder als Maria zwanger werd terwijl ze haar maagdelijkheid niet verloor. Het verhaal laat trouwens niet weten wanneer ze wel met Jozef begon te vrijen. In elk geval neemt Jozef haar al spoedig tot vrouw, terwijl ze zwanger is. Volgens het Bijbelverhaal krijgt Jezus ook nog broers en zussen (al zijn die laatsten niet zo belangrijk, vraag me niet waarom). Wat maakt het zo paradoxaal? Omdat de Bijbel ook geslachtstabellen bevat waaruit moet blijken dat Jezus via de mannelijke lijn afstamt van David. Dat kan dus niet, met een onbevlekte ontvangenis. Deze paradox wordt direct al bij het begin van het Nieuwe Testament gepresenteerd, in Mattheüs I. Ook al bijzonder, onderdeel van het lijdensverhaal, is het ‘verraad’ van Judas. Het verhaal is immers dat God zijn zoon naar de aarde heeft gezonden om de mens te verlossen en daartoe moet hij aan het kruis sterven. Op enig moment willen de Romeinen hem inrekenen door het misverstand (althans, zo kun je dat zien) dat Jezus rondgaat en zich presenteert als de koning van de Joden. De Romeinse soldaten weten niet zo precies wie Jezus is, maar ze hebben afgesproken met Judas dat hij Jezus zal aanwijzen door hem een kus te geven. Dat is een raar verhaal, want als de Romeinse soldaten wel met Judas kennis maken, waarom hebben ze dan niet door wie Jezus is? Maar goed, laten we meebewegen met het verhaal: dat kan alleen zijn loop hebben als Jezus wordt ingerekend! Als Judas hem geen kus had gegeven, maar hem had gewaarschuwd dat de Romeinse soldaten naar hem op zoek waren en dat hij beter kon vluchten of onderduiken, dan hadden we een groot probleem gehad. Dan was de verlossing uitgebleven. Dus waarom Judas blameren? Dat Petrus bij herhaling ontkent hem te kennen, lijkt me eigenlijk veel erger, maar dat is weer een ander verhaal. Het kan altijd nog een graadje erger en dat is de zwaarste paradox voor een monotheïstische godsdienst. Men heeft al een God en dan zit men met Jezus omhoog. Extra complicerend is dat Jezus in het christendom eigenlijk belangrijker is dan zijn vader! Hoe lossen we dat op, want blijkbaar is het niet toegestaan om voortaan verder te gaan met twee goden, God en Jezus. Daar kwam men aanvankelijk niet uit en dat gaf veel rumoer onder de leidende figuren van het vroege christendom. Totdat op een concilie werd besloten het godendom te bundelen in de Heilige Drie-eenheid: God, de vader, Jezus, en de Heilige Geest. Opeens moest de Heilige Geest er ook bij, een abstract begrip van iets dat blijkbaar losstaat van God. Met alle respect: men maakte er op die manier wel een rommeltje van. Overigens bleven er wel voortdurend mensen hun stem verheffen om te melden dat het idee van de drie-eenheid niet klopte en dat men genoeg had aan één god. Sommigen hebben ze naar de brandstapel gebracht. Vrijheid van meningsuiting stond niet altijd voorop. De intellectuele lenigheid van het christendom kent waarlijk geen grenzen. We doen er nog ééntje, dan moet het weer genoeg zijn. Het Oude Testament biedt uiteenlopende verhalen over de relatie tussen God en het Joodse volk. Die relatie is nogal wisselvallig en dat levert dan ook geweldige verhalen op. Die missen soms wel logica, maar dat maakt verhalen juist zo aardig. Waar het echter om gaat in deze optocht van paradoxen is de erkenning dat vijandige volken (van het Joodse volk) één of meer eigen goden hebben! In de Bijbel worden die natuurlijk afgeschreven, want er is maar één god die mag tellen: de God van de Joden. Helaas, je kunt niet tegelijk stellen dat er maar één god is en die laten concurreren met andere goden. Deze paradox kan slechts doorbroken worden door te erkennen dat de god van anderen dezelfde god is als die van jou! (Wat maakt dat de God van de Joden en de christenen niet anders dan dezelfde kan zijn dan Allah.) Maar waarom zou je elkaar dan nog bestrijden? ------- Het plaatje is van Han Busstra |
||||
| © 2021 Arie de Jong | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||