archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Deskundigheid is voor de dommen Paul Bordewijk

1620BS DeskundigHet is gebruikelijk het succes van een kabinet af te meten aan economische parameters, zoals de ontwikkeling van het BBP, de koopkracht, het begrotingssaldo en de staatsschuld. Daar mogen we dit jaar niet over klagen. Maar wat juist daardoor meer gaat opvallen is de afnemende kwaliteit van het overheidsoptreden. Dat komt zowel tot uitdrukking in kleine als in grote dingen.
Soms gaan er dingen mis die vooral dienen tot vermaak van politieke junkies, maar waar mensen verder weinig last van hebben. Dan geldt bij voorbeeld voor de inhaligheid van de Oranjes waar men geen tegenspel tegen durft te bieden, of de stelselmatige leugenachtigheid van de ambtenaren bij justitie, of het nu gaat om de Teevendeal of het Wildersproces.

Maar de manier waarop de woningbouw is vast komen te zitten als gevolg van de regelgeving rond stikstofverbindingen is andere koek. Dat is een overheidsfalen uit de buitencategorie, waar de woningzoekenden het slachtoffer van zijn. Kennelijk heeft niemand doorzien wat de juridische gevolgen zouden zijn van het Natura 2000 project, of hebben degenen die het wel gezien hebben geen toegang gekregen tot de plek waar de besluiten zijn genomen. Daardoor is er geen goede belangenafweging geweest en zitten we nu met de gebakken peren.
Verrassender is nog dat een heel klein milieuclubje waar ik in ieder geval nog nooit van gehoord had in staat is gebleken zo heel het raderwerk stil te zetten, en niet de usual suspects als Greenpeace en Milieudefensie. Dan is er toch iets helemaal mis.

Een klein dingetje waar veel leeftijdsgenoten van mij last van hebben is de tekortschietende dienstverlening van het CBR. 75-jarigen lukt het daardoor niet tijdig hun rijbewijs te verlengen. Omdat het aantal gereden kilometers zo afneemt, wordt er in principe een bijdrage geleverd aan de stikstof- en de klimaatproblematiek, maar dat kan toch nooit de bedoeling zijn.
Overigens heb ikzelf vorig jaar mijn rijbewijs kunnen verlengen zonder dat er enige medische verklaring aan te pas kwam. Misschien een gevolg van dezelfde falende bureaucratie. Maar dan geldt: vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan.

Er zijn veel meer gevallen van falende individuele dienstverlening. Bij de toeslagen voor de kinderopvang zijn velen gedupeerd door onverwachte en waarschijnlijk ongerechtvaardigde terugvorderingen. De vorige kabinetsperiode lukte het niet de persoonsgebonden budgetten in de zorg tijdig uit te betalen, een probleem waar je overigens nooit meer van hoort. En daar tegenover staan dan uitkeringen door het UWV op frauduleuze gronden.

Er mankeert ook veel aan het klimaatbeleid. Toezeggingen aan de slachtoffers van de gaswinning in Groningen zijn keer op keer niet nagekomen. Geen wonder dat zij er geen vertrouwen meer in hebben. Het departement bestreed nota bene in de Tweede Kamer cijfers over de oplopende energiekosten die op het eigen beleid gebaseerd waren!
Ook in de grote steden gaat het slecht. Na alle problemen met de Noord-Zuidlijn in Amsterdam, bleek men daar niet in staat de afvalverbrander die ooit het pronkstuk van het klimaatbeleid was goed te onderhouden. En in Rotterdam, waar men vroeger zijn zaakjes goed op orde had, ging het bij de ombouw van de Hoekse Lijn tot metrolijn volkomen fout.

Hoe komt dat nu allemaal? Ik heb geen van deze kwesties uitputtend bestudeerd, maar ik heb wel een idee, dat teruggaat tot een lezing uit 2008 van Guusje ter Horst, destijds Minister van Binnenlandse Zaken. Die sprak over de eisen die je moet stellen aan ambtenaren en noemde er wel tien: integer, proactief, kritisch, loyaal, moedig, op samenwerking gericht, trots en zelfbewust, maatschappelijk betrokken en oplossingsgericht. Er was één eis die niet werd genoemd: deskundigheid.

Misschien was dat een kleine vergissing, maar het past wel in de manier waarop er toen en nu over het functioneren van de overheid werd gedacht. Je hoeft als overheidsmanager helemaal niet deskundig te zijn: wanneer je wat je weten wilt al niet kunt googelen, huur je gewoon deskundigheid in. Daardoor zien we ook voortdurend erupties in het onderwijs om het belang van feitenkennis te relativeren ten gunste van iets vaags als 21e-eeuwse vaardigheden. Deskundigheid is voor de dommen.
Maar je kunt de Tweede Hoofdwet van de Thermodynamica niet zo maar opzoeken; om die te begrijpen moet je vertrouwd raken met een heel begrippenapparaat. Toch kun je zonder die kennis niet begrijpen wat een warmtepomp doet. Voor een goed functionerende overheid die opgewassen is tegen de problemen, is een herwaardering van deskundigheid nodig op alle niveaus.

-------
Het plaatje is van Henk Klaren


© 2019 Paul Bordewijk meer Paul Bordewijk - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Deskundigheid is voor de dommen Paul Bordewijk
1620BS DeskundigHet is gebruikelijk het succes van een kabinet af te meten aan economische parameters, zoals de ontwikkeling van het BBP, de koopkracht, het begrotingssaldo en de staatsschuld. Daar mogen we dit jaar niet over klagen. Maar wat juist daardoor meer gaat opvallen is de afnemende kwaliteit van het overheidsoptreden. Dat komt zowel tot uitdrukking in kleine als in grote dingen.
Soms gaan er dingen mis die vooral dienen tot vermaak van politieke junkies, maar waar mensen verder weinig last van hebben. Dan geldt bij voorbeeld voor de inhaligheid van de Oranjes waar men geen tegenspel tegen durft te bieden, of de stelselmatige leugenachtigheid van de ambtenaren bij justitie, of het nu gaat om de Teevendeal of het Wildersproces.

Maar de manier waarop de woningbouw is vast komen te zitten als gevolg van de regelgeving rond stikstofverbindingen is andere koek. Dat is een overheidsfalen uit de buitencategorie, waar de woningzoekenden het slachtoffer van zijn. Kennelijk heeft niemand doorzien wat de juridische gevolgen zouden zijn van het Natura 2000 project, of hebben degenen die het wel gezien hebben geen toegang gekregen tot de plek waar de besluiten zijn genomen. Daardoor is er geen goede belangenafweging geweest en zitten we nu met de gebakken peren.
Verrassender is nog dat een heel klein milieuclubje waar ik in ieder geval nog nooit van gehoord had in staat is gebleken zo heel het raderwerk stil te zetten, en niet de usual suspects als Greenpeace en Milieudefensie. Dan is er toch iets helemaal mis.

Een klein dingetje waar veel leeftijdsgenoten van mij last van hebben is de tekortschietende dienstverlening van het CBR. 75-jarigen lukt het daardoor niet tijdig hun rijbewijs te verlengen. Omdat het aantal gereden kilometers zo afneemt, wordt er in principe een bijdrage geleverd aan de stikstof- en de klimaatproblematiek, maar dat kan toch nooit de bedoeling zijn.
Overigens heb ikzelf vorig jaar mijn rijbewijs kunnen verlengen zonder dat er enige medische verklaring aan te pas kwam. Misschien een gevolg van dezelfde falende bureaucratie. Maar dan geldt: vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan.

Er zijn veel meer gevallen van falende individuele dienstverlening. Bij de toeslagen voor de kinderopvang zijn velen gedupeerd door onverwachte en waarschijnlijk ongerechtvaardigde terugvorderingen. De vorige kabinetsperiode lukte het niet de persoonsgebonden budgetten in de zorg tijdig uit te betalen, een probleem waar je overigens nooit meer van hoort. En daar tegenover staan dan uitkeringen door het UWV op frauduleuze gronden.

Er mankeert ook veel aan het klimaatbeleid. Toezeggingen aan de slachtoffers van de gaswinning in Groningen zijn keer op keer niet nagekomen. Geen wonder dat zij er geen vertrouwen meer in hebben. Het departement bestreed nota bene in de Tweede Kamer cijfers over de oplopende energiekosten die op het eigen beleid gebaseerd waren!
Ook in de grote steden gaat het slecht. Na alle problemen met de Noord-Zuidlijn in Amsterdam, bleek men daar niet in staat de afvalverbrander die ooit het pronkstuk van het klimaatbeleid was goed te onderhouden. En in Rotterdam, waar men vroeger zijn zaakjes goed op orde had, ging het bij de ombouw van de Hoekse Lijn tot metrolijn volkomen fout.

Hoe komt dat nu allemaal? Ik heb geen van deze kwesties uitputtend bestudeerd, maar ik heb wel een idee, dat teruggaat tot een lezing uit 2008 van Guusje ter Horst, destijds Minister van Binnenlandse Zaken. Die sprak over de eisen die je moet stellen aan ambtenaren en noemde er wel tien: integer, proactief, kritisch, loyaal, moedig, op samenwerking gericht, trots en zelfbewust, maatschappelijk betrokken en oplossingsgericht. Er was één eis die niet werd genoemd: deskundigheid.

Misschien was dat een kleine vergissing, maar het past wel in de manier waarop er toen en nu over het functioneren van de overheid werd gedacht. Je hoeft als overheidsmanager helemaal niet deskundig te zijn: wanneer je wat je weten wilt al niet kunt googelen, huur je gewoon deskundigheid in. Daardoor zien we ook voortdurend erupties in het onderwijs om het belang van feitenkennis te relativeren ten gunste van iets vaags als 21e-eeuwse vaardigheden. Deskundigheid is voor de dommen.
Maar je kunt de Tweede Hoofdwet van de Thermodynamica niet zo maar opzoeken; om die te begrijpen moet je vertrouwd raken met een heel begrippenapparaat. Toch kun je zonder die kennis niet begrijpen wat een warmtepomp doet. Voor een goed functionerende overheid die opgewassen is tegen de problemen, is een herwaardering van deskundigheid nodig op alle niveaus.

-------
Het plaatje is van Henk Klaren
© 2019 Paul Bordewijk
powered by CJ2