archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Bibendum: We nemen er nog een! Peter Schröder

0809BS 86.1
Kaarten met kaarten
Een Leunstoelspecial over kaarten. U kent allemaal wel postkaarten met daarop landkaarten. Denk aan details van de Nederlandse kaarten van de Topografische Dienst/Kadaster op postkaarten van Art Unlimited. Of aan reproducties van historische kaarten, zoals de stadsplattegronden van Jacob van Deventer (Kampen, ca. 1500/1505 - Keulen, 1575), de aartsvader van de Nederlandse cartografie. Maar dan gaat het steeds om recente uitgaven en die lenen zich minder goed voor de formule van deze rubriek: vergelijkingen in de tijd. Daarom deze keer de veranderingen van de kaartenmakerij indirect benaderd aan de hand van de levensloop van het beeldmerk van de bandenfabrikant annex kaartenmaker Michelin: de uit autobanden opgebouwde meneer Bibendum.

O’Galop
Bibendum is te vinden op de banden, wegenkaarten en toeristische gidsen van Michelin. Maar wat betekent die naam en hoe komt die bandenman er aan? Dat zat zo: de gebroeders Edouard en André Michelin, bandenfabrikanten uit Clermont Ferrand, exposeerden op de Exposition Universelle et Coloniale van 1894 in Lyon hun producten. Het was Edouard die daar in een stapel autobanden voor zijn geestesoog een manspersoon zag verschijnen. Vier jaar later maakte tekenaar Marius Rossillon (pseudoniem O’Galop) de antropomorfe voorstelling werkelijkheid met een goed opgeblazen bandenman, die verder een lorgnet droeg en een dikke sigaar rookte. Deze meneer verscheen in een affiche (zie plaatje 1a) waarop de tekst ‘Nunc est bibendum, C’est a dire: Le pneu Michelin boit l’obstacle’ (vrij vertaald uit Latijn en Frans: ‘Laten we nu het glas heffen, ik wil maar zeggen: de band van Michelin slurpt de obstakels weg’).

Goede reclame!
Op het plaatje heft Bibendum het glas, aan weerszijden naast hem zijn met treurige gezichten twee leeggelopen banden van de merken X en Y te zien. Banden, dat is verkeer, is drinken in dat verband niet wat vergezocht, zo niet incorrect en verkeersgevaarlijk? Wie goed kijkt ziet dat Bibendum geen wijn in zijn glas heeft maar een verzameling spijkers, schroeven en glasscherven. Hij drinkt deze obstakels met smaak op, terwijl de banden van de verkeerde merken er ernstig ziek van zijn geworden! Wat een sterk staaltje! Wat een goede reclame! Geen wonder dat Bibendum, inmiddels al meer dan 110 jaar oud, uitgroeide tot een van de bekendste beeldmerken ter wereld!

Het reclamevak
Ziet u het voor u, de beginnende reclameman die vergezeld van zijn senior executives zijn laatste trouvaille presenteert voor de board van het bandenconcern? ‘Heren, na uitgebreid globaal marktonderzoek naar productvriendelijkheid en conceptuele tests bij ons multicultureel trendpanel staan we nu hier op deze plaats: we hebben uw product vertaald in een menselijke figuur, zijn betrouwbaarheid uit zich in zijn stevige lijf, zijn intelligentie hebben we gevat in zijn lorgnet, zijn tevredenheid in een dikke sigaar. Hij brengt de boodschap van uw wereldmerk in de catchphrase ‘We nemen er nog een!’

Belle Epoque tekentalent
Tijdens het vorige fin de siècle was er in Parijs een getalenteerd gezelschap kunstenaars aan het werk dat behalve echte olieverfschilderijen heel veel mooie tekeningen maakte. Tekeningen over de politieke ontwikkelingen, uit het theater en van het straatleven, illustraties voor de opbloeiende tijdschriften als L’Assiette au Beurre, Le Rire en Le Pêle Mêle, illustraties voor romans en kinderboeken en ontwerpen voor reclamewerk. De stemming was anarchistisch en vindingrijk, er werden eigenaardige, soms bizarre reclamevondsten gedaan en sommige daarvan hebben de harde strijd om het bestaan weten te overleven. Rossillon/O’Galop was bevriend met Benjamin Rabier, die voor de Fromagerie Bel La vache qui rit verzon, en met Firmin Bouisset die voor de kaakjesfabriek Lu Le Petit Ecolier tekende. Een Bandenman met lorgnet en sigaar, een lachende koe en een kaakjesetende scholier, ze hebben nog wel iets met het product te maken, maar vandaag de dag zou geen verstandig mens er mee aankomen als beeldmerk.

Restyling
Hoe gaat dat in de loop van de tijd met reclame en beeldmerken? Er0809BS 86.2 wordt aan gesleuteld, ze worden aangepast aan de veranderde eisen van de markt ?! Die malle, idiosyncratische plaatjes uit het fin de siècle worden steeds verder restyled. Laten we eerlijk zijn: ontdaan van de eigenaardigheiden, de scherpe kantjes, gladgeschoren tot een onschadelijke Grootste Gemene Deler versie, zonder kraak of smaak. Ook Bibendum ontkwam niet aan deze werdegang: in de 21e eeuw is hij niet meer een tekening, maar eigentijds een soort 3D still (zie plaatje 1b). Zijn lorgnet en zijn sigaar hebben ze hem afgepakt en als een onnozele hals lacht hij ons nu schaapachtig toe.

Rode bloemen
In zijn meer dan 110 jarige leven heeft Bibendum ons vanaf de kaarten en de gidsen en de gidsen van Michelin op reis vergezeld. Hij kwam in vele meer en minder exotische landen op bezoek en deed ook Nederland aan, waar hij danste in een Volendammer kostuum met een Volendamse in kostuum (plaatje 2a). Hij gaf ons wijze raad over autobanden en was in zijn groene gidsen onze alwetende reisbegeleider met zijn sterrenbeoordeling (* intéressant, **vaut le détour, ***vaut le voyage) van bezienswaardigheden. Maar hij was misschien wel in de eerste plaats, in zijn rode gidsen, onze gastronomische adviseur bij bezoek aan hotels en restaurants. Restaurateurs en hoteliers sidderen jaarlijks voor zijn strenge maar rechtvaardige beoordeling van de kwaliteit van hun maaltijden en bedden. Wie met zijn restaurant door Bibendum wordt bedeeld met rode bloemen (door de rest van de wereld aangeduid als sterren) zit voor maanden volgeboekt, wie met zijn traditionele provinciale hotel geen gidsvermelding haalt mag vrezen voor zijn bestaan.

Bibendum digitaal
Zo komen we weer op de oer-Bibendum: de gourmet/gourmand, de levensgenieter met sigaar die het wijnglas heft (plaatje 2b). De toeristische tak van bandenfabrikant Michelin ziet zich in de 21e eeuw voor, hm, Internet-uitdagingen geplaatst. (Zie ook het artikel Michelin in Ruimte en Tijd in deze aflevering van de Leunstoel.) Reizigers gebruiken hun TomTom om hun weg te vinden op de snelweg en naar de restaurants en hotels. Op de websites van hotels en restaurants staat een vracht onsamenhangend geformuleerde reviews van (on)tevreden klanten die elkaar zonder Bibendum bezighouden. Het aanbod van Michelin is geactualiseerd; in de groene gidsen geen zwart/wit gravures meer, maar kleurenfoto’s en jolige teksten.
Op www.Viamichelin.com kunnen de horecavestigingen worden bekeken en beoordeeld en kan worden genavigeerd (tot schaal 1:200.000 op Michelin kaarten, daaronder op de kaarten van Tele Atlas).
Het is de vraag of de toeristische Bibendum hiermee overleeft.
 
***********
Beter Beeld
De plaatjes uit deze rubriek zijn veel gedetailleerder te bekijken!
U kunt doorklikken naar mijn eigen website in opbouw, (http://www.peterschroderatb.nl/), daar wordt langzaam maar zeker een beeldbank opgebouwd waarin de plaatjes uit deze rubriek veel beter te zien zijn. Voor de kaarten bij deze aflevering kunt u doorklikken (en nog een paar keer doorklikken) naar:
1.a. Oer Bibendum
 
1.b. NeoBibendum
2.a. Bibendum in Holland
2.b. Bibendum aan tafel


© 2011 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Bibendum: We nemen er nog een! Peter Schröder
0809BS 86.1
Kaarten met kaarten
Een Leunstoelspecial over kaarten. U kent allemaal wel postkaarten met daarop landkaarten. Denk aan details van de Nederlandse kaarten van de Topografische Dienst/Kadaster op postkaarten van Art Unlimited. Of aan reproducties van historische kaarten, zoals de stadsplattegronden van Jacob van Deventer (Kampen, ca. 1500/1505 - Keulen, 1575), de aartsvader van de Nederlandse cartografie. Maar dan gaat het steeds om recente uitgaven en die lenen zich minder goed voor de formule van deze rubriek: vergelijkingen in de tijd. Daarom deze keer de veranderingen van de kaartenmakerij indirect benaderd aan de hand van de levensloop van het beeldmerk van de bandenfabrikant annex kaartenmaker Michelin: de uit autobanden opgebouwde meneer Bibendum.

O’Galop
Bibendum is te vinden op de banden, wegenkaarten en toeristische gidsen van Michelin. Maar wat betekent die naam en hoe komt die bandenman er aan? Dat zat zo: de gebroeders Edouard en André Michelin, bandenfabrikanten uit Clermont Ferrand, exposeerden op de Exposition Universelle et Coloniale van 1894 in Lyon hun producten. Het was Edouard die daar in een stapel autobanden voor zijn geestesoog een manspersoon zag verschijnen. Vier jaar later maakte tekenaar Marius Rossillon (pseudoniem O’Galop) de antropomorfe voorstelling werkelijkheid met een goed opgeblazen bandenman, die verder een lorgnet droeg en een dikke sigaar rookte. Deze meneer verscheen in een affiche (zie plaatje 1a) waarop de tekst ‘Nunc est bibendum, C’est a dire: Le pneu Michelin boit l’obstacle’ (vrij vertaald uit Latijn en Frans: ‘Laten we nu het glas heffen, ik wil maar zeggen: de band van Michelin slurpt de obstakels weg’).

Goede reclame!
Op het plaatje heft Bibendum het glas, aan weerszijden naast hem zijn met treurige gezichten twee leeggelopen banden van de merken X en Y te zien. Banden, dat is verkeer, is drinken in dat verband niet wat vergezocht, zo niet incorrect en verkeersgevaarlijk? Wie goed kijkt ziet dat Bibendum geen wijn in zijn glas heeft maar een verzameling spijkers, schroeven en glasscherven. Hij drinkt deze obstakels met smaak op, terwijl de banden van de verkeerde merken er ernstig ziek van zijn geworden! Wat een sterk staaltje! Wat een goede reclame! Geen wonder dat Bibendum, inmiddels al meer dan 110 jaar oud, uitgroeide tot een van de bekendste beeldmerken ter wereld!

Het reclamevak
Ziet u het voor u, de beginnende reclameman die vergezeld van zijn senior executives zijn laatste trouvaille presenteert voor de board van het bandenconcern? ‘Heren, na uitgebreid globaal marktonderzoek naar productvriendelijkheid en conceptuele tests bij ons multicultureel trendpanel staan we nu hier op deze plaats: we hebben uw product vertaald in een menselijke figuur, zijn betrouwbaarheid uit zich in zijn stevige lijf, zijn intelligentie hebben we gevat in zijn lorgnet, zijn tevredenheid in een dikke sigaar. Hij brengt de boodschap van uw wereldmerk in de catchphrase ‘We nemen er nog een!’

Belle Epoque tekentalent
Tijdens het vorige fin de siècle was er in Parijs een getalenteerd gezelschap kunstenaars aan het werk dat behalve echte olieverfschilderijen heel veel mooie tekeningen maakte. Tekeningen over de politieke ontwikkelingen, uit het theater en van het straatleven, illustraties voor de opbloeiende tijdschriften als L’Assiette au Beurre, Le Rire en Le Pêle Mêle, illustraties voor romans en kinderboeken en ontwerpen voor reclamewerk. De stemming was anarchistisch en vindingrijk, er werden eigenaardige, soms bizarre reclamevondsten gedaan en sommige daarvan hebben de harde strijd om het bestaan weten te overleven. Rossillon/O’Galop was bevriend met Benjamin Rabier, die voor de Fromagerie Bel La vache qui rit verzon, en met Firmin Bouisset die voor de kaakjesfabriek Lu Le Petit Ecolier tekende. Een Bandenman met lorgnet en sigaar, een lachende koe en een kaakjesetende scholier, ze hebben nog wel iets met het product te maken, maar vandaag de dag zou geen verstandig mens er mee aankomen als beeldmerk.

Restyling
Hoe gaat dat in de loop van de tijd met reclame en beeldmerken? Er0809BS 86.2 wordt aan gesleuteld, ze worden aangepast aan de veranderde eisen van de markt ?! Die malle, idiosyncratische plaatjes uit het fin de siècle worden steeds verder restyled. Laten we eerlijk zijn: ontdaan van de eigenaardigheiden, de scherpe kantjes, gladgeschoren tot een onschadelijke Grootste Gemene Deler versie, zonder kraak of smaak. Ook Bibendum ontkwam niet aan deze werdegang: in de 21e eeuw is hij niet meer een tekening, maar eigentijds een soort 3D still (zie plaatje 1b). Zijn lorgnet en zijn sigaar hebben ze hem afgepakt en als een onnozele hals lacht hij ons nu schaapachtig toe.

Rode bloemen
In zijn meer dan 110 jarige leven heeft Bibendum ons vanaf de kaarten en de gidsen en de gidsen van Michelin op reis vergezeld. Hij kwam in vele meer en minder exotische landen op bezoek en deed ook Nederland aan, waar hij danste in een Volendammer kostuum met een Volendamse in kostuum (plaatje 2a). Hij gaf ons wijze raad over autobanden en was in zijn groene gidsen onze alwetende reisbegeleider met zijn sterrenbeoordeling (* intéressant, **vaut le détour, ***vaut le voyage) van bezienswaardigheden. Maar hij was misschien wel in de eerste plaats, in zijn rode gidsen, onze gastronomische adviseur bij bezoek aan hotels en restaurants. Restaurateurs en hoteliers sidderen jaarlijks voor zijn strenge maar rechtvaardige beoordeling van de kwaliteit van hun maaltijden en bedden. Wie met zijn restaurant door Bibendum wordt bedeeld met rode bloemen (door de rest van de wereld aangeduid als sterren) zit voor maanden volgeboekt, wie met zijn traditionele provinciale hotel geen gidsvermelding haalt mag vrezen voor zijn bestaan.

Bibendum digitaal
Zo komen we weer op de oer-Bibendum: de gourmet/gourmand, de levensgenieter met sigaar die het wijnglas heft (plaatje 2b). De toeristische tak van bandenfabrikant Michelin ziet zich in de 21e eeuw voor, hm, Internet-uitdagingen geplaatst. (Zie ook het artikel Michelin in Ruimte en Tijd in deze aflevering van de Leunstoel.) Reizigers gebruiken hun TomTom om hun weg te vinden op de snelweg en naar de restaurants en hotels. Op de websites van hotels en restaurants staat een vracht onsamenhangend geformuleerde reviews van (on)tevreden klanten die elkaar zonder Bibendum bezighouden. Het aanbod van Michelin is geactualiseerd; in de groene gidsen geen zwart/wit gravures meer, maar kleurenfoto’s en jolige teksten.
Op www.Viamichelin.com kunnen de horecavestigingen worden bekeken en beoordeeld en kan worden genavigeerd (tot schaal 1:200.000 op Michelin kaarten, daaronder op de kaarten van Tele Atlas).
Het is de vraag of de toeristische Bibendum hiermee overleeft.
 
***********
Beter Beeld
De plaatjes uit deze rubriek zijn veel gedetailleerder te bekijken!
U kunt doorklikken naar mijn eigen website in opbouw, (http://www.peterschroderatb.nl/), daar wordt langzaam maar zeker een beeldbank opgebouwd waarin de plaatjes uit deze rubriek veel beter te zien zijn. Voor de kaarten bij deze aflevering kunt u doorklikken (en nog een paar keer doorklikken) naar:
1.a. Oer Bibendum
 
1.b. NeoBibendum
2.a. Bibendum in Holland
2.b. Bibendum aan tafel
© 2011 Peter Schröder
powered by CJ2