archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Knopen doorhakken over energiebeleid Paul Bordewijk

1817BS Klimaat
Meer dan drie maanden na de verkiezingen gaat het in de kabinetsformatie eindelijk om het beleid. Rutte en Kaag gaan als leiders van de twee grootste partijen een tekst opstellen die als basis van een regeerakkoord zou kunnen gaan functioneren. Dat zou niet zo moeilijk moeten zijn, omdat er een soort algemeen idee is dat we het neoliberalisme achter ons laten, zie het SER advies over flexwerk. Maar er blijven toch een heleboel lastige problemen over. Daarvan is het
energiebeleid niet het minste.

Behalve bij de loony right bestaat er consensus dat we in 2050 geen kooldioxide meer moeten uitstoten en dat we in 2030 al een grote stap moeten hebben gezet. Maar hoe we dat doen is best lastig. Dat blijkt op dit moment vooral rond de verbranding van biomassa. Dat geldt nu als een alternatief voor de opwekking van elektriciteit met fossiele brandstoffen en wordt daarom als klimaatneutraal beschouwd. Dat is echter een vergissing.
Ook al is het geen fossiele brandstof, bij de verbranding van hout komt wel degelijk CO2 vrij. Volgens de voorstanders is dat niet erg, want die CO2 wordt weer opgenomen als het bos zich herstelt en op lange termijn is dus de verbranding van hout klimaatneutraal. Daarbij is echter cruciaal hoeveel tijd nieuw bos nodig heeft om dezelfde hoeveelheid biomassa op te slaan als we eerst verbrand hebben. Dat hangt van allerlei factoren af, maar het zal toch dichter bij honderd jaar liggen dan bij tien.

Dat betekent dat op een termijn van tien jaar houtstook zeker niet als klimaatneutraal beschouwd kan worden. Wanneer we in plaats van aardgas hout verbranden wordt er op korte termijn meer CO2 uitgestoten en wordt de aarde extra opgewarmd, nog afgezien van andere vormen van luchtvervuiling door hout stook. In feite houden we onszelf zo voor de gek.
Het verweer is dat anders de klimaatdoelstellingen niet haalbaar zijn. Dat geldt ook voor de uitvoering van het Urgenda vonnis. Maar dan gaat het dus niet om wat er in de echte wereld gebeurt, maar in een papieren wereld waar men doet alsof de uitstoot van houtverbranding vanaf dag één door de groei van nieuw bos volledig wordt gecompenseerd.

Hierover zal bij de kabinetsformatie een knoop moeten worden doorgehakt. Je moet dan kiezen tussen een proces dat alleen op papier klimaatneutraal is, maar waarvan elke insider weet dat het feitelijk de komende tien jaar de opwarming van de aarde versterkt, of andere methoden van elektriciteitsopwekking. Daarbij staan zon en wind hoog genoteerd. De NUON verkocht daarmee opgewekte energie jarenlang als ‘natuurstroom’.
Maar hoewel de zon voor niets schijnt en de wind voor niets blaast, is die stroom nog niet voor niets. Om zonnepanelen en windmolens te maken, zijn immense hoeveelheden delfstoffen nodig. Maar ze nemen ook veel ruimte in en zijn dus juist heel schadelijk voor de natuur en het landschap. En er zijn grote investeringen nodig om elektriciteit die ‘s zomers als het waait en de zon schijnt wordt opgewekt, ’s winters als het donker is te kunnen gebruiken.
Een concreet gevolg van de opwarming van de aarde is de aantasting van de koraalriffen bij Australië, maar het is toch paradoxaal dat wij om dat te voorkomen ons belangrijkste natuurgebied, de Noordzee, opofferen. Windmolens op land zijn ook slecht voor de gezondheid van omwonenden en daarom lopen we bij de bouw daarvan ook tegen Europese regels aan.
Het alternatief is kernenergie. Daar is vanouds veel weerstand tegen, vooral vanwege de risico’s en het afval. Maar afgezet tegen andere vormen van energie vallen die risico’s erg mee, terwijl radioactief materiaal een natuurlijk bestanddeel van de aardkorst is. Tegenstanders zijn ook overgeschakeld op twee andere argumenten: het duurt te lang, en het is te duur. Dat zegt bij voorbeeld de Europese Commissie bij monde van Frans Timmermans, die daarbij ongetwijfeld is ingefluisterd door Diederik Samsom. Tom Poes, verzin een list, en daar is onze Diederik altijd graag toe bereid.

Wat het eerste bezwaar betreft: ik zou zeggen snel aan de slag. Wat het tweede betreft: dat is niet wat blijkt uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. Die geven voor de kosten van de door kerncentrales vermeden CO2 een bovengrens van € 20 per ton, heel wat minder dan de prijs die nu al op de markt geldt. Wanneer de EU andere informatie heeft, moet men die publiceren. Bovendien, bij de vergelijking met zon en wind moet men ook de maatschappelijke kosten meenemen van de aantasting van natuur en landschap door windmolens en zonnepanelen en van de vogels die zich te pletter vliegen tegen windmolens. Dat past in de brede welvaartsbenadering. Voor een open landschap zonder windmolens mag je best wat over hebben. Australië heeft net besloten af te zien van een groot project voor de productie van groene waterstof met zonnepanelen en windmolens in de woestijn, vanwege de landschappelijke schade  

Ik ben benieuwd wat Ruttte en Kaag hierover gaan opschrijven en wat er uiteindelijk in het regeerakkoord zal komen te staan. Een meerderheid van de Tweede Kamer accepteert kernenergie, maar daar zitten partijen bij die je om andere redenen niet in het kabinet wilt hebben. Hoewel er hier en daar hoopgevende geluiden uit groene partijen komen, zijn PvdA en GL nog lang niet toe aan het accepteren van kernenergie. De opwarming van de aarde is erg, maar kernenergie is nog erger.

De meest plausibele uitkomst lijkt me dat we gewoon op de oude voet verder gaan. We blijven doorgaan met houtverbranding en doen alsof dat helpt de opwarming van de aarde tegen te gaan. Ten slotte draagt Nederland niet meer dan een half procent bij aan de opwarming. In België vervangen ze goed werkende kerncentrales door gascentrales. Dat is nog veel gekker.  

-------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie: lindahulshof71@gmail.com

© 2021 Paul Bordewijk meer Paul Bordewijk - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Knopen doorhakken over energiebeleid Paul Bordewijk
1817BS Klimaat
Meer dan drie maanden na de verkiezingen gaat het in de kabinetsformatie eindelijk om het beleid. Rutte en Kaag gaan als leiders van de twee grootste partijen een tekst opstellen die als basis van een regeerakkoord zou kunnen gaan functioneren. Dat zou niet zo moeilijk moeten zijn, omdat er een soort algemeen idee is dat we het neoliberalisme achter ons laten, zie het SER advies over flexwerk. Maar er blijven toch een heleboel lastige problemen over. Daarvan is het
energiebeleid niet het minste.

Behalve bij de loony right bestaat er consensus dat we in 2050 geen kooldioxide meer moeten uitstoten en dat we in 2030 al een grote stap moeten hebben gezet. Maar hoe we dat doen is best lastig. Dat blijkt op dit moment vooral rond de verbranding van biomassa. Dat geldt nu als een alternatief voor de opwekking van elektriciteit met fossiele brandstoffen en wordt daarom als klimaatneutraal beschouwd. Dat is echter een vergissing.
Ook al is het geen fossiele brandstof, bij de verbranding van hout komt wel degelijk CO2 vrij. Volgens de voorstanders is dat niet erg, want die CO2 wordt weer opgenomen als het bos zich herstelt en op lange termijn is dus de verbranding van hout klimaatneutraal. Daarbij is echter cruciaal hoeveel tijd nieuw bos nodig heeft om dezelfde hoeveelheid biomassa op te slaan als we eerst verbrand hebben. Dat hangt van allerlei factoren af, maar het zal toch dichter bij honderd jaar liggen dan bij tien.

Dat betekent dat op een termijn van tien jaar houtstook zeker niet als klimaatneutraal beschouwd kan worden. Wanneer we in plaats van aardgas hout verbranden wordt er op korte termijn meer CO2 uitgestoten en wordt de aarde extra opgewarmd, nog afgezien van andere vormen van luchtvervuiling door hout stook. In feite houden we onszelf zo voor de gek.
Het verweer is dat anders de klimaatdoelstellingen niet haalbaar zijn. Dat geldt ook voor de uitvoering van het Urgenda vonnis. Maar dan gaat het dus niet om wat er in de echte wereld gebeurt, maar in een papieren wereld waar men doet alsof de uitstoot van houtverbranding vanaf dag één door de groei van nieuw bos volledig wordt gecompenseerd.

Hierover zal bij de kabinetsformatie een knoop moeten worden doorgehakt. Je moet dan kiezen tussen een proces dat alleen op papier klimaatneutraal is, maar waarvan elke insider weet dat het feitelijk de komende tien jaar de opwarming van de aarde versterkt, of andere methoden van elektriciteitsopwekking. Daarbij staan zon en wind hoog genoteerd. De NUON verkocht daarmee opgewekte energie jarenlang als ‘natuurstroom’.
Maar hoewel de zon voor niets schijnt en de wind voor niets blaast, is die stroom nog niet voor niets. Om zonnepanelen en windmolens te maken, zijn immense hoeveelheden delfstoffen nodig. Maar ze nemen ook veel ruimte in en zijn dus juist heel schadelijk voor de natuur en het landschap. En er zijn grote investeringen nodig om elektriciteit die ‘s zomers als het waait en de zon schijnt wordt opgewekt, ’s winters als het donker is te kunnen gebruiken.
Een concreet gevolg van de opwarming van de aarde is de aantasting van de koraalriffen bij Australië, maar het is toch paradoxaal dat wij om dat te voorkomen ons belangrijkste natuurgebied, de Noordzee, opofferen. Windmolens op land zijn ook slecht voor de gezondheid van omwonenden en daarom lopen we bij de bouw daarvan ook tegen Europese regels aan.
Het alternatief is kernenergie. Daar is vanouds veel weerstand tegen, vooral vanwege de risico’s en het afval. Maar afgezet tegen andere vormen van energie vallen die risico’s erg mee, terwijl radioactief materiaal een natuurlijk bestanddeel van de aardkorst is. Tegenstanders zijn ook overgeschakeld op twee andere argumenten: het duurt te lang, en het is te duur. Dat zegt bij voorbeeld de Europese Commissie bij monde van Frans Timmermans, die daarbij ongetwijfeld is ingefluisterd door Diederik Samsom. Tom Poes, verzin een list, en daar is onze Diederik altijd graag toe bereid.

Wat het eerste bezwaar betreft: ik zou zeggen snel aan de slag. Wat het tweede betreft: dat is niet wat blijkt uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. Die geven voor de kosten van de door kerncentrales vermeden CO2 een bovengrens van € 20 per ton, heel wat minder dan de prijs die nu al op de markt geldt. Wanneer de EU andere informatie heeft, moet men die publiceren. Bovendien, bij de vergelijking met zon en wind moet men ook de maatschappelijke kosten meenemen van de aantasting van natuur en landschap door windmolens en zonnepanelen en van de vogels die zich te pletter vliegen tegen windmolens. Dat past in de brede welvaartsbenadering. Voor een open landschap zonder windmolens mag je best wat over hebben. Australië heeft net besloten af te zien van een groot project voor de productie van groene waterstof met zonnepanelen en windmolens in de woestijn, vanwege de landschappelijke schade  

Ik ben benieuwd wat Ruttte en Kaag hierover gaan opschrijven en wat er uiteindelijk in het regeerakkoord zal komen te staan. Een meerderheid van de Tweede Kamer accepteert kernenergie, maar daar zitten partijen bij die je om andere redenen niet in het kabinet wilt hebben. Hoewel er hier en daar hoopgevende geluiden uit groene partijen komen, zijn PvdA en GL nog lang niet toe aan het accepteren van kernenergie. De opwarming van de aarde is erg, maar kernenergie is nog erger.

De meest plausibele uitkomst lijkt me dat we gewoon op de oude voet verder gaan. We blijven doorgaan met houtverbranding en doen alsof dat helpt de opwarming van de aarde tegen te gaan. Ten slotte draagt Nederland niet meer dan een half procent bij aan de opwarming. In België vervangen ze goed werkende kerncentrales door gascentrales. Dat is nog veel gekker.  

-------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie: lindahulshof71@gmail.com
© 2021 Paul Bordewijk
powered by CJ2