archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Van de redactie delen printen terug
Verzin iets anders! Frits Hoorweg

0912BS Vroeger
Rampenbestrijding was vroeger leuker, toen het nog een zaak was van stoere rampenbestrijders en kordate verpleegsters. Lang geleden was dat, sindsdien hebben wetenschappers en bureaucraten zich meester van het onderwerp gemaakt. Zo heeft iemand uitgevonden dat preventie effectiever is en in het vervolg is daar een absolute geldigheid aan toegekend. Daarom lijkt de schuldvraag tegenwoordig belangrijker dan het redden van slachtoffers. Schuld aan wat? Het in de wind slaan van waarschuwingen! Alsof er niet altijd iemand is die ergens voor waarschuwt.

Oude sikkeneurige man, hoor ik u mompelen. Maar ja, het is natuurlijk niet uitgesloten dat juist zo iemand een pijnlijke waarheid op het spoor komt. Laat ik proberen mijn nog warrige gedachten wat te ordenen. Soms dienen zich problemen aan waarvoor oplossingen moeten worden gezocht. (Overigens lijkt het soms wel of de oplossingen er eerder zijn dan de problemen, maar dat terzijde.) Dan blijkt telkens weer dat het stuk voor stuk oplossen van dergelijke problemen weinigen bevredigt. Men heeft een onverzadigbare behoefte aan meeslepende generalisaties en grootse visioenen. Dat geldt net zo goed voor de inrichting van het landsbestuur als voor de aanpak van deelproblemen als de rampenbestrijding. En als zo’n visioen er dan is gaat alles daarvoor opzij, andere invalshoeken en ieder vermogen te relativeren gaan overboord.

Deze neiging houdt niet op bij de landsgrenzen. Neem het probleem van ‘global warming’, waarover Tim Robinson in de laatste Dublin Review* een indrukwekkend verhaal publiceerde. Hij begint met vast te stellen dat hij geen klimaatscepticus is. De cijfers tonen wat hem betreft overtuigend aan dat klimaatverandering een ernstige bedreiging is. Bijgevolg staat hij in beginsel niet afwijzend tegenover windmolens. Edoch en desalniettemin (zou Willem Minderhout zeggen) als plaatsing van die dingen in het westen van Ierland aan de orde komt slaat de twijfel toe en die twijfel wordt al snel gevolgd door de overtuiging dat het onwenselijk is. Robinson lijkt zich er pijnlijk van bewust dat zijn redenering een vervelende vraag oproept. Want als het dan niet mag in The Burren, Connemara en op de Aran-eilanden (iedereen die er geweest is zal zijn weerzin trouwens delen) waar dan wel?

Hij kan niet meer doen dan proberen de ecologische en cultuurhistorische waarde van de genoemde gebieden zo goed mogelijk onder woorden te brengen. De generalisaties die men daar wellicht uit zou willen afleiden laat hij bewust aan anderen over. Voor ons als Nederlanders is de voor de hand liggende vraag natuurlijk of de Veenkoloniën ook maar enigszins te vergelijken zijn met de gebieden die hij beschrijft.

Het onbevredigende van Robinsons betoog is dat hij, hoewel hij geen antwoord heeft op de vraag: ‘wat dan wel?’, toch afsluit met de conclusie dat het plaatsen van windmolens in het westen van Ierland een onaanvaardbare ingreep zou zijn. Tegelijk vind ik dat ook wel moedig. Het kan mij niet schelen, zegt hij eigenlijk, we moeten maar iets anders verzinnen.
Laat ons daar een voorbeeld aan nemen.

* ‘A Land without shortcuts’, the Dublin Review, number forty-six/ SPRING 2012
 
************************************
Pepijn Lampe is product & grafisch ontwerper.
Informatie op: www.pepdesign.be


© 2012 Frits Hoorweg meer Frits Hoorweg - meer "Van de redactie" -
Beschouwingen > Van de redactie
Verzin iets anders! Frits Hoorweg
0912BS Vroeger
Rampenbestrijding was vroeger leuker, toen het nog een zaak was van stoere rampenbestrijders en kordate verpleegsters. Lang geleden was dat, sindsdien hebben wetenschappers en bureaucraten zich meester van het onderwerp gemaakt. Zo heeft iemand uitgevonden dat preventie effectiever is en in het vervolg is daar een absolute geldigheid aan toegekend. Daarom lijkt de schuldvraag tegenwoordig belangrijker dan het redden van slachtoffers. Schuld aan wat? Het in de wind slaan van waarschuwingen! Alsof er niet altijd iemand is die ergens voor waarschuwt.

Oude sikkeneurige man, hoor ik u mompelen. Maar ja, het is natuurlijk niet uitgesloten dat juist zo iemand een pijnlijke waarheid op het spoor komt. Laat ik proberen mijn nog warrige gedachten wat te ordenen. Soms dienen zich problemen aan waarvoor oplossingen moeten worden gezocht. (Overigens lijkt het soms wel of de oplossingen er eerder zijn dan de problemen, maar dat terzijde.) Dan blijkt telkens weer dat het stuk voor stuk oplossen van dergelijke problemen weinigen bevredigt. Men heeft een onverzadigbare behoefte aan meeslepende generalisaties en grootse visioenen. Dat geldt net zo goed voor de inrichting van het landsbestuur als voor de aanpak van deelproblemen als de rampenbestrijding. En als zo’n visioen er dan is gaat alles daarvoor opzij, andere invalshoeken en ieder vermogen te relativeren gaan overboord.

Deze neiging houdt niet op bij de landsgrenzen. Neem het probleem van ‘global warming’, waarover Tim Robinson in de laatste Dublin Review* een indrukwekkend verhaal publiceerde. Hij begint met vast te stellen dat hij geen klimaatscepticus is. De cijfers tonen wat hem betreft overtuigend aan dat klimaatverandering een ernstige bedreiging is. Bijgevolg staat hij in beginsel niet afwijzend tegenover windmolens. Edoch en desalniettemin (zou Willem Minderhout zeggen) als plaatsing van die dingen in het westen van Ierland aan de orde komt slaat de twijfel toe en die twijfel wordt al snel gevolgd door de overtuiging dat het onwenselijk is. Robinson lijkt zich er pijnlijk van bewust dat zijn redenering een vervelende vraag oproept. Want als het dan niet mag in The Burren, Connemara en op de Aran-eilanden (iedereen die er geweest is zal zijn weerzin trouwens delen) waar dan wel?

Hij kan niet meer doen dan proberen de ecologische en cultuurhistorische waarde van de genoemde gebieden zo goed mogelijk onder woorden te brengen. De generalisaties die men daar wellicht uit zou willen afleiden laat hij bewust aan anderen over. Voor ons als Nederlanders is de voor de hand liggende vraag natuurlijk of de Veenkoloniën ook maar enigszins te vergelijken zijn met de gebieden die hij beschrijft.

Het onbevredigende van Robinsons betoog is dat hij, hoewel hij geen antwoord heeft op de vraag: ‘wat dan wel?’, toch afsluit met de conclusie dat het plaatsen van windmolens in het westen van Ierland een onaanvaardbare ingreep zou zijn. Tegelijk vind ik dat ook wel moedig. Het kan mij niet schelen, zegt hij eigenlijk, we moeten maar iets anders verzinnen.
Laat ons daar een voorbeeld aan nemen.

* ‘A Land without shortcuts’, the Dublin Review, number forty-six/ SPRING 2012
 
************************************
Pepijn Lampe is product & grafisch ontwerper.
Informatie op: www.pepdesign.be
© 2012 Frits Hoorweg
powered by CJ2