archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > In de polder delen printen terug
De week van Wopke Paul Bordewijk

1901BS Wopke
Vorige week was de week van Wopke Hoekstra. Die had iets heel ergs gedaan. Het was weliswaar niet illegaal, en het speelde zich af voor zijn ministerschap, maar toch. Was men erachter gekomen dat hij voorzitter was geweest van het Leids Studentencorps, een semi-criminele organisatie waar onder het mom van groentijd regelmatig vernederingen en mishandelingen plaatsvinden? Nee, dat was het niet. Het was veel erger: Hoekstra had geprobeerd zo weinig mogelijk belasting te betalen door te beleggen via de Britse Maagdeneilanden. En dat was immoreel.

Bovendien bleek hij al jong genoeg geld te hebben om te beleggen, en hij had zijn belegging afgestoten toen hij minister werd. Dat getuigde toch wel van een slecht geweten, terwijl ministers hiertoe gewoon verplicht zijn. Het nam alle aandacht weg van de idiote waarschuwingen van Broekers-Knol voor de braindrain die Afghanistan zou bedreigen.

Zelden heb ik zoveel hypocrisie meegemaakt. Onze hele maatschappij zit vol met routes om weinig belasting te betalen, en je moet wel heel principieel zijn om daar nooit gebruik van te maken. En dan heb ik het niet eens over de klusjesman die graag contant betaald wil worden, maar bijvoorbeeld over de automobilist die op weg naar het zuiden langs Luxemburg komt en daar toch maar even tankt hoewel hij nog genoeg benzine heeft, omdat de benzineprijs daar zo lekker laag is.

Nou is dit klein bier, maar er is ook de aftrek van de hypotheekrente. Die geeft mensen met een koophuis de mogelijkheid een deel van hun woonkosten af te wentelen op de gemeenschap. Bewoners van een huurhuis hebben die niet. Wie geen huursubsidie ontvangt is een dief van zijn eigen portemonnee wanneer hij niet probeert een huis te kopen; daarom zijn koophuizen ook zo populair.

Toch is het pas sinds kort dat deze vorm van belastingontwijking ter discussie staat. In de jaren negentig verzette de leiding van de PvdA zich nog met hand en tand tegen voorstellen dit af te schaffen. Maar moet je dan nu iemand die zijn hypotheekrente aftrekt verwijten dat hij immoreel handelt?

Het is een van de routes voor belastingontwijking die door de overheid bewust gecreëerd zijn. Vooral staatssecretaris Willem Vermeend was daar sterk in. Die creëerde de meest bizarre aftrekposten, tot aan investeringen in films toe. Hij maakte het ook voor buitenlandse bedrijven aantrekkelijk zich in Nederland te vestigen, goed voor de werkgelegenheid! Vermeend was dan ook een gevierd politicus.

Wanneer hij minister van Financiën was geweest op de Britse Maagdeneilanden, zou hij zich met alles wat in hem was verzet hebben tegen afschaffing van de regeling waar Hoekstra gebruik van heeft gemaakt. Maar als u denkt dat Vermeend dan wel lid was geweest van de VVD, heeft u het mis: hij was lid van de PvdA die nu zo tegen Hoekstra tekeer gaat.

Er zijn nog veel meer vormen van belastingontwijking die door de overheid worden gepropageerd. Wie zonnepanelen aanschaft, hoeft geen energiebelasting te betalen voorzover de opgewekte elektriciteit niet meer is dan wat je zelf aan elektriciteit gebruikt, ook wanneer opwekking en gebruik in de tijd niet samenvallen. Ik participeer in zo’n project en ik heb mij toen ik dit kreeg uitgelegd wel even afgevraagd of dat moreel nu eigenlijk wel verantwoord was. Maar ik heb mij laten overtuigen dat dit het beleid van de overheid was, en dat je zoiets ondernam tegen de klimaatverandering. Maar zonder die fiscale regeling had ik het nooit gedaan.

De overheid gebruikt belastingheffing om ons gedrag te sturen en gaat er daarbij van uit dat we dingen willen vermijden waar veel belasting op zit. Wie ophoudt met roken of geen alcohol drinkt maakt zich zo schuldig aan belastingontwijking. Er zijn ook plannen om gezond eten minder zwaar te belasten dan slecht voedsel, wat er dus ook van uitgaat dat consumenten ernaar streven weinig belasting te betalen.

Soms doen ook overheidsorganisaties aan belastingontwijking. De NS richtte een dochteronderneming in Ierland op om treinstellen te leasen en zo minder belasting te betalen, hoewel de NS daar minder mee verdiende dan de Nederlandse overheid misliep aan belasting. Immoreel? De leiding van een NV is gehouden het belang van de vennootschap te dienen.

Kortom, onze hele maatschappij is doordesemd van het streven belastingbetaling te vermijden, en de overheid maakt daar graag gebruik van om zijn eigen doeleinden te realiseren. Als individu kun je zeggen dat je van sommige mogelijkheden geen gebruik wil maken, maar dat kun je anderen niet verwijten.

De hetze die er tegen Hoekstra ontketend is, is ook heel schadelijk. Politieke partijen zijn op dit moment op zoek naar nieuwe ministers. Dat is geen makkelijke klus. De afgelopen periode zijn er meer ministers op het ambt afgeknapt dan ooit tevoren. Daar komt dus ook het risico bij dat je dingen gedaan hebt die niet strafbaar zijn maar wel met terugwerkende kracht als immoreel kunnen worden beschouwd. Vlees eten misschien wel, of een abortus, prostitutie, boeken gelezen met de verkeerde woorden, je kunt van alles bedenken.

De nieuwe bestuurscultuur komt zo ook niet dichterbij. Die vraagt dat coalitie en oppositie elkaar iets gunnen. Maar we zien nu dat al voor het kabinet gevormd is leden van de oppositie elkaar proberen te overtroeven in verontwaardiging over van alles en nog wat, of ze nu Ploumen heten of Wilders, Azarkan of Van der Plas. Dat dwingt de coalitie zich dicht aaneen te sluiten. En zo zal net als de afgelopen regeerperiode ook kritiek die wel terecht is in het kabinet geen gehoor vinden.

-------------
Het plaatje is van Petra Busstra
Meer informatie: www.petrabusstra.com



© 2021 Paul Bordewijk meer Paul Bordewijk - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
De week van Wopke Paul Bordewijk
1901BS Wopke
Vorige week was de week van Wopke Hoekstra. Die had iets heel ergs gedaan. Het was weliswaar niet illegaal, en het speelde zich af voor zijn ministerschap, maar toch. Was men erachter gekomen dat hij voorzitter was geweest van het Leids Studentencorps, een semi-criminele organisatie waar onder het mom van groentijd regelmatig vernederingen en mishandelingen plaatsvinden? Nee, dat was het niet. Het was veel erger: Hoekstra had geprobeerd zo weinig mogelijk belasting te betalen door te beleggen via de Britse Maagdeneilanden. En dat was immoreel.

Bovendien bleek hij al jong genoeg geld te hebben om te beleggen, en hij had zijn belegging afgestoten toen hij minister werd. Dat getuigde toch wel van een slecht geweten, terwijl ministers hiertoe gewoon verplicht zijn. Het nam alle aandacht weg van de idiote waarschuwingen van Broekers-Knol voor de braindrain die Afghanistan zou bedreigen.

Zelden heb ik zoveel hypocrisie meegemaakt. Onze hele maatschappij zit vol met routes om weinig belasting te betalen, en je moet wel heel principieel zijn om daar nooit gebruik van te maken. En dan heb ik het niet eens over de klusjesman die graag contant betaald wil worden, maar bijvoorbeeld over de automobilist die op weg naar het zuiden langs Luxemburg komt en daar toch maar even tankt hoewel hij nog genoeg benzine heeft, omdat de benzineprijs daar zo lekker laag is.

Nou is dit klein bier, maar er is ook de aftrek van de hypotheekrente. Die geeft mensen met een koophuis de mogelijkheid een deel van hun woonkosten af te wentelen op de gemeenschap. Bewoners van een huurhuis hebben die niet. Wie geen huursubsidie ontvangt is een dief van zijn eigen portemonnee wanneer hij niet probeert een huis te kopen; daarom zijn koophuizen ook zo populair.

Toch is het pas sinds kort dat deze vorm van belastingontwijking ter discussie staat. In de jaren negentig verzette de leiding van de PvdA zich nog met hand en tand tegen voorstellen dit af te schaffen. Maar moet je dan nu iemand die zijn hypotheekrente aftrekt verwijten dat hij immoreel handelt?

Het is een van de routes voor belastingontwijking die door de overheid bewust gecreëerd zijn. Vooral staatssecretaris Willem Vermeend was daar sterk in. Die creëerde de meest bizarre aftrekposten, tot aan investeringen in films toe. Hij maakte het ook voor buitenlandse bedrijven aantrekkelijk zich in Nederland te vestigen, goed voor de werkgelegenheid! Vermeend was dan ook een gevierd politicus.

Wanneer hij minister van Financiën was geweest op de Britse Maagdeneilanden, zou hij zich met alles wat in hem was verzet hebben tegen afschaffing van de regeling waar Hoekstra gebruik van heeft gemaakt. Maar als u denkt dat Vermeend dan wel lid was geweest van de VVD, heeft u het mis: hij was lid van de PvdA die nu zo tegen Hoekstra tekeer gaat.

Er zijn nog veel meer vormen van belastingontwijking die door de overheid worden gepropageerd. Wie zonnepanelen aanschaft, hoeft geen energiebelasting te betalen voorzover de opgewekte elektriciteit niet meer is dan wat je zelf aan elektriciteit gebruikt, ook wanneer opwekking en gebruik in de tijd niet samenvallen. Ik participeer in zo’n project en ik heb mij toen ik dit kreeg uitgelegd wel even afgevraagd of dat moreel nu eigenlijk wel verantwoord was. Maar ik heb mij laten overtuigen dat dit het beleid van de overheid was, en dat je zoiets ondernam tegen de klimaatverandering. Maar zonder die fiscale regeling had ik het nooit gedaan.

De overheid gebruikt belastingheffing om ons gedrag te sturen en gaat er daarbij van uit dat we dingen willen vermijden waar veel belasting op zit. Wie ophoudt met roken of geen alcohol drinkt maakt zich zo schuldig aan belastingontwijking. Er zijn ook plannen om gezond eten minder zwaar te belasten dan slecht voedsel, wat er dus ook van uitgaat dat consumenten ernaar streven weinig belasting te betalen.

Soms doen ook overheidsorganisaties aan belastingontwijking. De NS richtte een dochteronderneming in Ierland op om treinstellen te leasen en zo minder belasting te betalen, hoewel de NS daar minder mee verdiende dan de Nederlandse overheid misliep aan belasting. Immoreel? De leiding van een NV is gehouden het belang van de vennootschap te dienen.

Kortom, onze hele maatschappij is doordesemd van het streven belastingbetaling te vermijden, en de overheid maakt daar graag gebruik van om zijn eigen doeleinden te realiseren. Als individu kun je zeggen dat je van sommige mogelijkheden geen gebruik wil maken, maar dat kun je anderen niet verwijten.

De hetze die er tegen Hoekstra ontketend is, is ook heel schadelijk. Politieke partijen zijn op dit moment op zoek naar nieuwe ministers. Dat is geen makkelijke klus. De afgelopen periode zijn er meer ministers op het ambt afgeknapt dan ooit tevoren. Daar komt dus ook het risico bij dat je dingen gedaan hebt die niet strafbaar zijn maar wel met terugwerkende kracht als immoreel kunnen worden beschouwd. Vlees eten misschien wel, of een abortus, prostitutie, boeken gelezen met de verkeerde woorden, je kunt van alles bedenken.

De nieuwe bestuurscultuur komt zo ook niet dichterbij. Die vraagt dat coalitie en oppositie elkaar iets gunnen. Maar we zien nu dat al voor het kabinet gevormd is leden van de oppositie elkaar proberen te overtroeven in verontwaardiging over van alles en nog wat, of ze nu Ploumen heten of Wilders, Azarkan of Van der Plas. Dat dwingt de coalitie zich dicht aaneen te sluiten. En zo zal net als de afgelopen regeerperiode ook kritiek die wel terecht is in het kabinet geen gehoor vinden.

-------------
Het plaatje is van Petra Busstra
Meer informatie: www.petrabusstra.com

© 2021 Paul Bordewijk
powered by CJ2