archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Rampzaligheden Peter Schröder

0912BS 106.1
Rampzaligheden
Een van de uitzonderlijkste rampen die in ons land heeft plaatsgevonden was De Ramp in de Zoutmanstraat, die al eerder ter sprake kwam in De Leunstoel. Uitzonderlijk, want die ramp kan worden geclassificeerd als poëzie, terwijl de archetypische vaderlandse ramp sinds mensenheugenis de overstroming is. Vanaf het jaar 0 is er hier veel veranderd, maar de overstroming (met zee-, rivier- en regenwater) als Oer Ramp is gebleven. De Ramp is voor de naoorlogse generaties van de vorige eeuw de watersnoodramp van 1953, naar het gelijknamige fotoboek dat in de boekenkasten van veel van onze ouders te vinden was (zie ook het artikel van Katharina Kouwenhoven in dit nummer). Van Dale ziet het wat breder en geeft vanaf 1872 (toen nog net verzorgd door de schoolmeester Johan Hendrik van Dale uit Sluis – middenin de nattigheid) tot op heden (onder redactie van Hans Heestermans) de meer algemene hoofdbetekenis groot ongeluk, met vandaag desgewenst de toevoeging dat het hele volk treft of in zijn bestaan bedreigt. Gelukkig weten we het nu beter dan vroeger en kunnen we dat evenwichtiger verbaliseren.

De verbale aanpak
In Den Beginne Was Het Woord en dat woord werd steeds belangrijker voor de mensen. Daarom is het goed dat we voor beter Bestuur en Beleid steeds de nieuwe puntjes op de i blijven zetten en de verbale neerslag ervan verankeren in wetgeving. Sinds 1910 kent ons land de Wet Veiligheidsregio’s (Wvr), die de sleets geraakte Brandweerwet, de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (Wghor) en de Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) vervangt. Hoezo regio’s? Wat regelt de Wvr?
Een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige organisatie van de brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, rampenbestrijding en crisisbeheersing onder één regionaal bestuur. ….. Door de gecoördineerde aanpak zijn hulpverleningsdiensten beter en gemakkelijker aan te sturen. Aha, gelukkig maar, die Wghor en Wrzo waren veel te weinig regionaal georiënteerd. Pas nu kan er eindelijk gezorgd worden voor een samenhangend, aanstuurbaar, multidisciplinair pakket van transparante voorbereiding en uitvoering van hoogwaardige bestrijding en hulpverlening. En natuurlijk veel preventie. We boffen maar.

Watersnood
Ter zake: hier rampen op postkaarten, het persoonlijke communicatiemedium van vooral het begin van de vorige eeuw. Kijk toch eens Beste/Lieve geadresseerde wat ons nu weer overkomen is! We hebben het overleefd, maar vraag niet hoe. Niet te geloven, kijk maar op de foto! We beginnen op postkaart 1.a. met Ramp te Oud-Vossemeer (13 Maart 1906). We zien de klassieke Nederlandse watervlakte met halfverdronken boompjes, daken van boerderijen en brokstukken dijk. Geen mens te zien. Brr!, koud en nat! Oud Vossemeer, nog net in Zeeland (Nieuw Vossemeer ligt in Brabant), nu ondergebracht bij de gemeente Tholen. De Amerikaanse familie Roosevelt (van Franklin Delano) is er ooit vandaan gekomen, net als de bovengenoemde lexicograaf Hans Heestermans. Op 12/13 maart 1906 braken na een stormvloed met extreem hoog water op de Westerschelde zeedijken door. Grote schade, maar doordat de stormvloed overdag plaatsvond, vielen er geen doden. Net over de grens in het Belgische Waasland verdronken in totaal 8 mensen. Niet heel spectaculair. Zou het herstel gecoördineerd zijn aangepakt?

Aardbeving
Dan postkaart 1.b., Messine, Entrée de la Via Cavour, dat is andere koek! Extreem, Italiaans theatraal? De Via Cavour in Messina is veranderd in een enorme puinhoop. Hoe dat? Op 28 december 1908 vond tussen 5u20 en 5u30 in de ochtend in de straat0912BS 106.2 van Messina, die Sicilië scheidt van Italië en waar de Afrikaanse plaat onder de Eurazië plaat glijdt, een aardbeving plaats die vandaag 7.5 op de schaal van Richter zou laten noteren. Messina en Reggio Calabria werden volledig met de grond gelijk gemaakt, waarbij tussen de 70.000 en 100.000 mensen om het leven kwamen. Een regionale benadering van hulpverlening en herstel was hier niet voldoende. Het was zo erg dat de landelijke autoriteiten overwogen de stad op te geven (en ter voorkoming van epidemieën met ongebluste kalk te bedekken). Internationale hulpverlening maakte herbouw mogelijk. De foto werd gemaakt door de Samama Chikli uit Tunis, de grote pionier van de Tunesische film & fotografie.

Schipbreuk
Terug naar eigen land waar het op 30 september 1911 zo vreselijk stormde dat er veel schepen vergingen en tenminste 51 doden vielen. Op postkaart 2.a. De tramboot ‘Minister Lely’ der R.T.M., door den ontzettenden storm van 30 Sept-1 Oct. 1911, geworpen op den aanlegsteiger te Zijpe. Toen de storm was gaan liggen pakte R.W.J. Ochtman uit Zierikzee zijn camera en maakte deze foto van een stevige veerboot als een walvis op het droge. Pijlsnel liet hij er deze kaart van drukken want al op 5 oktober kon J. Davids de kaart zonder commentaar uit Zierikzee sturen naar Jac. Maljers in Middelburg (ontvangen op 6 oktober). Deze stranding zal in eerste instantie wel regionaal zijn opgevangen. Over de efficiency van het herstel van het schip en van de R.T.M. dienstregeling kunnen we niet meer oordelen.

Storm boven land
Ook in waterrijk Nederland komt de ramp wel eens uit de hemel vallen. Dat gebeurde op 10 Augustus 1925 toen er een stormramp plaatvond waarbij 5 doden en 80 gewonden te betreuren waren. Boven Borculo in de Achterhoek was sprake van een windhoos, of misschien een cycloon, een Tornado, wat moeten we er van maken, er schijnt een supercel aanwezig te zijn geweest, en dat windgeweld richtte behoorlijk wat schade aan. De wet veiligheidsregio’s was nog niet van kracht en de belangrijkste regionale bestuursdaad van de burgemeester (Hans van der Vaart avant la lettre) was aanvankelijk een nogal dwingend beroep op koningin Wilhelmina om snel te komen kijken. De koningin kwam pas de volgende dag en toen kwam de rancuneuze burgemeester weer niet en liet haar ontvangen door de wethouder (Tjolk Hekking avant la lettre). Hoe dan ook: er kwam een nationaal rampenfonds en een steuncomité om de omgewaaide huizen weer overeind te zetten en deze organisatie was, hoewel misschien nog niet optimaal multidisciplinair opgezet (een serieus crisiscentrum ontbrak), toch wel op te vatten als een voorloper van hoogwaardige bestrijding en hulpverlening.

1925: uitvinding van het ramptoerisme
Kijk naar postkaart 2.b. Borculo – Na de cycloon op 10 Augustus 1925 - en u ziet tussen een overeind gebleven ophaalbrug en kapotte huizen een hele massa samengedromde burgers gekleed naar de gangbare mode van toen. De heer Frederik Houtkamp uit Borculo stuurde de kaart zonder commentaar uit Warnsveld naar Den Heer G.J. Kooyman te Kerkedijk, IJsselmonde Z.H.
Op de foto in het midden tussen de mensen zien we achter een touw ook twee veldwachters. Waren de burgers allemaal inwoners van Borculo? Leuk dat u dat vraagt, het zou zomaar kunnen dat het vooral pioniers waren van wat later ramptoerisme is gaan heten. Uit alle hoeken en gaten kwamen bij deze gelegenheid burgers van dit land een kijkje nemen in Borculo, in georganiseerde busreizen en in eigen auto’s – stevige files veroorzakend! Wat vooruitstrevend allemaal! Moet er niet snel een mooie Nederlandse speelfilm, met Actie, Geweld en Passie, van worden gemaakt?

****
Voor bovenstaande plaatjes en meer: www.peterschroderatb.nl

*******
Wie op zoek is naar mooie postkaarten doet er goed is een bezoek te brengen aan:
Uitgeverij Plaizier, Spoormakerstraat/Rue des Éperonniers 50, 1000 Brussel/Bruxelles
Tel. 0032 (0)2 513 47 30 Of te kijken op www.plaizier.be


© 2012 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Rampzaligheden Peter Schröder
0912BS 106.1
Rampzaligheden
Een van de uitzonderlijkste rampen die in ons land heeft plaatsgevonden was De Ramp in de Zoutmanstraat, die al eerder ter sprake kwam in De Leunstoel. Uitzonderlijk, want die ramp kan worden geclassificeerd als poëzie, terwijl de archetypische vaderlandse ramp sinds mensenheugenis de overstroming is. Vanaf het jaar 0 is er hier veel veranderd, maar de overstroming (met zee-, rivier- en regenwater) als Oer Ramp is gebleven. De Ramp is voor de naoorlogse generaties van de vorige eeuw de watersnoodramp van 1953, naar het gelijknamige fotoboek dat in de boekenkasten van veel van onze ouders te vinden was (zie ook het artikel van Katharina Kouwenhoven in dit nummer). Van Dale ziet het wat breder en geeft vanaf 1872 (toen nog net verzorgd door de schoolmeester Johan Hendrik van Dale uit Sluis – middenin de nattigheid) tot op heden (onder redactie van Hans Heestermans) de meer algemene hoofdbetekenis groot ongeluk, met vandaag desgewenst de toevoeging dat het hele volk treft of in zijn bestaan bedreigt. Gelukkig weten we het nu beter dan vroeger en kunnen we dat evenwichtiger verbaliseren.

De verbale aanpak
In Den Beginne Was Het Woord en dat woord werd steeds belangrijker voor de mensen. Daarom is het goed dat we voor beter Bestuur en Beleid steeds de nieuwe puntjes op de i blijven zetten en de verbale neerslag ervan verankeren in wetgeving. Sinds 1910 kent ons land de Wet Veiligheidsregio’s (Wvr), die de sleets geraakte Brandweerwet, de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (Wghor) en de Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) vervangt. Hoezo regio’s? Wat regelt de Wvr?
Een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige organisatie van de brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, rampenbestrijding en crisisbeheersing onder één regionaal bestuur. ….. Door de gecoördineerde aanpak zijn hulpverleningsdiensten beter en gemakkelijker aan te sturen. Aha, gelukkig maar, die Wghor en Wrzo waren veel te weinig regionaal georiënteerd. Pas nu kan er eindelijk gezorgd worden voor een samenhangend, aanstuurbaar, multidisciplinair pakket van transparante voorbereiding en uitvoering van hoogwaardige bestrijding en hulpverlening. En natuurlijk veel preventie. We boffen maar.

Watersnood
Ter zake: hier rampen op postkaarten, het persoonlijke communicatiemedium van vooral het begin van de vorige eeuw. Kijk toch eens Beste/Lieve geadresseerde wat ons nu weer overkomen is! We hebben het overleefd, maar vraag niet hoe. Niet te geloven, kijk maar op de foto! We beginnen op postkaart 1.a. met Ramp te Oud-Vossemeer (13 Maart 1906). We zien de klassieke Nederlandse watervlakte met halfverdronken boompjes, daken van boerderijen en brokstukken dijk. Geen mens te zien. Brr!, koud en nat! Oud Vossemeer, nog net in Zeeland (Nieuw Vossemeer ligt in Brabant), nu ondergebracht bij de gemeente Tholen. De Amerikaanse familie Roosevelt (van Franklin Delano) is er ooit vandaan gekomen, net als de bovengenoemde lexicograaf Hans Heestermans. Op 12/13 maart 1906 braken na een stormvloed met extreem hoog water op de Westerschelde zeedijken door. Grote schade, maar doordat de stormvloed overdag plaatsvond, vielen er geen doden. Net over de grens in het Belgische Waasland verdronken in totaal 8 mensen. Niet heel spectaculair. Zou het herstel gecoördineerd zijn aangepakt?

Aardbeving
Dan postkaart 1.b., Messine, Entrée de la Via Cavour, dat is andere koek! Extreem, Italiaans theatraal? De Via Cavour in Messina is veranderd in een enorme puinhoop. Hoe dat? Op 28 december 1908 vond tussen 5u20 en 5u30 in de ochtend in de straat0912BS 106.2 van Messina, die Sicilië scheidt van Italië en waar de Afrikaanse plaat onder de Eurazië plaat glijdt, een aardbeving plaats die vandaag 7.5 op de schaal van Richter zou laten noteren. Messina en Reggio Calabria werden volledig met de grond gelijk gemaakt, waarbij tussen de 70.000 en 100.000 mensen om het leven kwamen. Een regionale benadering van hulpverlening en herstel was hier niet voldoende. Het was zo erg dat de landelijke autoriteiten overwogen de stad op te geven (en ter voorkoming van epidemieën met ongebluste kalk te bedekken). Internationale hulpverlening maakte herbouw mogelijk. De foto werd gemaakt door de Samama Chikli uit Tunis, de grote pionier van de Tunesische film & fotografie.

Schipbreuk
Terug naar eigen land waar het op 30 september 1911 zo vreselijk stormde dat er veel schepen vergingen en tenminste 51 doden vielen. Op postkaart 2.a. De tramboot ‘Minister Lely’ der R.T.M., door den ontzettenden storm van 30 Sept-1 Oct. 1911, geworpen op den aanlegsteiger te Zijpe. Toen de storm was gaan liggen pakte R.W.J. Ochtman uit Zierikzee zijn camera en maakte deze foto van een stevige veerboot als een walvis op het droge. Pijlsnel liet hij er deze kaart van drukken want al op 5 oktober kon J. Davids de kaart zonder commentaar uit Zierikzee sturen naar Jac. Maljers in Middelburg (ontvangen op 6 oktober). Deze stranding zal in eerste instantie wel regionaal zijn opgevangen. Over de efficiency van het herstel van het schip en van de R.T.M. dienstregeling kunnen we niet meer oordelen.

Storm boven land
Ook in waterrijk Nederland komt de ramp wel eens uit de hemel vallen. Dat gebeurde op 10 Augustus 1925 toen er een stormramp plaatvond waarbij 5 doden en 80 gewonden te betreuren waren. Boven Borculo in de Achterhoek was sprake van een windhoos, of misschien een cycloon, een Tornado, wat moeten we er van maken, er schijnt een supercel aanwezig te zijn geweest, en dat windgeweld richtte behoorlijk wat schade aan. De wet veiligheidsregio’s was nog niet van kracht en de belangrijkste regionale bestuursdaad van de burgemeester (Hans van der Vaart avant la lettre) was aanvankelijk een nogal dwingend beroep op koningin Wilhelmina om snel te komen kijken. De koningin kwam pas de volgende dag en toen kwam de rancuneuze burgemeester weer niet en liet haar ontvangen door de wethouder (Tjolk Hekking avant la lettre). Hoe dan ook: er kwam een nationaal rampenfonds en een steuncomité om de omgewaaide huizen weer overeind te zetten en deze organisatie was, hoewel misschien nog niet optimaal multidisciplinair opgezet (een serieus crisiscentrum ontbrak), toch wel op te vatten als een voorloper van hoogwaardige bestrijding en hulpverlening.

1925: uitvinding van het ramptoerisme
Kijk naar postkaart 2.b. Borculo – Na de cycloon op 10 Augustus 1925 - en u ziet tussen een overeind gebleven ophaalbrug en kapotte huizen een hele massa samengedromde burgers gekleed naar de gangbare mode van toen. De heer Frederik Houtkamp uit Borculo stuurde de kaart zonder commentaar uit Warnsveld naar Den Heer G.J. Kooyman te Kerkedijk, IJsselmonde Z.H.
Op de foto in het midden tussen de mensen zien we achter een touw ook twee veldwachters. Waren de burgers allemaal inwoners van Borculo? Leuk dat u dat vraagt, het zou zomaar kunnen dat het vooral pioniers waren van wat later ramptoerisme is gaan heten. Uit alle hoeken en gaten kwamen bij deze gelegenheid burgers van dit land een kijkje nemen in Borculo, in georganiseerde busreizen en in eigen auto’s – stevige files veroorzakend! Wat vooruitstrevend allemaal! Moet er niet snel een mooie Nederlandse speelfilm, met Actie, Geweld en Passie, van worden gemaakt?

****
Voor bovenstaande plaatjes en meer: www.peterschroderatb.nl

*******
Wie op zoek is naar mooie postkaarten doet er goed is een bezoek te brengen aan:
Uitgeverij Plaizier, Spoormakerstraat/Rue des Éperonniers 50, 1000 Brussel/Bruxelles
Tel. 0032 (0)2 513 47 30 Of te kijken op www.plaizier.be
© 2012 Peter Schröder
powered by CJ2