In Nederland heeft zich de afgelopen jaren een discussie afgespeeld over een Nationaal Historisch museum. Het idee voor zo’n museum werd door de politiek omarmd en door de minister overgenomen. Er ontstond een strijd tussen verschillende steden die ervoor wilden gaan. Het werd Arnhem met een gebouw op het parkeerterrein van het Openluchtmuseum, maar de intussen benoemde directie gooide roet in het eten, stuurde aan op een andere locatie in de stad en slaagde erin om het idee te laten mislukken. Na een tijdelijke periode in de Zuiderkerk in Amsterdam trok de staatssecretaris de stekker eruit en nu is er alleen nog de website www.innl.nl over, die ook bedoeld was als het begin van een digitaal museum.

In Zwitersland ging dat anders: In 1898 won Zürich een wedstrijd met het voorstel voor een Landesmuseum van de architect Gustav Gull, in het park achter het station. Het project ‘Sprookjeskasteel’ combineert verschillende bouwstijlen en is sinds de bouw omstreden. In 1997 heeft de Zwitserse monumentenzorg er nog een keer het stempel goedgekeurd op gezet: het gebouw lijkt op een middeleeuws kasteel, vormt een tegenwicht tegen het station en sluit op een goede manier het park af. Met zijn markante toren geeft het een goed beeld van de zelfbewuste bondsstaat.

Er zijn nu plannen voor een uitbreiding aan de kant van het park met een nieuwe moderne vleugel. In de stad Zürich is er al een referendum over geweest en is het aangenomen. In het kanton is een referendum aangevraagd over de financiële bijdrage van het kanton.

In Nederland ging de discussie ook over de opzet van het museum: een overzicht in de tijd zoals de bedenker Jan Marijnissen voor ogen had of een thematisch overzicht zoals de directie liet ontwikkelen. Het Landesmuseum biedt het beste van beide benaderingen: het begint met een mooi eerbetoon aan de vele buitenlanders die Zwitserland beroemd hebben gemaakt, van Bakoenin tot Federer. Dit gedeelte loopt over in een grote historische tentoonstelling over de vorming van de Zwitserse bondsstaat, waarvoor je wel een halve dag moet uittrekken als je het echt goed wilt weten, maar de kaartjes die er per periode van gemaakt zijn bieden een goed houvast. Ik volsta met te zeggen dat het er nog rommeliger uitziet dan de geschiedenis van de Zeven Verenigde Nederlanden. Na het historisch overzicht, dat aan het eind ook veel aandacht besteedt aan de sociale strijd en de (hele late) invoering van het vrouwenkiesrecht, kwam ik in een tentoonstelling over de Zwitserse producten en de manier waarop ze gemaakt werden, met weer een open oog voor de sociale geschiedenis. Een mooi overzicht van alles wat er gemaakt werd en natuurlijk veel nationale trots op traditionele topproducten als uurwerken en horloges, machines en textiel.

Veel ruimte is er ook vrijgemaakt voor de manier van wonen door de jaren heen, met interieurs vanaf 1400, eerst met grote tijdsverschillen maar naarmate we de moderne tijd meer naderen in kleinere tijdstapjes zodat we een goed beeld krijgen van de vernieuwingen in de vorige eeuw. Duidelijk wordt wel dat het interieur in Zwitserland weinig verschilde met de Nederlandse woninginrichting.

Het Landesmuseum heeft ook grote collecties met archeologische vondsten waaronder de Romeinse goudschat van Lunnern, met wapens uit het oude wapendepot van Zürich en van kleding uit de 18^e tot de 21^e eeuw. Daarnaast zijn er regelmatig wisseltentoonstellingen, één daarvan is de Zwitserse Press Foto (jaarlijks).

Tot de Museumgroep Het Zwitsers Nationaal Museum behoren naast het Landesmuseum ook nog drie kleinere musea buiten Zürich, zoals een grens- en smokkelmuseum, een museum bij Genève met de nadruk op de 18^e en de 19^e eeuw en een museum in Schwyzz dat het ontstaan van het eedgenootschap in de 12^e tot de 14^e eeuw als onderwerp heeft. Ten slotte is er nog het ‘Zunfthaus zur Meisen Zürich’ in de binnenstad van Zürich dat de porseleinverzameling herbergt.

Kortom: Nederland kan een voorbeeld nemen aan wat er in Zwitserland al een eeuw bestaat op dit gebied.

 

********************************